افزایش طلاق در سنین بالاتر؛ سوء‌تفاهمی بزرگ درباره آمار طلاق در ایران
رئیس مؤسسه تحقیقات جمعیتی کشور با استناد به آمارهای سال گذشته از افزایش میانگین سن مردان و زنان در زمان اولین طلاق خبر داد و وضعیت طلاق در ایران را تشریح کرد.
محمدجواد محمودی، رئیس مؤسسه تحقیقات جمعیتی کشور، با استناد به آمارهای طلاق طی سال 1345 تا 1402 اظهار کرد: یکی از متداول‌ترین شاخص‌ها برای مطالعه سطح و روند رویداد‌های ازدواج و طلاق در ایران که اغلب توسط کاربران عمومی و حتی در متون تخصصی به کار می‌رود، نسبت ازدواج به طلاق است. این نسبت حاصل تقسیم تعداد ازدواج‌های یک سال بر تعداد طلاق‌ها در همان سال است که تعداد ازدواج‌های واقع شده به ازای هر طلاق واقع شده در آن سال را نشان می‌دهد.
به گزارش ایسنا، وی افزود: این نسبت تحت شرایطی به عنوان نشانگر وضعیت استحکام زندگی زناشویی معرفی شده است. این درحالی است که در واقع، این معیار، در شرایطی که روند ازدواج، نزولی شده باشد، (به خصوص به عنوان مخرج کسر «نسبت طلاق به ازدواج») و روند طلاق صعودی شده باشد، نشان‌دهنده آن‌چه در جامعه به عنوان وضعیت استحکام زندگی زناشویی انتظار می‌رود نیست، چرا که دو جامعه یا جمعیت متفاوت را مقایسه می‌کند و روند تغییرات حاصله از این نسبت، گمراه‌کننده خواهد بود.
محمودی گفت: ازدواج، رخدادی مربوط به بخشی از جامعه با ساختار سنی و ویژگی‌های قاعدتاً متفاوت از بخشی است که در معرض رویداد طلاق هستند. برای افرادی که هرگز ازدواج نکرده‌اند و همچنین افرادی که حداقل یکبار ازدواج کرده‌اند، اما در زمان بررسی در وضعیت بی‌همسر قرار دارند، می‌توان امکان ازدواج متصور شد. این در حالی است که فقط برای افراد دارای همسر امکان طلاق مطرح می‌شود. همچنین طلاق‌هایی که در یک سال به‌خصوص روی می‌دهد، ممکن است در سال قبل درخواست شده باشند و معمولاً بر پایه ازدواج‌هایی هستند که در چندین سال قبل رخ داده‌اند.
وی ادامه داد: بنابراین با توجه به تفاوتی که به طور مشهود میان افرادی که در معرض رویداد‌های ازدواج و طلاق هستند وجود دارد، نسبت ازدواج به طلاق نمی‌تواند گویای نمایش مناسبی از وضعیت ازدواج و طلاق در کشور باشد. علاوه بر آن به هیچ عنوان پاسخ دقیقی برای پرسشِ «از هر چند ازدواج یکی به طلاق ختم می‌شود؟» نیست.
رئیس موسسه تحقیقات جمعیتی کشور تصریح کرد: در مطالعه طولی انجام شده روی ازدواج‌های رخ داده در سال 1392 تحت عنوان «تحلیل ازدواج هم آغازه‌ای ازدواج سال 1392» توسط متخصصان سازمان ثبت احوال کشور که مقاله آن نیز در فصلنامه جمعیت شماره 119 و 120 چاپ شده است، تقریباً 15 درصد خانواده‌های شکل گرفته در آن سال، تا دی ماه سال 1401 در اثر طلاق دچار از هم گسیختگی شدند؛ یعنی از هر 7 ازدواج رخ داده در سال 1392 یکی تا دی ماه سال 1401 به طلاق منجر شده است حال آن که اگر نسبت ازدواج به طلاق را در سال 1392 محاسبه می‌کردیم، به عدد کمتر از 5 ازدواج در مقابل هر یک طلاق می‌رسیم.
شاخص مناسب برای ارزیابی وضعیت طلاق در کشور
محمودی با اشاره به اینکه شاخص نسبت ازدواج به طلاق صرفاً به کار مقایسه وضعیت ثبت در مناطق، آن هم در بازه‌های طولانی مدت می‌آید و استفاده از آن در بررسی وضعیت طلاق در کشور یا استان‌ها در روندی طولی، اساساً نابه‌جاست، گفت: بنابراین، نرخ خام یا ناخالص طلاق و یا نرخ خالص طلاق شاخص مناسبی برای ارزیابی وضعیت انحلال نهاد خانواده در یک جامعه است.
وی با اشاره به میزان ناخالص طلاق، یادآور شد: نرخ خام یا ناخالص طلاق شاخص مناسبی برای ارزیابی وضعیت انحلال نهاد خانواده در یک جامعه است، این شاخص بیانگر نسبت تعداد مطلق طلاق‌های رخ داده بین هزار نفر از جمعیت در یک سال معین است. نرخ ناخالص طلاق از حدود 0.96 به ازای هر هزار نفر جمعیت در سال 1345 به حدود 1.9 (حدود دو برابر) طلاق به ازای هر هزار نفر جمعیت در سال 1390 رسیده و سپس با یک رشد کند به 2.51 طلاق به ازای هر هزار نفر جمعیت در سال 1401 افزایش یافته است.
کاهش شیب نرخ رشد طلاق در سال‌های اخیر
رئیس موسسه تحقیقات جمعیتی کشور با اشاره به اینکه شیب نرخ رشد طلاق در سال‌های اخیر نسبت به قبل کاهش یافته است، تصریح کرد: تعداد طلاق‌ها در ایران در سال‌های 1385 تا 1401 به‌طور پیوسته در حال افزایش بوده و از 94 هزار طلاق در سال 1385 به حدود 208 هزار در سال 1401 رسیده و در سال 1402 به میزان اندکی کاهش یافته و به حدود 201 هزار رسیده است.
محمودی بیان کرد: معیار دیگر، شاخص میزان طلاق تعدیل شده (خالص) است که از تقسیم تعداد طلاق‌ها در یک سال بر تعداد زنان دارای همسر در همان سال به دست می‌آید. این شاخص در سال 1395 رقم 8.35 در هزار را نشان می‌دهد. در واقع به ازای هر 1000 زن متأهل، 8.35 نفر در سال 1395 طلاق گرفته‌اند. این شاخص در سال 1365 برابر 3.8 در هزار بوده و به وضوح نشانگر افزایش نرخ طلاق است.
تجربه طلاق در سنین بالاتر
وی در ادامه با اشاره به میانگین سن در طلاق با اشاره به اینکه در سال 1402، میانگین سن در زمان اولین طلاق برای مردان و زنان به ترتیب 38.6 و 33.9 سال است، گفت: این شاخص در سال 1392 به ترتیب 34.7 و 29.9 سال برای مردان و زنان بوده است. به عبارتی طی سال‌های 1392 تا 1402 به ترتیب 3.9 سال و 4 سال به میانگین سن مردان و زنان در زمان اولین طلاق افزوده شده که نشان از تجربه طلاق در سنین بالاتر است.
از میان اخبار