اصل بقای اعتیاد با متادون فروشی 9 هزار پزشک

به گزارش مشرق، 30 تا 40 هزار پزشک طبابت نمی‌کنند؛ این آماری است که از سوی سازمان نظام پزشکی و برخی دیگر از صاحبنظران حوزه سلامت اعلام می‌شود و در برابر این آمار و ارقام مهم‌ترین سؤالی که در ذهنمان شکل می‌گیرد، این است که این 30 تا 40 هزار پزشک کجا هستند و چه کار می‌کنند! آنطور که محمدرضا محمدی، فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان گفته 9 هزار نفر از این پزشکان در کار متادون فروشی هستند.

طبق اظهارات وی سالانه حدود 30 تا 35 تن تولید متادون در کشور داریم در حالی‌که کل تولید جهانی این دارو سالانه 60 تن است! همین عدد و رقم هم نشان می‌دهد که یک جای کار می‌لنگد!

ماجرای مراکز ترک اعتیادی که هیچ‌گاه هیچ معتادی را درمان نکرده‌اند و فقط اعتیادش به انواع موادمخدر سنتی و صنعتی را با متادون جایگزین کرده‌اند، حکایت تازه‌ای نیست. هر چند این قضیه کمتر رسانه‌ای شده، اما در گزارش‌های متعدد درباره این ماجرا هشدار داده‌ایم.

از همه مهم‌تر اینکه در این مراکز کمتر معتادی درمان‌شده و با نوعی اصلی بقای اعتیاد مواجهیم، چراکه در این مراکز فقط مخدری با مخدر دیگر جایگزین می‌شود و همچنان چالش اعتیاد وجود دارد.

9 هزار پزشک متادون فروش

حالا هم ویدئوی مصاحبه محمدرضا محمدی، فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان در فضای مجازی حسابی وایرال شده‌است. این پزشک مدعی است بیش از 9هزار پزشک در سیستم MMT (ترک اعتیاد با متادون)، متادون را دریافت و در بازار آزاد می‌فروشند!

از نگاه وی هیچ دارویی نباید در اختیار پزشک باشد. دارو باید در اختیار داروخانه باشد، اما متأسفانه در ایران دارو را به مراکز ترک اعتیاد می‌دهند، چون اگر ندهند چرخ این مراکز نمی‌چرخد!

محمدی تصریح می‌کند: «معتادان یا به صورت بستری یا به صورت سرپایی، داروی خود را از این مراکز می‌گیرند و تعدادی از این داروها هم در بازار آزاد عرضه می‌شوند.» به گفته وی سالانه حدود 30 تا 35 تن تولید متادون در کشور داریم در حالی‌که کل تولید جهانی سالانه 60 تن است، این نشان می‌دهد که این سیستم مشکل دارد و جای روان‌درمانی، مشاوره و تغییر سبک زندگی در درمان افراد معتاد خالی است.

شغل پزشکانی که طبابت نمی‌کنند، چیست؟

ماجرای خروج پزشکان و کادر درمان از حوزه سلامت موضوعی است که طی سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده‌است؛ پزشکانی که بخش زیادی از آنها جذب مراکز ترک اعتیاد شده‌اند.

همچنان که محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی در مراسم افتتاحیه هفدهمین کنگره علمی دانش اعتیاد با انتقاد از گسیخته‌بودن مدیریت اعتیاد در کشور گفت: «هم اینک 10 هزار نفر از پزشکان ما در مراکز ترک اعتیاد به فعالیت مشغول هستند، این در حالی است که می‌توانیم پزشکان بیشتری را که در مراکز بهداشتی به فعالیت مشغولند در امر درمان معتادان سهیم کنیم، اما به دلیل مشکلات صنفی که این افراد درگیر آن هستند، عملاً این امر میسر نیست.»

رضا لاری‌پور، معاون فنی سازمان نظام پزشکی هم در این‌باره گفته‌است: «در حال حاضر 100 هزار پزشک عمومی در کشور وجود دارد که حدود 12 هزار نفر آنها دوران فعالیت در رزیدنتی و دستیاری تخصصی پزشکی را می‌گذرانند و حدود 50 هزار نفر از این پزشکان عمومی در گردونه خدمت مشغول فعالیت هستند.» با این حساب پس آمار فعالیت 9 هزار پزشک در مراکز ترک اعتیاد آمار نادرستی به نظر نمی‌رسد!

