تحویل نخستین محموله گازوئیل عرضه شده در بورس انرژی

نخستین محموله نفت‌گاز عرضه شده در رینگ داخلی بازار فیزیکی بورس انرژی ایران که در روز 12 شهریور معامله شده بود، در حالی تحویل خریداران شد، که یک شرکت سیمانی از خریداران این محموله بود.

به گزارش خبرگزاری مهر، بورس انرژی ایران اعلام کرد: تأمین گازوئیل از جمله راه‌کارهای برخی صنایع برای تولید برق است. به باور کارشناسان با توجه به زیرساخت‌های بازار فیزیکی بورس انرژی، انجام معاملات گازوئیل در این بازار، سریع‌ترین راه برای دستیابی صنایع به سوخت مورد نیاز خود خواهد بود. این اقدام هم‌چنین راهکار مؤثری برای مقابله با قاچاق گازوئیل تلقی می‌شود.

کارشناسان معتقدند با عرضه مجدد گازوئیل در بورس انرژی، به دلیل شفافیت موجود در سازوکار معاملات بورس، معضل قاچاق این محصول تا حد زیادی رفع خواهد شد. از طرف دیگر این اقدام به رفع مشکل تأمین برق صنایع کمک خواهد کرد؛ گازوئیل یکی از پرمصرف‌ترین سوخت‌های مورد نیاز در نیروگاه‌های برق حرارتی و صنایع است و در شرایط قطعی برق، نیاز به تأمین آن بیش از همیشه احساس می‌شود.

طبق آمار موجود از ابتدای اجرای طرح عرضه نفت گاز (گازوئیل) در رینگ داخلی بازار فیزیکی بورس انرژی ایران، 551 هزار لیتر گازوئیل در این بازار مورد معامله قرار گرفته است. در تازه‌ترین تحول نخستین محموله نفت‌گاز (گازوئیل) عرضه شده در رینگ داخلی بازار فیزیکی بورس انرژی ایران که در 12 شهریور امسال معامله شده بود، تحویل خریداران شد. یک شرکت تولیدکننده سیمان از خریداران این محموله گازوئیل بود.

مسؤولان این شرکت، وجود شفافیت در قیمت و سهولت در خرید از بورس انرژی را به عنوان یکی از مهم‌ترین نکات قوت انجام معاملات در این بازار اعلام کرده‌اند.

این گزارش حاکی است: در بازار فیزیکی بورس انرژی خریداران می‌توانند به طور مستقیم از شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران به خرید گازوئیل اقدام کنند. مسؤولان شرکت تولیدکننده سیمان مذکور، هدف از خرید گازوئیل را تأمین برق با هدف حفظ و پایداری تولید و کاهش ریسک‌های ناشی از آن اعلام کرده‌اند. مسؤولان این شرکت تولیدی در نظر دارند از طریق دیزل ژنراتورهای موجود در این کارخانه سیمان در زمان‌هایی که محدودیت برق وجود دارد، انرژی مورد نیاز خود را تأمین کنند؛ موضوعی که به ادامه روند تولید و متوقف نشدن تولیدی می‌انجامد و از ایجاد ضرر و زیان جلوگیری می‌کند.

بورس انرژی ایران از زمان تأسیس در سال 1391 با هدف ایجاد بستری شفاف و رقابتی برای خرید و فروش حامل‌های انرژی همچون برق، فرآورده‌های نفتی و گاز طبیعی فعالیت می‌کند. یکی از اهداف مهم این بازار، ایجاد شفافیت در قیمت‌گذاری و کاهش زمینه قاچاق سوخت است.

در سال‌های گذشته، فروش گازوئیل (نفت‌گاز) در بورس انرژی به‌عنوان تجربه‌ای آزمایشی آغاز شد، اما به دلایل مختلفی همچون محدودیت عرضه، مشکلات لجستیکی و ترجیح تخصیص مستقیم سوخت یارانه‌ای، این معاملات به‌طور گسترده ادامه نیافت. با این حال، افزایش بحران تأمین برق صنایع، به‌ویژه در تابستان‌های پیک مصرف و زمستان‌های کمبود گاز، دوباره توجه سیاست‌گذاران و فعالان صنعتی را به استفاده از گازوئیل برای راه‌اندازی دیزل‌ژنراتورهای تولید برق جلب کرده است.

صنایع بزرگ مثل سیمان، فولاد و پتروشیمی در دوره‌های قطعی یا کاهش توان شبکه، با افت تولید و زیان‌های سنگین روبه‌رو می‌شوند. از سوی دیگر، شکاف قیمتی بین سوخت یارانه‌ای و نرخ آزاد، همیشه زمینه قاچاق گازوئیل را فراهم کرده است. معامله گازوئیل از طریق بورس انرژی باعث می‌شود قیمت‌ها شفاف، معاملات ثبت‌شده و مسیر انتقال قانونی باشد؛ بنابراین انگیزه و امکان قاچاق کاهش می‌یابد.

در گذشته، تجربه‌های مشابه در عرضه فرآورده‌های نفتی (مانند نفت کوره و میعانات گازی) در رینگ داخلی بورس انرژی نشان داده که صنایع مصرف‌کننده، به‌ویژه در زمان نیاز اضطراری، از این روش خرید استقبال می‌کنند. همچنین، خرید مستقیم از شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در بستر بورس، فرآیند تأمین سوخت را ساده‌تر و قابل پیگیری می‌کند.

اکنون با تحویل نخستین محموله معامله‌شده گازوئیل در بورس پس از وقفه طولانی، به نظر می‌رسد دولت و بخش خصوصی در حال احیای این ابزار برای پایداری تولید و مدیریت بحران انرژی باشند.