تاثیر عجیب 2 داروی پرفروش بر اقتصاد این کشور

تنها 2 سال قبل نام شرکت دانمارکی «نوو نوردیسک» زیاد شناخته شده نبود؛ ولی اکنون فروش گسترده 2 داروی بسیار موفق آن «اوزمپیک» و «ویگووی» برای درمان چاقی و دیابت، این غول دارویی را به یکی از باارزش‌ترین شرکت‌های اروپایی تبدیل کرده است. این شرکت اوایل ماه گذشته اعلام کرد که سود پیش از مالیات آن با 22 درصد افزایش، به 17.8 میلیارد دلار رسیده است.

بر اساس تحلیلی که اکوایران از بی‌بی‌سی منتشر کرده است، این شرایط به اقتصاد دانمارک نیز رونق زیادی بخشیده و آن را به یکی از بالاترین رشدهای اقتصادی منطقه تبدیل کرده است؛ از تولید شغل‌های جدید و کاهش نرخ وام مسکن گرفته تا اثرات افزایش چشمگیر تقاضای دارو در سراسر کشور؛ به‌ویژه در شهر بندری «کالوندبورگ» با جمعیتی کمتر از 17 هزار نفر که یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها در تاریخ دانمارک در جریان است.

آن سوتر پل راه‌آهن ساختمان‌های خاکستری‌رنگ جعبه‌ای‌شکل، نوو نوردیسک در زمینی به وسعت 1.6 میلیون متر مربع قرار دارد و نیمی از «انسولین» جهان در این مجموعه تولید می‌شود؛ و همین‌طور «سماگلوتید» که ماده فعال تحول‌آفرین در اوزمپیک و ویگووی است. به گفته مارتین دام، شهردار کالوندبورگ، 8.6 میلیارد دلار در چند سال آینده در این مجموعه هزینه خواهد شد و شاهد اضافه‌شدن یک هزار و 250 شغل جدید به نیروی کار کارخانه خواهیم بود که اکنون چهار هزار و 400 نفر هستند. گسترش این مجموعه همچنین سه هزار کارگر ساختمانی را به این منطقه آورده است.

در گذشته اقتصاد کالوندبورگ با فراز و نشیب‌های بسیاری روبه‌رو بوده است. این منطقه زمانی مرکز کشتی‌سازی بود. در دهه 1960 با تولید بیگودی‌های «کارمن کرلرز» که در آمریکا به‌شدت محبوب بود، رونق گرفت؛ و اکنون دوباره در مسیر رشد قرار گرفته است.

به گفته مارتین دام، شهردار کالوندبورگ، صاحب کارخانه هر روز 30 کیلوگرم گوشت را برای تهیه ساندویچ برای تغذیه صنعتگران استفاده می‌کند. به گفته او، فروش یکی از سوپرمارکت‌های محلی پنج برابر شده و یک رستوران فست‌فود نیز 175 هزار هات‌داگ را در کمتر از یک ماه به کارگران ساختمانی فروخته است.

دوسوم رشد اقتصادی دانمارک از چهار منطقه تامین می‌شود و همه این مناطق در موضوع مشترک هستند: نوو نوردیسک در همه آن‌ها فعالیت دارد. بر اساس آخرین داده‌های موجود، کالوندبورگ شاهد نرخ رشد خیره‌کننده 27 درصدی در سال 2022 بوده است. به گفته شهردار، نرخ بیکاری یک دهه قبل در این منطقه بالا بوده است، اما اکنون در میان پایین‌ترین‌های منطقه است.

صورت‌حساب مالیاتی سنگین نوو نوردیسک، وضعیت مالی شهرداری شهر را نیز بهبود بخشیده است؛ به‌طوری‌که با درآمد حاصل از آن، یک منطقه عمومی شنا ساخته شده و درحال برنامه‌ریزی برای ساخت یک مرکز فرهنگی و کتابخانه هم هستند. همچنین بیش از هزار و 250 خانه نیز ساخته خواهد شد و عملیات احداث یک بزرگراه جدید نیز آغاز شده است.

تقاضای سیری‌ناپذیر

تجارت نوو نوردیسک برای یک قرن بر پایه تولید انسولین بنا شده بود، اما کشف اثر سماگلوتید در کاهش وزن نقطه عطفی را رقم زد. ویگووی و اوزمپیک متعلق به دسته‌ای از داروها به نام GPL-1 هستند که به کنترل قند خون و سرکوب اشتها کمک می‌کند.

