بازآفرینی محلات کهن، رونق گردشگری را در پی دارد / بافت تاریخی شهری؛ نماد فرهنگ و هویت

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از عصرهامون؛ بافت های تاریخی باقی مانده از دوران معاصر را می توان از مهم ترین نمادهای فرهنگ و تمدن جامعه نشان داد.

در یکی شهر قدیمی در دوران مختلف بافت های تاریخی متفاوتی هم وجود دارد که برخی از آن ها به فراموشی سپرده می شود و رو به فرسودگی است. این مناطق که در گذشته نه چندان دور تابلوی هویت و اصالت یک شهر را نشان می‌داد پس از گذشت سال ها به مکانهای نا امن برای جان انسان‌ها تبدیل شده است و ممکن است به درستی از آن ها استفاده نشود. این در حالی است که اگر از این بافت های فرسوده که مربوط به دهه ها و سده های مختلف تاریخی است به درستی محافظت شود می تواند به جاذبه های گردشگری شهرها تبدیل و مکانی برای حضور گردشگران و رونق اقتصاد باشد. از دیگر سو، با توجه به اینکه این بافت ها در هسته های مرکزی و قدیمی شهرها وجود دارد توجه به آن ها، مرمت و بازسازی و استفاده از ظرفیت های تاریخی آن ها می تواند سبب توسعه اقتصاد جامعه ساکن در محلات قدیمی و کاهش شکاف طبقاتی میان بخش های مختلف یک شهر شود. بافت های کهن، نمایانگر هویت تاریخی شهرها محمدعلی ابراهیمی، پژوهشگر میراث فرهنگی در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: بخشهایی از بافت شهری که حاصل ساخت و سازهای قبل از سال 1300 شمسی بوده و عمدتا خودسازمان یافته هستند، بافت کهن خوانده می شود. وی ادامه داد: این بافت ها نمایانگر هویت تاریخی شهرها و دارای ارزش مکانی هستند و نه تنها نیازی به تخریب و بازسازی آنان نیست که بایستی با دقت، حفظ هم شوند. پژوهشگر میراث فرهنگی عنوان کرد: اغلب بافت های کهن شهری را با بافت های فرسوده یا کهنه اشتباه میگیرند که گاهی هم نتایج غیرقابل جبرانی در پی دارد. ابراهیمی اظهار کرد: بافت های فرسوده مجموعه ای از بناها، راهها، تاسیسات و تجهیزات شهری یا ترکیبی از آن هاست که در داخل محدوده شهر یا حاشیه آن و در تداوم و پیوند با شهر شکل گرفته اند و به دلیل قدمت و نبود برنامه توسعه و نظارت فنی بر شکلگیری آن ها و نیز نابسامانی های کالبدی، اجتماعی فرسوده شده اند. وی تصریح کرد: فرسودگی باعث عدم تعادل، عدم تناسب و بی قوارگی فضای شهری می شود، این بافت ها مهمترین پتانسیل شهرها برای استفاده از زمین جهت اسکان جمعیت، تامین فضای باز خدماتی و نیز بهبود زیست محیطی، محسوب می شوند. پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: بافتهای نابسامان و مسئله دار که بعداز سال 1300 شمسی توسعهیافته و بدون رعایت حداقل موازین معماری و شهرسازی ایجاد شدهاند، در زمره بافتهای فرسوده شهر هستند. ابراهیمی اظهار کرد: عناصر و ابنیه ارزشمند بافت، به واسطه ارزش وجودی خود و با هدف احیای بافت متناسب با کاربری های مورد نیاز بافت و محله مرمت می شوند. وی افزود: مرمت استحفاظی صرفا به منظور استحکام بخشی و جلوگیری از ایجاد آسیب های بیشتر به بنای با ارزش، تا هنگام تعیین و اجرای طرح نهایی بنا اجرا شده و مرمت جامع با در نظر گرفتن تمامی جوانب امر و طرح متناسب تهیه شده برای مرمت و با عنایت به کاربری پیش بینی شده نسبت به مرمت و بازسازی کامل بنا و مهیا ساختن امکان بهره برداری از آن اجرا میشود. بافت های فرسوده با ارزش تاریخی  پژوهشگر میراث فرهنگی عنوان کرد: بافت های فرسوده با ارزش تاریخی بافت های هستند که در برگیرنده آثار به جای مانده از گذشته و جایگزین ناپذیری هستند که می توانند در آگاهی جوامع از ارزش های فرهنگی و گذشته خود کمک کنند. ابراهیمی اظهار کرد: حفظ آن ها علاوه بر، برانگیختن غرور ملی و ایجاد حس هویت، بر کیفیت زندگی نیز می افزاید این آثار که به یکی از سه دوره باستان، دوره