بازار خودرو در دولت چهاردهم به کدام سو میرود؟
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران،هرچند توقف واردات خودرو پس از گذشت چهار سال توسط دولت سیزدهم لغو شد، با این حال دولت چهاردهم بازاری تحویل خواهد گرفت که فاصله قیمتی خودروهای خارجی آن از مبدأ تا بازار بیش از 2 میلیاردتومان است. دولت چهاردهم که احتمالا چند هفته دیگر آغاز به‌کار خواهد کرد، بازار خودروهای وارداتی را با حاشیه‌قیمت بسیار بالایی تحویل خواهد گرفت و از همین رو این پرسش مطرح است که سرنوشت این بازار در دولت آینده چه خواهد شد؟
بازار خودروهای وارداتی از اواسط سال 97 پس از دو اتفاق بزرگ - یکی اعمال تحریم‌های سنگین علیه ایران و دیگری ممنوع شدن واردات - با جهش قیمت هنگفتی مواجه شد؛ روندی که همچنان کم‌وبیش و با وجود گذشت دو سال از آزادی واردات ادامه دارد. این اتفاقات در سال دوم دولت دوازدهم رخ داد؛ بنابراین دولت سیزدهم بازاری ملتهب از جنبه قیمت و تشنه از حیث عرضه را تحویل گرفت. دولت سیزدهم در سال دوم فعالیت خود یکی از عوامل اثرگذار بر التهاب بازار خودروهای وارداتی - ممنوعیت واردات - را حذف کرد تا این بازار در آستانه تحول قرار گیرد.
دولت سیزدهم به‌ویژه در دوران حضور رضا فاطمی‌امین در وزارت صنعت، معدن و تجارت، وعده‌های جذابی درباره واردات خودرو داد؛ از جمله واردات 200 هزار دستگاهی. بااین حال تقریبا هیچ‌یک از این وعده‌ها محقق نشد. مرور آخرین وضع بازار خودروهای وارداتی نشان از عدم تعادل بین عرضه و تقاضا و اختلاف بسیار زیاد بین قیمت کارخانه و بازار این خودروها دارد.
از همین رو چند پرسش درباره خودروهای وارداتی در دولت چهاردهم مطرح است. نخست این‌که سرنوشت واردات خودرو چه خواهد بود و آیا روندی روبه‌رشد خواهد گرفت یا نزولی خواهد شد؟ سوال دیگر که با پاسخ پرسش نخست در ارتباط است، این است که چه سرنوشتی در انتظار بازار خودروهای وارداتی چه از حیث عرضه و چه به‌لحاظ قیمت است؟
برای پاسخ دقیق به این پرسش‌ها طبعا باید منتظر ماند و دید چه کسی رئیس‌جمهور می‌شود و موضع دولت وی درباره واردات خودرو چیست. اما دولت چهاردهم برای تعادل بخشیدن به‌بازار خودروهای وارداتی و بالا بردن درجه اثرگذاری واردات بر کل بازار خودرو، به‌خصوص شکسته شدن حباب قیمت، چه باید بکند؟ پیش از پاسخ به این پرسش، ابتدا این موضوع را بررسی می‌کنیم که چرا پروژه واردات خودرو در دولت سیزدهم ناکام ماند؟ دولت سیزدهم واردات خودرو را با هدف تنظیم بازار آزاد کرد؛ هدفی که به دلایل مختلف حداقل تا به امروز تحقق نیافته است. به‌نظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل ناکامی سیاستگزار در تحقق اهداف واردات خودرو، ضعف عرضه است. سیاستگزار وعده واردات ده‌ها و بلکه چند صد هزار دستگاه خودرو را داد؛ وعده‌ای که اگر محقق می‌شد قطعا روی وضعیت بازار به‌طور کلی و منحنی قیمت تاثیر بسزایی داشت.
بااین حال، روند بسیار کند واردات به‌ضعف شدید عرضه منجر شد و خودروهایی که قرار بود حباب قیمت در بازار را بشکنند، خود دچار حباب قیمتی شدند. از طرفی کل ارز اختصاص‌یافته به‌واردات خودرو در سال گذشته به 250 میلیون‌دلار (در مقابل وعده یک‌میلیارددلاری سیاستگزار) نیز نرسیده است.
با توجه به‌عدم تخصیص ارز کافی، واردات خودرو بسیار کند پیش رفت؛ به‌نحوی که تا همین امروز کل واردات خودرو به 20 هزار دستگاه نیز نرسیده است. طبیعی است که درچنین شرایطی، خودروهای خارجی جدید عرضه‌شده نه‌تنها تاثیر خاصی بر کاهش قیمت کلی بازار نمی‌گذارند، خود نیز بازاری حبابی را تشکیل می‌دهند. بنابراین اگر دولت چهاردهم می‌خواهد اثرگذاری واردات خودرو بر کل بازار را بالا برده و حباب موجود در بازار خارجی‌های کشور را از بین ببرد، چاره‌ای جز حذف یا تعدیل موانع واردات ندارد. مقابله با مخالفت‌های پنهان از یک سو و اختصاص ارز لازم و کافی به‌واردات از سوی دیگر، می‌تواند واردات خودرو را روی دور تند ببرد.
کاهش قیمت 50 میلیون‌تومانی کیا K5 (2023)
خودروهای داخلی در روز گذشته افت بهای یک تا 13 میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که تارا اتومات V4 ال ایکس (1402) با 13 میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و 55 میلیون‌تومان، پادرا پلاس دوگانه (1403) با 6 میلیون‌تومان کاهش 727 میلیون‌تومان، پژو 206 پانوراما (1402) با 5 میلیون‌تومان کاهش 653 میلیون‌تومان، پارس سال (دریچه‌برقی) (1403) با 4 میلیون‌تومان کاهش 686 میلیون‌تومان و اطلس (سفید مشکی) (1403) با 3 میلیون‌تومان کاهش 572 میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.
همچنین درمیان خودروهای چینی شاهد افت بهای 5 تا 20 میلیون‌تومانی بودیم. جایی که قیمت دانگ‌فنگ شاین مکس (2023) با 20 میلیون‌تومان کاهش به‌یک‌میلیارد و 850 میلیون‌تومان، فونیکس FX پریمیوم (1403) با 10 میلیون‌تومان کاهش به 2 میلیارد و 200 میلیون‌تومان، کی‌ام‌سی J7 (1403) با 10 میلیون‌تومان کاهش به یک‌میلیارد و 710 میلیون‌تومان، جک S3 (1403) با 10 میلیون‌تومان کاهش به یک‌میلیارد و 230 میلیون‌تومان و جک J4 (1403) با 5 میلیون‌تومان کاهش به 815 میلیون‌تومان رسید.
همچنین در گروه خودروهای خارجی پریمیوم شاهد کاهش بهای 50 میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش کیا K5 (2023) با 50 میلیون‌تومان کاهش به 4 میلیارد و 850 میلیون‌تومان، تویوتا کرولا - 1200 سی‌سی (2023) با 50 میلیون‌تومان کاهش به 3 میلیارد و 200 میلیون‌تومان، نیسان سانی (2023) با 50 میلیون‌تومان کاهش به 2 میلیارد و 150 میلیون‌تومان و هیوندای اکسنت (2023) با 50 میلیون‌تومان کاهش به 2 میلیارد و 300 میلیون‌تومان رسید.
از طرفی در میان خودروهای خارجی لوکس، شاهد تغییر قیمتی نبودیم و اغلب این خودروها با ثبات بها به‌کار خود ادامه دادند.