امتحانات نهایی پایه‌های دهم و یازدهم؛ بن بست مصوبه کنکوری

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی 25 تیر 1401 توسط ابراهیم رئیسی رئیس جمهور وقت ابلاغ شد؛ با ابلاغ این مصوبه امتحانات نهایی در 3 سال دوره متوسطه دوم برگزار و نمرات آن در ورود به دانشگاه تأثیر قطعی دارد همچنین از سال 1405 سهم سوابق تحصیلی در پذیرش دانشگاه‌ها بیشتر از کنکور می‌شود.

مصوبه کنکوری از سال 1402 اجرایی شد و در فاز نخست، سهم سوابق تحصیلی 40 درصد بود که در سال 1404 و 1405 به 60 درصد و سهم کنکور به 40 درصد می‌رسد.

مصوبه کنکوری طی دو سال اجرا با انتقادات بسیاری به ویژه از سوی دانش‌آموزان و کارشناسان آموزشی همراه شد و در نهایت با استقرار دولت چهاردهم، احتمال تغییر در مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی جدی‌تر شده است و احتمال اعمال تغییرات جدید از کنکور 1405 وجود دارد. علیرضا کاظمی وزیر جدید آموزش و پرورش نیز قول پیگیری برای اصلاح این مصوبه را داده است.

عبدالحسین خسروپناه؛ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره پیشنهادات مطرح برای تغییر مصوبه کنکوری گفت: یکی از پیشنهادات این است که امتحانات نهایی پایه دهم حذف شود و امتحانات فقط در پایه‌های یازدهم و دوازدهم برگزار شود. برخی پیشنهاد دادند که تأثیر معدل در پایه یازدهم مثبت و در پایه دوازدهم قطعی باشد. کارشناسان در حال بررسی پیشنهادات مختلف هستند.

وی در پاسخ به پرسش تسنیم مبنی بر اینکه آیا این تغییرات به کنکور سال آینده خواهد رسید یا خیر گفت: "طبق قانون، هر تغییری باید یک سال قبل از اجرا اعلام شود. بنابراین تغییرات برای سال 1404 نخواهد بود و در صورت اعمال اصلاحات، برای سال 1405 اجرایی خواهد شد."

مصوبه کنکوری تفاوتی رقم نزد

برخی منتقدان مصوبه کنکوری این پرسش را پیش می‌کشند که با اجرای مصوبه کنکوری، رتبه‌های زیر سه هزار کنکور از میان افرادی هستند که معدل بالا دارند و قبل از مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی هم شرایط اینگونه بود، بنابراین وقتی شرایط تغییری نکرده است چرا باید بار مضاعفی را بر دوش دانش‌آموزان و آموزش و پرورش قرار داده و آنها را درگیر سه سال امتحانات نهایی کنیم.

استرس مضاعف‌تر شد

در حالی که هدف اصلی این مصوبه، کاستن از فشار روانی دانش آموزان و والدین با کمرنگ کردن کنکور بود اما به نظر می‌رسد که این هدف محقق نشده است و دانش‌آموزان علاوه بر کنکور در سنین پایین‌تر یعنی از پایه دهم درگیر استرس امتحانات نهایی شده‌اند و در شرایطی که سؤالات امتحانات نهایی به شیوه مفهومی و بسیار دشوار طراحی شود، این استرس چندین برابر می‌شود.

آموزش و پرورش آماده نیست

خسرو ساکی؛ رئیس سابق مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش درباره مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: از سال 1386 بحث حذف کنکور مطرح و مجلس در مصوبه‌ای تأکید کرد "برای ایجاد سابقه تحصیلی در سال آخر دوره متوسطه امتحان کتبی برگزار شود" و در مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزاری امتحانات نهایی در تمام دروس سه پایه دوره متوسطه دوم مورد تأکید قرار گرفت.

وی با اشاره به اینکه مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی قابل بازنگری است، گفت: دلیل اجرایی نشدن قانون سال 1386 مجلس برای حذف کنکور این بود که وزارت آموزش و پرورش زیرساخت تسری امتحانات نهایی به کل دوره متوسطه دوم را نداشت و همچنان این زیرساخت‌ها فراهم نشده است بنابراین نباید یک‌باره به درون استخر پریده و بررسی کنیم که آیا شنا بلد هستیم یا خیر!

