تالاب خشکیده هامون در حسرت آب / کاهش مهاجرت پرندگان مهاجر به دلیل خشکیدگی هامون

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از عصرهامون، تالاب بین المللی هامون تنها منطقه‌ای در شرق ایران است که هر سال میهمان پرندگان مهاجری است که دسته دسته به این منطقه مهاجرت می کنند و نه تنها پرندگان مهاجر و بومی برفراز دریاچه و تالاب هامون پرواز می‌کنند که 239 گونه مختلف جانوری در دریاچه و تالاب هامون زندگی می‌کنند و از بین‌شان پلیکان و غاز و فلامینگو جزو پرندگان مهاجر هستند و جغد و اردک تاجدار و هوبره، تیهو و عقاب و تعدادی دیگر از پرندگان بومی هامون هستند که خانه و زندگیشان دشت و تالاب هامون است.

با توجه به متکی بودن تالاب هامون به رودخانه هیرمند که بین دو کشور ایران و افغانستان مشترک است، از سال 1310 چندین قرارداد بین دولت‌های دو کشور در مورد تقسیم آب هیرمند منعقد شد که متاسفانه به دلیل بی‌ثباتی حکومت افغانستان چندین دوره شاهد قطع آب هیرمند به ایران و ایجاد خشکسالی‌های شدید بوده‌ایم. بهره‌برداری و اشتغال مردم صرف نظر از اثرات اکولوژیک و زیست‌محیطی، معیشت چهار قشر از مردم سیستان مستقیماً به نیزارهای هامون وابسته بود که نخست دامدارها که نیزارهای وسیع و غنی تقریبا در تمام سال تامین‌کننده علوفه دام‌ها بودند و صیادان و شکارچیان که با صید ماهی و شکار پرندگان مهاجر امرار معاش می‌کردند. مهدی امیری رئیس اداره محیط زیست زابل در گفتگو با خبرنگار اوشیدا در خصوص وضعیت تالاب و گونه های جانوری و پرندگان مهاجر بیان کرد: بر اثر دو دهه خشکسالی در سیستان 95 درصد از 400 هزار پرنده‌ای که جهت زمستان گذرانی از سیبری به منطقه سیستان مهاجرت می‌کردند مسیر خود را از بزرگترین دریاچه آب شیرین ایران تالاب هامون تغییر داده‌اند. وی افزود: تالاب بین المللی هامون یکی از مهمترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر آبزی، کنار آبزی و خشکیزی محسوب می‌شود و پناهگاه بسیاری از گونه‌های نادر و در خطر انقراض بوده است و این دریاچه مأمن مناسبی برای استقرار آشیانه و تولید مثل انواع مختلف پرندگان مهاجر و بومی که علاوه بر این پستانداران بسیاری از پوشش گیاهی تالاب برای زیستن استفاده می‌کردند. امیری تصریح کرد: منطقه حفاظت شده هامون به علت قرار گرفتن در مرکز مناطق کویری و نیمه کویر کشور در حقیقت مامن زیست پرندگان مهاجر در شرق کشورمان محسوب می‌شود که بسیاری از گونه های پرندگان با خاستگاه‌های متفاوت و گونه های زیادی از پرندگان در معرض خطر در این منطقه جهت زمستان گذرانی و جوجه آوری می‌کردند. وی ادامه داد: در زمان پرآبی 225 گونه از 49 تیره یعنی حدود نیمی از گونه های پرندگان شناسایی شده ایران در تالاب هامون و اطراف آن زیست می کنند؛ نزدیک به 80درصد آنها مهاجرند و 99 گونه در منطقه زادآوری دارند. مهدی امیری با اشاره به گونه جانوران پستاندار تالاب هامون عنوان کرد: از این پستانداران می توان به گراز وحشی، جبیر که شباهت زیادی به آهو دارد، روباه، شغال، گربه وحشی، خرگوش، تشی یا گربه تیغی با نام محلی (سیخور) نام برد. رئیس اداره محیط زیست با اشاره به گونه های شاخص حوزه سیستان افزود: دراج با نام محلی (پور) از تیره ماکیان که زیستگاه این پرنده در علفزارها و حاشیه رودخانه ها است و این پرنده بومی حوزه سیستان است در تمام مناطق، چه در زمین‌های کشاورزی و تالاب هامون زیست می‌کند این پرنده همه چیز خوار بوده اما بیشتر غذای این پرنده را بذر گیاه و حشرات تشکیل می‌دهد و از پرندگان گوشه گیر بوده وبیشتر خود را لای انبوهی از گیاهان مخفی میکند. وی خاطرنشان کرد: از دیگر گونه های شاخص می توان به هوبره با نام محلی (طوقدری) از تیره هوبره که بصورت مهاجر زمستانه و یا بومی دیده میشود که در منطقه سیستان مردم بومی به هوبره پرنده بمب انداز نیز گفته میشود این پرنده در زمره پرندگان حمایت شده و در لیست قرمز IUCN به عنوان اسیپ پذیر طبقه بندی شده و جمعیت آن در معرض خطر انقراض قرار دارد. پرندگانی که به تالاب هامون در سالهای پرآبی مهاجرت می کنند به، چنگر، اردک سرسبز، چنگر نوک سرخ، اردک نوک پهن، تنجه، پلیکان، باکلان و پرندگان شکاری حوزه سیستان، سنقر، دلیجه، شاهین، جغد، کوک، عقاب می توان اشاره کرد. وی افزود: ازمیان آنها گیلانشاه خالدار و درنای طناز شدیدا در معرض خطر انقراض؛ اردک سرسفید در معرض خطر انقراض؛ پلیکان خاکستری با نام محلی کمو درخطر انقراض، اردک مرمری (خوتکا مرمری)، شاه باز و عقاب خالدار بزرگ (عقاب تالابی)، فلامینگو آسیب پذیر بوده و 70 گونه نیاز به حفاظت جدی دارند که در صورت عدم حفاظت به زودی در لیست گون های در تهدید قرار می گیرند. مهدی امیری تاکید کرد: متاسفانه به علت بی آبی و خشکسالی امسال مهاجرت بسیار کمی از پرندگان از جمله پلیکان، چنگر و هوبره به تعداد کم در این منطقه دیده شده است و که این پرندگان نیز پس از توقفی کوتاه به سمت چاه نیمه و بندکمالخان پرواز کردند و از مهمترین عامل خشکسالی و خشکیدگی هامون، تردد وسایل نقلیه و تردد دام در منطقه 3 عامل کاهش پرنده در منطقه می‌توان برشمرد. انتهای پیام /