تاریخی و یا معاصر تعلق دارد، یا به ثبت آثار ملی رسیده اند و یا در لیست میراث با ارزش سازمان میراث فرهنگی قرار می گیرند. وی بیان کرد: بافت های فرسوده فاقد ارزش تاریخی در محدوده قانونی شهرها قرار دارند، دارای مالکیت رسمی و قانونی هستند، اما از نظر برخورداری از ایمنی، استحکام و خدمات شهری کمبود دارند. پژوهشگر میراث فرهنگی تصریح کرد: بافت های حاشی های سکونتگاه های غیر رسمی بافت هایی هستند که بیشتر در حاشیه شهرها و کلان شهرهای کشور قرار دارند و خارج از برنامه رسمی توسعه شکل گرفته اند، ساکنان این بافت ها را گروه های کم درآمد و مهاجران روستایی و تهیدست شهری تشکیل می دهند. ابراهیمی گفت: این بافت های خودرو که با سرعت ساخته شدهاند، ایمنی، استحکام، امنیت اجتماعی، خدمات و زیرساخت های شهری ندارند. این پژوهشگر عنوان کرد: بافتهای فرسوده که عمدتا بدون طرح قبلی ایجاد شده اند، ساختاری نامنظم دارند و دسترسی های موجود در آن ها عمدتا پیاده است، بهگونهای که اکثر معابر آن بن بست یا با عرض کمتر از 6 متر بوده و ضریب نفوذ پذیری در آن ها کم است. وی بیان کرد: بافتهای فرسوده به لحاظ برخورداری از خدمات، زیرساختها و فضاهای باز، سبز و عمومی دچار کمبودهای جدی هستند، مداخله در این گونه بافت ها از نوع تجمیع و نوسازی خواهد بود. پژوهشگر میراث فرهنگی افزود: فضای کالبدی در این بافتها خاطرهانگیز است، ما را با سازمان فضایی زندگی نسلهای گذشته آشنا میکند و نشان میدهد ما دارای مدنیت جدی و شایستهای بودهایم، این در واقع همان چیزی است که امروزه به عنوان هویت مطرح می شود. هر بافت فرسوده، بافت تاریخی نیست ابراهیمی اظهار کرد: هر بافت تاریخی در شهر را می توان بافت فرسوده دانست، ولی هر بافت فرسوده، بافت تاریخی نیست، دامنه شمول بافت تاریخی بیشتر از بافت فرسوده است و بافت تاریخی میتواند بافت فرسوده را در بر بگیرد. وی تصریح کرد: بر همین اساس، بافت های کهن شهری و روستایی کشور نماد فرهنگ و تمدن ایران زمین، اسنادی از تاریخ، نمودهای محسوس هویت و تجربه نیاکان ما محسوب می شوند. پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: این بافت ها در برگیرنده ارزش های معماری و شهرسازی و هویت ملی، نمایانگر خاطرات قومی و آثاری متعلق به تمامی نسلهای حاضر و آینده کشور است که در عین حال جایگزین ناپذیر نیز هستند. ابراهیمی عنوان کرد: با این وجود همواره چالش ها و تهدیدهایی بافتها و بناهای تاریخی را تهدید می کنند که سازمان میراث فرهنگی و ادارات کل این مجموعه در استان ها طی سال با تدابیر و برنامه ریزی های مختلف برای صیانت، حفاظت، ترمیم و نگهداری بافت ها و بناها و محوطه ها، اقدام می کند. وی تصریح کرد: اکنون این مناطق که در گذشته نه چندان دور تابلوی هویت و اصالت یک شهر را نشان می‌داد به مکان های نا امنی برای جان انسان‌ها تبدیل شده است، از طرفی دیگر روند پر شتاب و رو به رشد جمعیت شهرنشین بر شهرسازی غلبه پیدا کرده و خود موجب دامن زدن به بافت فرسوده و ایجاد طبقه فقیر نشین شده است. پژوهشگر میراث فرهنگی بیان کرد: طبق برآوردهای صورت گرفته، در سراسر کشور هزاران هکتار بافت فرسوده وجود دارد، حال آن که با توجه به قدمت نزدیک به صد ساله این بناها، می توان با احیاسازی و نه تخریب آنان، بخشی از فضا و جو حاکم بر گذشته کشور را حفظ کرد و آن را بهعنوان معرفی برای هویت ملی و میراثی ارزشمند برای آیندگان قرار داد. ابراهیمی افزود: بهواقع یکی از اصلی ترین جاذبههای توریستی در کشورهای مختلف اروپایی بناهای تاریخی و بافت های احیا شده، است، کمتر کشوری در قاره سبز را می‌توان سراغ داشت که به این دست از بافت های خود، کم توجهی کند، بلکه با درک صحیح، این آثار تاریخی فرهنگی را به جاذبه های توریستی تبدیل می‌کنند. انتهای پیام /