برنامه‌های زنده تلویزیونی؛ فرصت مضاعف و مسئولیت مضاعف
اظهارات اخیر یکی از گزارشگران ورزشی در جریان پخش زنده مسابقه فوتبال و واکنش‌هایی که به‌دنبال داشت، بار دیگر اهمیت توجه به کیفیت اجرا و حساسیت‌های حرفه‌ای برنامه‌های زنده تلویزیونی را یادآور شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، برنامه‌های زنده تلویزیونی از جمله ظرفیت‌های ارزشمند رسانه ملی برای برقراری ارتباط مستقیم و بی‌واسطه با مخاطبان به شمار می‌روند. این قالب رسانه‌ای، در عین حال که فرصت‌هایی فراوان برای ایجاد تعامل و اعتماد عمومی فراهم می‌کند، با حساسیت‌ها و مسئولیت‌هایی مضاعف نیز همراه است.
جمله‌ای که اخیراً در جریان گزارش زنده یک مسابقه فوتبال از زبان گزارشگر بیان شد «تماشای رایگان فوتبال و غر زدن» واکنش‌هایی در فضای عمومی و رسانه‌ای به‌دنبال داشت و زمینه‌ساز بحثی تازه درباره لزوم بازنگری در شیوه اجرای برنامه‌های زنده شد. اگرچه بروز خطا در پخش زنده امری محتمل و گاه اجتناب‌ناپذیر است، اما همین واقعیت، اهمیت برخورداری از آمادگی حرفه‌ای و بهره‌گیری از نیروهای آموزش‌دیده و توانمند را دوچندان می‌کند.
در ماه‌های گذشته نیز نمونه‌هایی از چالش‌های مشابه در برخی برنامه‌های زنده دیده شده که نشان می‌دهد طراحی، انتخاب و نظارت بر این برنامه‌ها نیازمند دقت و بازنگری جدی‌تری است. از شوخی‌های ناخواسته و کری‌خوانی‌های ورزشی تا اظهاراتی که می‌توانند در افکار عمومی سوءتفاهم ایجاد کنند، همگی یادآور جایگاه مهم مسئولیت رسانه در مدیریت محتوای زنده هستند.
واکنش رئیس صداوسیما به حضور کارشناسان جنجالی / حال مجروحان ساختمان شیشه‌ای وخیم نیستدر این میان، مجریان و مهمانان برنامه‌های زنده، نقش مهمی در شکل‌گیری فضای گفت‌وگو و پیام نهایی دارند. انتخاب و دعوت این افراد باید با در نظر گرفتن معیارهایی حرفه‌ای و متناسب با فضای پخش زنده انجام شود. از سوی دیگر، رسانه نیز باید زیرساخت‌های لازم برای هدایت و پشتیبانی از این جریان را فراهم آورد؛ از آموزش مستمر تا وجود نظام نظارتی هوشمند و پیشگیرانه.
رئیس سازمان صداوسیما نیز در واکنش به این قبیل اتفاقات، به چالش‌ها و محدودیت‌های طبیعی در مدیریت برنامه‌های زنده اشاره کرده است؛ نکته‌ای قابل تأمل که البته نباید به معنای نادیده‌گرفتن نقش آموزش و آمادگی حرفه‌ای باشد. در واقع، پذیرش همین چالش‌ها می‌تواند زمینه‌ساز تدوین سیاست‌هایی دقیق‌تر در حوزه تربیت رسانه‌ای باشد.
تجربه‌های موفق سال‌های اخیر در اجراهای زنده نیز مؤید آن است که با سرمایه‌گذاری هدفمند بر توانمندی مجریان و گروه‌های تولید، می‌توان تا حد زیادی از بروز ناهماهنگی‌ها و حواشی جلوگیری کرد. از بیان روان و تسلط بر محتوا گرفته تا مدیریت موقعیت‌های حساس، مجموعه‌ای از مهارت‌ها مورد نیاز است که تنها از مسیر آموزش، تمرین و حمایت سازمانی به دست می‌آیند.
در نهایت، به نظر می‌رسد که بازنگری در روند انتخاب و آماده‌سازی افراد برای حضور در برنامه‌های زنده، به همراه تفکیک دقیق‌تری میان قالب‌های تولیدی و زنده، می‌تواند گامی مؤثر در ارتقاء سطح کیفی این برنامه‌ها باشد.
رسانه ملی با بهره‌گیری از ظرفیت‌های حرفه‌ای موجود، می‌تواند هم‌زمان با حفظ اعتماد مخاطب، از مزایای تعامل زنده نیز برخوردار شود؛ بی‌آنکه حساسیت‌های جامعه نسبت به نوع گفتار و برخوردها، تحت‌الشعاع قرار گیرد.