این 7000 تومان 500 هزار میلیارد هزینه داشت!

اعلام ارزش 7000 تومانی یارانه نقدی زمانی قابل تامل است که همین رقم کم ارزش، امسال حداقل 42 هزار میلیارد تومان برای دولت هزینه دارد و طی سال‌های گذشته حدود 500 هزار میلیارد تومان خرج آن شده است. مبلغی که بخش عمده‌ای از دریافت کنندگان آن افراد پردرآمدی هستند که از آن انصراف نمی دهند.

به گزارش ایسنا، گذشت بیش از 10 سال از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در نوسان‌های اقتصادی و تغییرات تورمی موجب شده تا رقم 45 هزار و 500 تومان پرداختی بابت یارانه نقدی به هر نفر، ارزش خود را از دست بدهد.

چند سال پیش مسعود نیلی - مشاور اقتصادی دولت روحانی - اعلام کرد که ارزش یارانه نقدی دیگر در حد 20 هزار تومان هم نیست و اکنون با گذر زمان، رئیس دولت سیزدهم اعلام کرده که ارزش یارانه‌های نقدی 45 هزار و 500 تومانی به 7000 تومان رسیده است. اما این ریزش ارزش یارانه نقدی و رسیدن آن به 7000 تومان تمام ماجرای آن نیست بلکه مهمتر از آن، هزینه سرسام آور و تبعات پرداخت همین رقم کم ارزش در این سال‌ها است.

از هنگامی که در سال 1389، محمود احمدی‌نژاد در دولت دهم، پرداخت یارانه‌های نقدی را با رقم 45 هزار و 500 تومان و بدون غربالگری آغاز کرد تاکنون حدود 95 درصد ایرانی‌ها همواره در لیست دریافت قرار دارند و با وجود تمام نقدهایی که از دولتی‌ها گرفته تا مجلس و کارشناسان به این رویه نادرست و البته خلاف قانون هدفمندی یارانه ها داشته‌اند، منابع هنگفتی خرج آن شده است.

طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها، دولت مجاز است فقط 50 درصد منابع ناشی از اصلاح قیمت سوخت را به صورت نقدی و غیرنقدی صرف جبران آسیب ناشی از آن جهت رفاه خانوارها کند و مابقی سهم تولید و سایر بخش‌ها است. با این حال در چند سال ابتدایی اجرای قانون با توجه به اینکه منابع هدفمندی کفاف هزینه‌های پرداخت نقدی را نمی‌داد اغلب، تمام درآمد، صرف یارانه نقدی برای حداقل 70 میلیون ایرانی می‌شد و هیچ سهمی به سایر بخش‌ها به ویژه تولید که از جریان اجرای قانون هدفمندی آسیب دیده بود، نمی‌رسید. کار تا جایی پیش رفت که به دلیل کسری منابع برای پرداخت نقدی، دولت از بانک مرکزی استقراض کرد.

500 هزار میلیارد خرج این یارانه کم ارزش شد

در این سال‌ها هزینه پرداخت یارانه نقدی ماهانه حدود 3500 میلیارد و سالانه تا 42 هزار میلیارد تومان بوده است. یک حساب ساده نشان می‌هد در حدود 11 سال گذشته حدود 500 هزار میلیارد تومان بابت یارانه‌های نقدی یعنی همین پولی که اکنون 7000 هزار تومان هم نمی‌ارزد، هزینه شده است و هنوز گزارشی از واکاوی نتیجه و آثار پرداخت این مبلغ هنگفت که در برخی سال ها تا 10 برابر بودجه عمرانی و یا معادل بودجه عمومی ایران بوده، منتشر نشده است.

حذف پرآمدها و تعیین لیست غربالگری شده جهت پرداخت یارانه نقدی مهمترین چالش دوران اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها بوده و با وجود تکلیف هر ساله قانون بودجه به دولت برای حذف دهک‌های بالا، اقدام جدی در این رابطه صورت نگرفته است. به هر حال دولت‌ها به هر دلیلی که گاهی آن را نبود بانک اطلاعاتی دقیق و یا تبعات اجتماعی حذف اعلام کرده اند، نخواسته‌اند ریسک پایان دادن به این روال را بپذیرند.

دولت نشان داده که امکان حذف دارد

دولت سیزدهم که بارها بر اصلاح روند پرداخت یارانه تاکید داشته نیز فعلا منابع 42 هزار میلیاردی بابت یارانه نقدی 45 هزار و 500 تومانی در بودجه قرار داده که نشان از پیش‌بینی پرداخت برای همین 78 میلیون نفر را دارد ولی این را مطرح کرده که درصورت حذف پردرآمدها منابع ایجاد شده را به یارانه دهک‌های پایین اضافه خواهد کرد. این در حالی است که اقدام دولت در نیمه دوم پارسال برای دوبار واریز یارانه مازاد بر یارانه های معمول برای چهار دهک پایین نشان داد که امکان حذف پردرآمدها و غربالگری یارانه بگیران و پایان دادن به این چرخه معیوب را دارد.