اوزمپیک در سال 2017 و ویگووی در 2021 تایید ایالات متحده را دریافت کردند. فروش ویگووی در سال گذشته 86 درصد رشد کرد؛ در حالی‌که اوزمپیک پرفروش‌ترین داروی دیابت در جهان است و 45 میلیون نفر اکنون از درمان‌های این شرکت استفاده می‌کنند. بیش از نیمی از فروش نوو نوردیسک در ایالات متحده است و از سوی در هفته، ده‌ها هزار نفر به متقاضیان ویگووی اضافه می‌شوند. این دارو در آمریکا بیش از هزار دلار در ماه هزینه دارد؛ درحالی که هزینه آن در آلمان تنها 92 دلار است.

طبق گزارش‌ها، حدود 800 میلیون نفر در سراسر جهان با چاقی مفرط زندگی می‌کنند و تخمین زده می‌شود که بازار درمان‌های کاهش وزن تا سال 2030 به ارزش 150 میلیارد دلار برسد. نوو نوردیسک و رقیب آمریکایی‌اش الی لیلی (Eli Lilly) که داروهای مشابهی تولید می‌کند، درحال حاضر پیشتاز بازار هستند؛ اما هر دو این شرکت‌ها برای پاسخگویی به تقاضای سیری‌ناپذیر با چالش‌هایی هم روبه‌رو هستند.

تاثیر بزرگ بر اقتصادی کوچک

در ادامه این گزارش آمده است که برای شرکتی که دفتر مرکزی آن در کشوری کوچک با جمعیتی کمتر از 6 میلیون قرار دارد، ظهور نوو نوردیسک تاثیر بزرگی داشته است. به گفته لاس اولستن، اقتصاددان ارشد دانسکه بانک شرکت‌های دیگری هم هستند که نقش بزرگی در اقتصاد بازی می‌کنند، مانند مرسک، ولی هیچ کدام به اندازه نوو نوردیسک بزرگ نیستند.

در سال 2023، دانمارک با رشد اقتصادی 2.5 درصدی در میان بالاترین رشدهای اقتصادی اروپا قرار گرفت، در حالی‌که نیمی از این رشد به بخش داروسازی مربوط بود. دولت اکنون پیش‌بینی می‌کند که رشد اقتصادی در 2024 به 3 درصد رسیده باشد.

نوو نوردیسک همچنین بزرگ‌ترین مالیات دهنده کشور است و یک‌پنجم مشاغل جدید را به خود اختصاص می‌دهد، در این میان بسیاری از دانمارکی‌ها و صندوق‌های بازنشستگی سهامدار آن هستند. با این حال نگرانی‌هایی وجود دارد، مبنی بر اینکه سهم نوو نوردیسک در اقتصاد بیش از اندازه بزرگ شود و آن را آسیب‌پذیر کند. برای مثال، اقتصاد فنلاند در سال 2007 با شکست غول موبایل‌سازی نوکیا در رقابت با گوشی‌های هوشمند جدید دچار رکود شد. هرچندکه بیشتر کارشناسان چندان نگران تکرار سناریویی مشابه نیستند.

علاوه بر نوو نوردیسک مجموعه‌ای از کسب‌وکارهای بین المللی بزرگ از دانمارک هستند؛ از جمله غول کشتیرانی مرسک و اسباب‌بازی سازی لگو. بسیاری از این شرکت‌ها تاحدی متعلق به بنیادهای خیریه هستند. به گفته مت فیفر، نایب رئیس اتاق بازرگانی دانمارک، این شرایط ثبات بلندمدت‌تری برای این شرکت‌ها ایجاد کرده و از تجزیه آسان آن‌ها جلوگیری می‌کند.

در این گزارش آمده است که همچنین بنیاد بشردوستانه نوو نوردیسک اکنون ثروتمندترین بنیاد جهان است و در سال 2023 حدود 1.3 میلیارد دلار را در قالب کمک‌های مالی به صدها پروژه در دانمارک و فراتر از آن اختصاص داد. در کالوندبورگ یک پردیس آموزشی جدید ایجاد شده که نسل بعدی کارکنان علوم زیستی را آموزش می‌دهد. آزمایشگاه هلیکس نیز توسط بنیاد نوو نوردیسک تامین مالی می‌شود و برای دانشجویان کارشناسی ارشد امکان دسترسی به آزمایشگا‌ه‌های تحقیقاتی و فرصت کارآموزی در شرکت‌های زیست فناوری محلی را فراهم می‌کند.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.