باستانشناسی، پلی میان گذشته و آینده توسعه ایران

قائممقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور در پیامی به مناسبت روز جهانی باستانشناسی، ضمن تبریک این روز به جامعه علمی و علاقهمندان میراث فرهنگی، علم باستانشناسی را پلی میان گذشته و آینده و راهی برای درک ژرفتر «بودن در سرزمین ایران» دانست. به گزارش الف به نقل از میراث آریا، به مناسبت روز جهانی باستانشناسی، علی دارابی، قائممقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور در پیامی نوشت: سرزمین ایران در طول تاریخ، همواره خاستگاه اندیشههای بنیادین و یکی از کانونهای بیبدیل تمدن جهانی بوده است. فرهنگ در این سرزمین، ریشه در ژرفای تاریخ دارد و استمرار آن، حاصل خرد، تجربه و ایمان نسلهایی است که در این خاک زیستهاند. اگر مکتوبات تاریخی سندی بر این حقیقتاند، علم باستانشناسی با روشهای علمی و میانرشتهای خود، شهادت عینی و مستندِ این تداوم فرهنگی است، دانشی که با اتکای به دادههای ملموس و بیطرفانه، واقعیت را بازمیخواند.
در ادامه این پیام آمده است: باستانشناسی در ذات خود، علمی دقیق و در عین حال شاعرانه است؛ حاصل نگاه انسانهایی است که با دقتی موشکافانه و صبری بیپایان، لایههای خاک را میگشایند تا حقیقتِ انسانِ دیروز را درک کنند و نسبت او را با انسان امروز بازشناسند. هر کاوش باستانشناسی، گفتوگویی است میان زمانها؛ گفتوگویی که از دل خاک برمیخیزد تا چراغی برای آینده بیفروزد. اما آنچه امروز بیش از هر زمان ضرورت دارد، بازشناسی نقش باستانشناسی در فرایند توسعه کشور است.
قائممقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور در بخش دیگری از پیام خود یادآور شده: در نگاه رایج توسعه، گاه جایگاه این علم مغفول میماند، حال آنکه یافتههای باستانشناسی میتوانند گرهگشای پرسشهای امروز ما باشند. هر محوطه و هر یافته، بخشی از پاسخ به این پرسش است که چگونه میتوان در این سرزمین، به گونهای مبتنی بر زمینههای تاریخی زیست؟ توسعه اگر از بستر تاریخی و فرهنگی خود جدا شود، دچار نسیان فرهنگی خواهد شد؛ و هیچ الگویی نمیتواند جایگزین الگوی بومی برخواسته از تجربهی تاریخی ایران شود. باستانشناسی، علمِ فهم این تجربههاست و پلی است میان دانشِ کهن و نیازهای امروز.
دارابی افزود: خوشبختانه امروز جامعه علمی ایران از حضور نسل جوانی از باستانشناسان توانمند و متعهد بهرهمند است. پژوهشگرانی که در تعامل با مراکز علمی و دانشگاهی، راهی نو در پژوهشهای میدانی و نظری گشودهاند. این روند، نشانهی بلوغ علمی و استقلال فکری باستانشناسی ایران است. در عین حال، شبکهسازی منطقهای و جهانی، تعریف پروژههای مشترک با دانشگاهها و موزههای معتبر بینالمللی میتواند نقشی مؤثر در گسترش دیپلماسی فرهنگی ایران ایفا کند، چرا که میراث فرهنگی ما، زبان گویای تمدن ایرانی در عرصه جهانی است.
در ادامه این پیام میخوانیم: همچنین یافتههای باستانشناسی میتوانند به موتور محرک گردشگری فرهنگی بدل شوند. یافتههای علمی، خود رویداد فرهنگیاند و استمرار پژوهش در یک محوطه، آن را به کانون دائمی جذب گردشگر، پژوهشگر و علاقهمند تبدیل میکند. هدفمند کردن محتوای فرهنگی، مستندسازی علمی و ارتباط مؤثر با رسانهها، ابزارهاییاند که میتوانند میان علم و جامعه پیوندی سازنده برقرار سازند.
قائممقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور خاطرنشان کرده است: باستانشناسی، علمی است که به ما میآموزد چگونه «بودن در این سرزمین» را درک کنیم؛ علمی که گذشته را برای آینده میخواند و از دل خاک، راهی به سوی اندیشه میگشاید. در پایان، ضمن قدردانی و تبریک به مناسبت 18 اکتبر و روز جهانی باستانشناسی به همهی باستانشناسان، پژوهشگران، مدیران و علاقهمندان میراث فرهنگی کشور، امید دارم با همافزایی نهادها، مسئولیتپذیری اجتماعی و مشارکت مردمی، بتوانیم جایگاه میراث فرهنگی و باستانشناسی را در گفتمان توسعهی کشور ارتقا دهیم و غنای تمدنی و فرهنگی ایران را به آحاد مردم و جامعه جهانی معرفی کنیم.