اصل بقای اعتیاد!

پس از موضوع عدد و رقم به ماجرای متادون‌فروشی می‌رسیم و اینکه آیا دارو از مراکز درمان ترک اعتیاد نشتی دارد؟ اظهارات دکتر محمدی هر چند در نگاه اول جنجالی به نظر می‌رسد، اما موضوع تازه‌ای نیست! پیش از این هم بارها کارایی مراکز درمان اعتیاد با متادون در کشور مورد انتقاد قرار گرفته‌است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد این مراکز کارایی لازم را نداشته‌اند؛ موضوعی که غفارزاده معاون غذا و داروی وقت دانشگاه علوم پزشکی البرز درباره چرایی آن گفته‌بود: «هم اکنون تعداد معتادانی که در مراکز ترک اعتیاد تحت درمان هستند، نه‌تنها کم نمی‌شود، بلکه روز به روز تعداد آنها بیشتر می‌شود که یکی از دلایل آن سودآوری درمان معتادان برای این مراکز است.»

دکتر حاجی رسولی، متخصص ترک اعتیاد درباره متادون درمانی و اینکه آیا همه معتادان گزینه مناسبی برای چنین درمانی هستند یا خیر می‌گوید: «متادون یا داروهایی مشابه داروهای کاهش آسیب هستند و به عنوان داروی ترک نیستند و قرار است جایگزین داروهای با عوارض بیشتر مثل کراک یا هروئین هستند تا از حالت‌های ناخوشایند خماری این افراد کاسته شود. بعد از مدتی باید متادون کاهش پیدا کند و به جایی برسد که این دارو هم قطع شود، اما آمارهای واقعی نشان نمی‌دهد که این پروسه و روند به طور کامل اجرایی شده باشد.»

وی در واکنش به عملکرد ناموفق مراکز درمان اعتیاد معتقد است: «روش درمان اعتیاد در کشور ما درست نیست. در بحث روان درمانی معتادان آیا در کمپ‌ها یا کلینیک‌های ما روان درمانی که با معتادان کار بکند، وجود دارد؟ به فرض اینکه این کار انجام بگیرد شیوه اجرای آن درست و واقعی نیست.»

رانت‌های جدی در مراکز ترک اعتیاد

محمدحسین قربانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم پیش از این گفته‌بود در کلینیک‌های ترک اعتیاد رانت‌های زیادی وجود دارد و برخی از مسئولان دانشگاه‌های علوم پزشکی بین چهار تا پنج مرکز ترک اعتیاد در اختیار دارند که این رانت‌ها نمی‌گذارد درمان به صورت معمول و استاندارد در این مراکز در اختیار مردم باشد.

به گفته وی از آنجا که فروش دارو در بازار آزاد درآمد بسیار بالایی دارد، باعث‌شده تا برخی افراد با استفاده از رانت، کلینیک ترک اعتیاد افتتاح کنند و در صورتی که هیچ بیماری ندارند با سوءاستفاده از شرایط با فروش آزاد داروهای خود درآمد کلانی به جیب بزنند.

این در حالی است که طبق دستورالعمل مربوط به تأسیس کلینیک، افرادی که می‌خواهند در این زمینه فعالیت کنند، باید در مراکز دولتی مشغول به کار نباشند، در حالی که خیلی از این افراد در جاهای دیگر مشغول به فعالیت هستند.

شغلی که درآمد دارد، اما ثمره نه!

از همه اینها که بگذریم در حال حاضر مجوز کلینیک درمان اعتیاد برای پزشکان صادر می‌شود و این کار به یک شغل تبدیل‌شده که به دلیل درآمد بالاتر از درمان پزشکان عمومی را به خود جذب کرده و از چرخه بهداشت و درمان بیرون کشیده‌است.

آن هم در شرایطی که ما با کمبود پزشک مواجهیم. از سوی دیگر چالش اعتیاد در کشورمان آنقدر جدی است که با احتساب خانواده افراد معتاد، بین 10 تا 12 میلیون نفر از اعضای جامعه را در شرایط ناخوشایندی قرار داده‌است.

در چنین شرایطی آیا می‌توان به مسئله ترک اعتیاد به عنوان یک شغل نگاه کرد؟

منبع: جوان