اگر ابراهیم (ع) بت‌های سنگی را شکست، چرا کعبه را با سنگ ساخت؟
به گفته‌ی کارشناسان دینی، تشبیه کعبه به بت‌ها مغالطه‌ای ظاهربینانه است؛ چراکه سنگ کعبه، نماد توحید و بندگی خدای یگانه است، نه پرستش مخلوق.
به گزارش مبلغ، یکی از شبهات پیرامون خانه خدا این شبهه است که می گویند: «اگر ابراهیم بت‌های سنگی را شکست، پس چرا با سنگ، خانه خدا را ساخت؟» که در این مطلب به انتشار پاسخ این شبهه می پردازیم.
پاسخ مختصر
این شبهه، مغالطه «تشبیه سطحی» است؛ یعنی صرفاً به شباهت ظاهری میان سنگ بت و سنگ کعبه تکیه می‌کند، درحالی‌که از نظر نیت و معنا، میان آن دو هیچ سنخیتی نیست.
ابراهیم (علیه‌السلام) بت‌ها را شکست چون پرستشِ مخلوق را باطل دانست، اما خانه خدا را ساخت تا پرستشِ خالق محور وحدت شود.
تفاوت این دو در یک جمله است: بت، «مانع خدا» ست؛ کعبه، «راه خدا».
پاسخ تفصیلی
1. تفاوت مفهومی: پرستش در برابر جهت پرستش
بت، موضوع پرستش است؛ یعنی خودِ سنگ یا مجسمه، اله و شفیع تلقی می‌شود: «ما نَعبُدُهُم اِلَا لِیُقَرِبُونَا اِلَی اللَهِ زُلفَی» (زمر، 3).
اما کعبه، معبود نیست؛ بلکه قبله و جهت عبادت است. قرآن صریح می‌فرماید: «فَوَلِ وَجهَکَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرَامِ» (بقره، 144).
یعنی کعبه نه هدف عبادت، بلکه محور یاد خداست.
2. کارکرد توحیدی کعبه
کعبه نشانه نظم و وحدت در پرستش خدای یگانه است، نه ابزار شرک: «اِنَ أَوَلَ بَیت وُضِعَ لِلنَاسِ لَلَذِی بِبَکَهَ... هُدًی لِلعَالَمِینَ» (آل‌عمران، 96).
همه مسلمانان با روی آوردن به یک جهت، وحدت معنوی و جهانی خود را در بندگی خدا ابراز می‌کنند.
3. پاسخ به ادعای «واسطه بودن بت‌ها»
بت‌پرستان نیز مدعی واسطه‌گری بودند، اما قرآن می‌فرماید همین واسطه‌سازی بدون اذن الهی، شرک است. در مقابل، کعبه، حج و سایر شعائر، همگی به فرمان مستقیم خداوند و در چارچوب توحید انجام می‌شوند.
همکاران پژوهشی مدرسه علم و دین
منبع: حوزه