استعمار و استعمارگری عامل آلودگی محیط زیست

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، کتاب «آلودگی استعمارگری است» نوشته «پروفسور مکس لیبویرون» پژوهشگر کانادایی و معاون تحقیقاتی دانشگاه سنت جان، که توسط انتشارات دانشگاه دوک منتشر شده، برای اولین‌بار به ریشه‌ها و زمینه‌های آلودگی محیط زیست پرداخته و چشم‌اندازی ضداستعماری را پیش روی می‌نهد که می‌تواند نگرش در زمینه مسئله آلودگی را از پایه دگرگون سازد. این چشم‌انداز را نویسنده به فعالیت‌ها و شیوه‌های علمی هم گسترش داده است.

او مطالعه «آلودگی پلاستیک» را الگوی استدلالات خود قرار داده و اگرچه آن را برخلاف بسیاری از پژوهشگران معتبر، تنها یکی از پی‌آمد‌های نگرش سرمایه‌سالاری یا کاپیتالیسم دانسته (نگرشی که مصرف‌گرایی و تولیدِ هرچه فزون‌تر را ترویج می‌دهد)، بلکه فراتر از آن، مسئله را در ریشه‌ها به استعمارگری و رابطه استعماری با سرزمین‌ها پیوند می‌دهد. آنچه در زندگیِ هرروزه انسان‌ها بر روابط استعماری با سرزمین‌ها متکی است یعنی بر دسترسیِ نامشروعی که استعمارگران و برنامه‌های استعماری به سرزمین‌های دیگر داشته تا هدف‌های استعماری خود را تأمین کنند.

در کتاب «آلودگی استعمار‌گری است»، نشان داده می‌شود که ساختار استعماری نه‌تن‌ها در آلودگیِ محیط زیست دست دارد بلکه حتی در روند‌ها و فرآیند‌های پاک‌سازیِ محیط زیست نیز موثر است. برای نمونه، وقتی بازیافتِ پسماند‌ها ترویج و تبلیغ می‌شود، باز حکم می‌شود که باید دسترسی به سرزمین‌های مردمان دیگر برقرار باشد تا دیگرانی بیایند و در آن سرزمین‌ها مراکز بازیافت تأسیس کنند که این مراکز هم باز به‌نوبه خود آلاینده هستند. در این‌جا حتی دانش‌ها و کنشگری‌های زیست‌محیطی نیز روابط استعماری را از نو بازتولید می‌کنند.

راه‌حلی که نویسنده براساس اسناد و شواهد و نتیجه‌گیری‌های معتبر ارائه می‌دهد این است که برای هرگونه حفاظت از محیط زیست و زدودن آن از آلودگی می‌بایست به استعمار و روابط استعماری خاتمه داد.

با همین بهانه‌ها بود که طرح ناگهانی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی در نقاطی از کشور که اساسا محل زندگی این یوزپلنگ نبود، محفلی برای نفوذ عناصر کانون‌های استعماری شد و به جاسوسی و تصویربرداری از سایت‌های موشکی ایران پرداختند.