تاثیر مخرب استرس بر عملکرد مغز

به گزارش مشرق به نقل از تک اکسپلوریست، پژوهشگران اخیرا پس از بررسی‌هایی که بر روی حیوانات و انسان‌ها انجام دادند، اظهار کردند که استرس می‌تواند بر نحوه عملکرد مغز تأثیر منفی بگذارد. این پژوهشگران همچنین اعلام کردند استرس نه تنها بر حافظه و بسیاری از کارکردهای دیگر مغز، مانند خلق و خو و اضطراب تأثیر می گذارد، بلکه باعث التهاب مغز نیز می شود که این مورد بر سلامت قلب نیز تأثیر منفی می گذارد.

این مطالعه جدید که در مجله" JNeurosci "منتشر شده است، نشان می دهد که استرس با تغییر ساختار و عملکرد نورون ها و آستروسیت ها، عملکرد مغز را تغییر می دهد.

آستروسیت (astrocyte) یا آستروگلیا یا اختریاخته، یاخته‌ای گلیایی و ستاره‌شکل است که تغذیه و حفاظت یاخته‌های عصبی را بر عهده دارد. آستروسیت‌ها سلول‌های گلیای ستاره‌شکل در مغز و طناب نخاعی می‌باشند. آستروسیت‌ها بیشترین نوع سلول‌های گلیا هستند. آستروسیت یعنی سلول ستاره‌ای و این نام به درستی شکل این سلول را توصیف می‌کند. آستروسیت‌ها از اندازه بزرگی برخوردارند و نورون‌ها را تغذیه کرده و از آن‌ها حمایت می‌کنند و به همراه میکروگلیاها مواد زاید درون مغز را از بین می‌برند و در نهایت به صورت مواد شیمیایی از مایع احاطه‌کننده نورون‌ها حفاظت می‌کنند. گاهی اوقات نورون‌ها به دلایل ناشناخته‌ای از بین می‌روند یا در اثر ضربه مغزی عفونت یا سکته مغزی می‌میرند. در این هنگام آستروسیت‌ها به همراه میکروگلیا وظیفه پاکسازی و از بین بردن مواد زائد باقی‌مانده را به عهده می‌گیرند.

آستروسیت ها ماموران مدیریتی مغز هستند که وظیفه دارند پس از انتشار در سیناپس، انتقال دهنده های عصبی را کنترل کنند.

در این مطالعه دانشمندان با برسی مغز موشها دریافتند استرس حاد باعث انقباض فرآیندهای جانبی در آستروسیت های مخچه موش می شود. استرس با متوقف کردن تولید زیر واحد اساسی گیرنده های گلوتامات به نام GluA1، این تغییر را القا می کند.

در طی یک رویداد استرس زا، هورمون استرس "نوراپی نفرین" (norepinephrine) یک مسیر مولکولی را که به طور معمول در سنتز پروتئین GluA1 به اوج خود می رسد، سرکوب می کند. بدون گیرنده های عملکردی GluA1 یا گلوتامات، نورون ها و آستروسیت ها توانایی برقراری ارتباط با یکدیگر را از دست می دهند.