ساکی به نکته مهمی در روند تصویب مصوبه کنکوری اشاره و عنوان کرد: مصوبه 843 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 15 تیر 1400 با امضای حسن روحانی رئیس جمهور وقت به وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شد و قرار بود با توجه به امکانات آموزش و پرورش، امتحانات نهایی فقط در پایه دوازدهم برگزار شود اما کارشناسان شورای عالی انقلاب فرهنگی بندی را در مصوبه 843 قرار دادند که دانش‌آموزان را در انتخاب رشته دانشگاه محدود می‌کرد بنابراین پیشنهادی را برای اصلاح آن ارائه کردیم و در دوران ریاست جمهوری آقای رئیسی جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره برگزار شد.

وی متذکر شد: بنده نامه 5 صفحه‌ای را در توضیحات اصلاح بند 4 مصوبه برای آقای نوری وزیر وقت آموزش و پرورش نوشتم تا در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی از ماده‌ای که باید اصلاح شود، دفاع کند اما در نهایت وزیر فرصت کافی برای مطالعه نامه را نداشت و همان شب در اخبار اعلام شد که به جای اصلاح بند 4 مصوبه 843 شورای عالی انقلاب فرهنگی، مصوبه تغییرات اساسی پیدا کرده و امتحانات نهایی به پایه‌های دهم و یازدهم تسری یافت.

روایتی عجیب از برگزاری امتحانات نهایی در پایه 10 و 11

رئیس سابق مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش بیان کرد: روز بعد در جلسه وزارتخانه گفتم "این چاهی بود که آموزش و پرورش داخل آن گرفتار شد" اما آقای نوری در پاسخ گفت "زمانی که این مصوبه بخواهد اجرا شود نه شما هستید و نه من!"؛ هم‌اکنون بدبختی این مصوبه برای جامعه مانده است و آموزش و پرورش برای برگزاری امتحانات نهایی در پایه دهم و یازدهم آماده نیست.

ساکی معتقد است که علت عدم موفقیت مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، قراردادن باری بر دوش آموزش و پرورش است که قدرت حمل آن را ندارد.

کلاس درس یا کلاس حل مسئله؟!

وی سه ساله شدن امتحانات نهایی در دوره متوسطه دوم را دارای معایبی دانست و در تشریح آن گفت: وقتی آموزش در مدارس امتحانات محور شود، کلاس درس به کلاس حل مسئله تبدیل می‌شود و در بحث اجرا هم منابع لازم در اختیار آموزش و پرورش نیست.

ساکی گفت: علت تفاوت در نمرات دانش‌آموزان این است که حق‌الزحمه امتحانات نهایی را به‌موقع پرداخت نکردند و معلمان تصحیح اوراق امتحانات نهایی را جدی نگرفتند و نتیجه این بود که در برخی موارد میان نمرات مصحح اول، دوم و سوم 5 نمره اختلاف مشاهده می‌شد.

برخی تبعات منفی گسترش امتحانات نهایی در سه سال دوره متوسطه دوم از نگاه کارشناسان بدین شرح است:

افزایش فشار تحصیلی: برخی دانش‌آموزان ممکن است با بار اضافی درسی مواجه شوند که می‌تواند به افزایش استرس و اضطراب منجر شود.

تفاوت‌های نابرابر: ممکن است دسترسی به منابع و امکانات آموزشی در مدارس مختلف نابرابر باشد و این موضوع باعث ایجاد فاصله بین دانش‌آموزان به لحاظ یادگیری و در نهایت نمرات امتحانات نهایی شود.

اختلال در برنامه‌ریزی: تغییرات در برنامه‌های آموزشی و امتحانات ممکن است باعث سردرگمی و اختلال در برنامه‌ریزی‌های خانواده‌ها و دانش‌آموزان شود که نمونه آن را در مشکلات مرتبط با صدور کارت امتحانات نهایی خرداد 1403 و در نهایت به تأخیر افتادن زمان برگزاری امتحانات مشاهده کردیم.

افزایش فضای رقابتی در مدارس: اگر امتحانات نهایی به‌عنوان عامل مؤثر در کنکور لحاظ شوند، ممکن است فشار بیشتری بر دانش‌آموزان ایجاد کند و رقابت را افزایش دهد.

صورت مسئله اشتباه

متاسفانه به نظر می‌رسد مسئولان به دنبال حل مشکل کنکور از طریق کاهش داوطلبان با وضع شرایط شرکت و قبولی در کنکور هستند! اما هیچکدام به این پرسش پاسخ نداده‌اند که تعداد زیاد داوطلبان کنکور به چه دلیل است؟ برخی معتقدند محدود بودن فرصت‌های پیشرفت فردی و اشتغال کم و بی‌کیفیت با مدرک دیپلم، از دلایل اصلی ایجاد صف پرجمعیت پشت دروازه‌های کنکور سراسری است و تا زمانی که این دو مشکل حل نشود، کنکور و صف پرجمعیت آن باقی خواهد ماند.