بیانیه شماری از سینماگران زن علیه باج گیری جنسی
تهران - ایرنا - شماری از سینماگران زن با انتشار بیانیه‌ای در اعتراض به آنچه که "رواج خشونت و آزار جنسی در سینمای ایران" خواندند، نوشتند: هرگونه خشونت، آزار و باج‌گیری جنسی در محیط کار از نظر ما محکوم است و برای توقف آن خواستار عواقب قانونی جدی برای متخلفین هستیم.
به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، در این بیانیه که امضای چهره‌های مطرحی چون نیکی کریمی، هدیه تهرانی، آلاله هاشمی، هنگامه قاضیانی و پوران درخشنده را پای خود دارد، آمده است: در ماه‌های گذشته زنان در بستری که با همت خود در طی جنبشی علیه خشونت جنسی فراهم کردند، روایت‌هایی حاکی از آزارگری و اعمال قدرت بر زنان در محیط سینما را منتشر کرده‌اند. گزارشاتی که نشان می‌دهد هر فرد صاحب قدرت و شهرت در ساز و کار سینمای ایران از موقعیت خود برای قلدری، تهدید، توهین، تحقیر و تعرض به زنان بهره‌برداری می کند بی‌آنکه نهادهای قانونی، اصناف خانه سینما، سینماگران و منتقدان آنها را وادار به پاسخ‌گویی و پذیرش مسئولیت کارشان کنند.
زنان سینماگر در ادامه با تاکید بر همبستگی خود در برابر خشونت و آزار جنسی اظهار داشتند: ما زنان دست اندرکار سینما اینجا کنار هم جمع شده‌ایم تا به مدد این همبستگی اعلام کنیم؛ هرگونه خشونت، آزار و باج‌گیری جنسی در محیط کار از نظر ما محکوم است و برای توقف آن خواستار عواقب قانونی جدی برای متخلفین هستیم. همچنین این نابرابری جنسیتی موجود در سینمای ایران و عدم وجود نظارتی که عرصه را برای زیاده‌خواهی و دست‌درازی افراد در جایگاه قدرت گشوده است، محکوم می‌کنیم.
سینماگران معترض ادامه دادند: به جامعه سینمایی ایران در مورد شدت و گستردگی این آزارها علیه زنان که اکنون برای اولین بار اعتراض به آن به یک فریاد جمعی تبدیل شده است، هشدار می‌دهیم؛ آزارهایی که علی رغم آشکار بودن شان در تمام این سال ها نادیده گرفته شده اند. در روایت هایی که از تجربه های دردناک زنان در سینمای ایران منتشر شده انواع آزارهایی که زیر چتر خشونت جنسی قرار می گیرند مطرح شده اند از جمله هتک حرمت و الفاظ جنسی و جنسیت زده، سواستفاده از سکوت و تحمل افراد، با به گروگان گرفتن حق کار یا دستمزد، اعمال خشونت جنسی به وسیله تهدید موقعیت کاری قربانی، تماس های بدنی ناخواسته، اصرار و اجبار به عمل جنسی و در نهایت خشونت جسمی و تجاوز.
هنرمندان زن در بخش دیگری از این بیانیه به عادی سازی خشونت سیستماتیک علیه زنان در محیط سینما تاختند و نوشتند: از طرفی در تمامی این روایت ها که زخم های روانی ناسور شده گویی هم‌سرنوشت را باز می کنند آنچه که به شکل روشنی خودنمایی می کند سیستماتیک بودن این خشونت هاست به این معنا که نه تنها سازوکاری برای بازداشتن فرد صاحب قدرت از ارتکاب به خشونت وجود ندارد بلکه در یک توافق نانوشته اعمال خشونت بر زنان در محیط کاری عادی سازی شده و هیچ عواقب جدی متوجه فرد خشونتگر نیست از همین رو است که آزارگرانی با شهرت و اعتباری که توسط طرفدارانشان به دست آمده، هیچ ترسی از دست بردن به این جرایم ندارند و چنین حاشیه امنی برای آنها باید زنگ خطری جدی برای تمامی افراد جامعه باشد.
چرا که بسیاری از این هنرمندان الگوی نسل آینده سرزمین ما هستند. از طرفی نهادی نظارتی که از افرادی آموزش دیده در مساله خشونت جنسی و آزار کلامی تشکیل شده باشد، وجود ندارد که با اگاهی به باید ها و نبایدهای رفتاری افراد فرادست نسبت به فرودست در یک پروژه و با حساسیت لازم موارد تخلف را بررسی کند.
در بخش دیگری از این بیانیه با اشاره به انفعال اصناف و اتحادیه‌ها درباره آزار جنسی و خشونت علیه زنان سینماگر آمده است: نه در قراردادهای کاری ذکر شده و نه از طریق اعلان های عمومی به زنان گفته می شود که در شرایط اعمال زور، خشونت و باج گیری عاطفی و جنسی و آزارهای کلامی و توهین و تحقیر از طریق چه ساز و کاری باید اقدام قانونی کنند و در صورت شکایت از فرد خاطی چه حمایت هایی شامل حال آنها می شود و سال هاست که اصناف و اتحادیه ها، جرایمی چنین سنگین بر جان و روان زنان را در پشت درهای بسته و با میانجیگری بین قربانی و خشونتگر حل و فصل می کنند البته با حداقل هزینه برای خشونتگر.
