برداشت گیاهان دارویی به "روش سنتی" ممنوع!

ترحم بهزاد در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم در رابطه با اهمیت گیاهان دارویی اظهار کرد: تنوع اکولوژیکی و جغرافیایی کشور ما، گنجینه‌ای از گیاهان دارویی با حداکثر مواد مؤثر را در اختیار ما قرار داده است. ایران یک جهان کوچک در چارچوب یک مرز است و وجود 11 اقلیم از 13 اقلیم موجود در جهان و بیش از 8423 گونه گیاهی که 2300 گونه آن دارویی و 1728 گونه آن منحصر‌به‌فرد بوده و رویش آنها مختص به کشور عزیز ماست، این موضوع را تأیید می‌کند.

وی افزود: از دو بعد می‌توان به دامنه وسیع کاربرد گیاهان دارویی مرتعی نگاه کرد، اول بُعد کاربردهای زیست محیطی این گیاهان شامل تولید اکسیژن ترسیب کربن، حفاظت از منابع پایه آب و خاک، پالایش زمین و هوا، تنظیم چرخه آب در طبیعت جلوگیری از سیلاب و... است. موضوع دیگر بُعد اقتصادی است که تأمین نیازهای داخلی، کسب درآمدهای ارزی، توانمندسازی جوامع محلی، مشارکت در حفاظت محلی، سلامت جامعه، استفاده از این گیاهان در صنایع دارویی، آرایشی بهداشتی، تهیه سموم طبیعی، تولید علوفه، جلوگیری از فرسایش خاک و... است.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی با تأکید بر اهمیت این دسته از گیاهان برای سازمان گفت: سیاست دفتر امور مراتع درخصوص این گیاهان، بحث شناسایی ظرفیت‌های بالقوه تولید و امکان بهره‌برداری در قالب طرح‌های تلفیقی، مدیریت منابع پایه آب و خاک، حفاظت از منابع ژنتیکی موجود و جلوگیری از برداشت گیاهان دارویی در معرض انقراض، بررسی امکان احیای گونه‌های گیاهی آندمیک در طبیعت و دیمزارهای کم بازده و شیبدار و دوره‌های آموزشی برای کارشناسان بهره‌برداران و مرتع‌داران است.

بهزاد بیان کرد: در عملیات احیائی و توسعه گیاهان دارویی گونه‌های گیاهی که نیاز آبی کمی دارند، مورد توجه ما هستند.

وی با اشاره به محدودیت‌های بهر‌ه‌برداری از گیاهان دارویی مرتعی بیان کرد: یکی از محدودیت‌ها اقلیم خشک و نیمه خشک کشور ما و بروز خشکسالی‌های پی در پی است که ظرفیت‌های بهره‌برداری را محدود کرده است. دومین موضوع مربوط به برداشت گیاهان دارویی آندمیک است که هنوز موفق به ثبت در بحث زراعتی نشده‌اند و حفاظت از آنها به عنوان ذخایر ژنتیک کشور ضروری است.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی تأکید کرد: برداشت گیاهان دارویی به روش سنتی نیز محدودیت دارد و پایداری این گونه‌ها با مشکل مواجه می‌کند. بهره‌برداری از گیاهانی که ریشه آنها دارای مواد مؤثر است نیز محدود است چرا که راه تکثیر و زادآوری این گیاهان از طریق ریشه است. بهره‌برداری باید بر اساس قراردادهای منطبق با قوانین و سیاست‌گذاری‌ها صورت بگیرد.

بهزاد افزود: بهره‌برداری باید در مقیاس و شیوه‌ای برداشت شود که سیب حفظ جمعیت گونه در دراز مدت شود و از گونه‌های نادر و در خطر انقراض نیز نباید برداشت شود.

وی با اشاره به بحث زمینه‌های کارآفرینی گیاهان دارویی خاطرنشان کرد: در این زمینه بحث شناسایی، جمع‌آوری کشت و اهلی کردن این گیاهان، آموزش عمومی و تخصصی در رابطه با بهره‌وری این گیاهان، افزایش فعالیت‌های زیست محیطی با افزایش گیاهان دارویی و بازرگانی و تجارت داخلی این گیاهان که برای کشور ارزآوری دارد مدنظر است.