سینماگران معترض خاطرنشان کردند: در چنین شرایطی و با وجود فضای نابرابر و عدم توازن قدرت و امکانات ما زنان سینماگر در این سال ها تمام توان خود را به کار گرفته که ذهن، خلاقیت و نیروی فیزیکی مان را در جهت سازندگی در این صنعت به کار ببریم و علی رغم آنکه فضای تالیف و عاملیت بر پروژه ها را به میزان زیادی از ما گرفته شده و سهم ما نه تنها از فضای اعمال نظر و تصمیم گیری محدود شده است و سهم ما از اقتصاد این صنعت هم آن سهم کمتر است همچنان بهترین مان را در عرصه ساخت و تولید به کار گرفته ایم.
آنها در ادامه با بیان این که ابتدایی ترین حق انسانی یعنی کار در فضایی امن و به دور از قلدری و خشونت و باج گیری جنسی را حق خود می دانیم، نوشتند: به همین منظور تقاضای شفاف خود را از نهادهایی چون اصناف خانه سینما، سینماگران، منتقدان و مخاطبان اعلام می کنیم: سیستم بررسی شامل کمیته ی مستقل در خانه سینما متشکل از اعضایی با سلسله مراتب قدرت متفاوت اکثریت مطلق اعضا از زنان که در مورد مساله خشونت جنسی و جنسیتی آموزش دیده باشند و با میزان مسئولیت افراد متناسب با قدرت وعاملیت آنها در هر کار گروهی آشنا باشند. کار این کمیته باید بررسی جرایمی در حوزه خشونت جنسی و جنسیتی باشد. شامل: خشونت جنسی کلامی، باج گیری جنسی یعنی تحمیل هر نوع ارتباط یا عمل جنسی با به گروگان گرفتن دستمزد و تهدید وضعیت شغلی فرد، قلدری و اعمال فشار روانی و ایجاد ناامنی جسمی و روانی، لمس ناخواسته، اقدام به تجاوز و تجاوز.
امضاکنندگان این بیانیه که چهره‌هایی چون بهنوش طباطبایی، ترانه علیدوستی، پانته‌آ پناهی‌ها، ملیکا شریفی‌نیا، هدی زین‌العابدین و گلاره عباسی را در برمی‌گیرد، ادامه دادند: این کمیته باید یک ساز و کار گزارش دهی در دسترس و راحت برای استفاده همه داشته باشد مانند یک ایمیل یا خط تماس مستقیم با کمیته بررسی و هر گزارش به صورت همزنان به اطلاع تک تک اعضای کمیته رسیده شود. این سیستم موظف است تا به تمام گزارشات رسیدگی کامل کند. در فرآیند بررسی نام راوی توسط این سیستم باید محفوظ بماند و هر نوع اعلام و شفاف کردن نام و اطلاعات راوی و روایت باید با هماهنگی با راوی صورت بگیرد.
این زنان معترض در تبیین مطالباتشان تاکید کردند: این سیستم باید امنیت راوی را در فرآیند بررسی تضمین کند. نتیجه بررسی و روایت به شورا گذاشته شود و در نهایت به امضای تک تک اعضای کمیته برسد. همچنین در اختیار گذاشتن وکیل و دادن مشورت حقوقی به راویان گزارش ها جهت داشتن امکان دست بردن به انتخاب پیگیری قانونی یکی دیگر از دستور کارای این سیستم است. ساز و کار حمایتی از طریق اصناف برای ترغیب خشونت دیدگان به مراجعه و اقدام به رسیدگی یکی دیگر از دستور کارهاست. این سیستم باید اکیدا از روش های میانجیگری بین آزار دیده و قربانی و به خطر انداختن سلامت روانی قربانی با اجبار او به روبه رو شدن با آزارگر پرهیز کند.
آنها با تاکید بر این که این سازوکارها و نحوه استفاده از آنها باید در قراردادهای کاری لحاظ شود و کمیته رسیدگی کننده باید جریمه های نقدی و تعلیق از هرگونه فعالیت هنری در زمان تعیین شده را برای متخلفان در نظر گیرد، خاطرنشان کردند: ما زنان سینماگر اعلام می کنیم که به احترام راویانی که رنج خود را از خشونت سیستماتیک در این عرصه اعلام کردند برای رسیدن به دستاوردهای عملی در جهت توقف این خشونت ها ایستادگی می کنیم و معتقدیم این پیشنهادها گامی ابتدایی در جهت عملی کردن توقف خشونت جنسی در محیط کاری ما است. با امید به اینکه هر نیروی بازدارنده ای را که در محیط کاری باعث می شود انرژی، توان و زمانی را که باید صرف خلاقیت و لذت بردن از کارمان کنیم اما صرف فرار و دفع مزاحمت ها و قلدری ها می کنیم با یک همت جمعی متوقف شود و آینده کاری در این عرصه آینده ای امن، عادلانه و به دور از خشونت باشد.
ویشکا آسایش، آزاده صمدی، مهرانه مهین ترابی، مستانه مهاجر، میترا حجار، نگار جواهریان، هستی مهدوی، نرگش آبیار، ستاره اسکندری و نسیم ادبی تنی چند از دیگر امضاکنندگان این بیانیه هستند.