تصنیف جدیدی از عارف قزوینی کشف شد / دانشنامه‌ای درباره شاعر مشروطه
کتاب «اخبار عارف قزوینی در مطبوعات، از دوره قاجار تا عصر حاضر» به کوشش مهدی نورمحمدی توسط نشر علم منتشر شد. مخاطبان در این کتاب با نکات تازه‌ای درباره عارف قزوینی آشنا می‌شوند.
کتاب «اخبار عارف قزوینی در مطبوعات، از دوره قاجار تا عصر حاضر» به کوشش مهدی نورمحمدی توسط نشر علم منتشر شد. مخاطبان در این کتاب با نکات تازه‌ای درباره عارف قزوینی آشنا می‌شوند.
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «اخبار عارف قزوینی در مطبوعات، از دوره قاجار تا عصر حاضر» به کوشش مهدی نورمحمدی در 600 صفحه به قطع وزیری توسط نشر علم منتشر شد. کتاب حاضر که حاصل بررسی و تورق ده‌ها هزار صفحه روزنامه‌ها و مجلات گوناگون است، آگاهی‌ها و اطلاعات کم‌نظیری از زندگی عارف را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد و زوایای پنهانی از زندگی او را که تاکنون از دسترس و دید پژوهشگران پنهان مانده و یا کمتر به آن توجه شده، آشکار می‌کند. این کتاب در 11 فصل تنظیم شده که به ترتیب به آنها اشاره می‌شود:
اشعار و تصنیف‌های عارف
در این فصل، اشعار و تصنیف‌های عارف که در زمان حیات او در مطبوعات به چاپ رسیده گردآوری شده است. کشف مصرع‌ها، ابیات، اشعار و یک تصنیف نویافته در ابوعطا که تاکنون در هیچیک از چاپ‌های دیوان وی به چاپ نرسیده است و باید آنها را به دیوان عارف افزود، از دستاوردهای این فصل به شمار می‌رود. همچنین در این فصل برای اولین بار کتابچه چاپ سنگی ادبیات عارف شامل 3 غزل و 3 تصنیف که توسط حزب دموکرات در سال‌های آغازین سلطنت احمد شاه منتشر شده، به چاپ رسیده است.
نوشته‌های عارف
در این فصل، نوشته‌های عارف که در زمان حیات و یا پس از مرگ او در روزنامه‌ها به چاپ رسیده گردآوری شده است. یکی از مهم‌ترین اخبار این فصل، نوشته‌ای است که عارف پس از اجرای نخستین کنسرت خود در گراند هتل، در 17 آبان سال 1294 در روزنامه نوبهار به چاپ رسانده است. این نوشته ارزشمند که برای اولین بار انتشار یافته است، نشانگر این است که درویش خان استاد بزرگ زمانه، با تشکیل و اداره کردن ارکستر و گردآوردن نوازندگان مهم آن عصر، در برگزاری این کنسرت باشکوه با عارف همکاری داشته است. این مطلب، نشانگر این است که دستکم تا این تاریخ، بین عارف و این موسیقی‌دان برجسته، اختلافاتی وجود نداشته است.
اعلان و اخبار کنسرت‌های عارف
در این فصل، اعلانات و آگهی‌های کنسرت‌های عارف از قدیمی‌ترین دوران تا کنسرت جمهوری جمع‌آوری شده است. اخبار گردآوری شده، اطلاعات ارزشمندی درباره مکان، زمان، مناسبت اجرا، نوازندگان همکار، اشعار و تصنیف‌های خوانده شده، قیمت و مکان فروش بلیط این کنسرت‌ها در اختیار می‌گذارد که در منابع دیگر نمی‌توان به چنین اطلاعات ارزشمندی دست یافت. دستیابی به این آگاهی‌ها در فهرست کردن تعداد واقعی کنسرت‌های عارف نقش مهمی خواهد داشت. از جمله دستاوردها و نکات تازه‌یاب این فصل، آگاهی از بعضی کنسرت‌های عارف همچون کنسرت برای کارگران با بلیط ارزان قیمت است که تا کنون هیچ گونه اطلاعی درباره آن وجود نداشته است.
اعلان و اخبار دیوان عارف
در این فصل، اعلان و آگهی‌های فروش دیوان عارف در کتابفروشی‌های تهران از سال 1305 تا 1312 گردآوری شده است. بررسی اعلان‌های به چاپ رسیده در مطبوعات درباره دیوان عارف نشانگر این نکته است که تبلیغ و فروش این کتاب در دوره پهلوی اول با مشکلی مواجه نبوده و منع سیاسی نداشته است. بر همین اساس، به این نظر چنین می‌افزاید که توقیف موقتی دیوان عارف در بدو ورود به ایران نیز دلایل سیاسی و حکومتی نداشته است.
نوشته‌ها و اشعار درباره عارف
در این فصل، مطالب مختلفی که درباره عارف در روزنامه‌ها، مجلات و کتاب‌ها به چاپ رسیده، گردآوری شده است. بیشتر این مطالب برای نخستین بار است که منتشر می‌شود و در شناخت عارف، تحقیق در احوال و آثار او و روشن کردن زوایای پنهان زندگی وی تأثیر بسیار مهمی دارد. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این فصل این است که بر اساس آن مشخص می‌شود شعر تصنیف معروف «بهار دلکش» به طور قطع و یقین از ملک‌الشعرای بهار است که برخی به اشتباه آن را از ساخته‌های عارف دانسته‌اند.
از دیگر نکات تازه‌یاب این فصل می‌توان به مقاله «خودکشی» به قلم بازیگوش (لطفعلی صورتگر) در روزنامه شفق سرخ و مقاله ملک‌الشعرای بهار در روزنامه «ایران آزاد» که به مقاله بازیگوش و رنجش عارف پرداخته است اشاره کرد که هر دو برای اولین بار منتشر شده و در پژوهش‌های مربوط به عارف از اهمیت فراوانی برخوردارند.
نوشته‌ها درباره مرگ عارف
در این فصل، اخباری که درباره مرگ عارف در جراید به چاپ رسیده گردآوری شده که بعضی از آنها برای اولین بار منتشر شده است. مهم‌ترین دستاورد تازه یاب این فصل این است که بر خلاف تصورات رایج مبنی بر فوت عارف در دوم بهمن 1312 مشخص می‌شود که تاریخ صحیح فوت وی یک شنبه اول بهمن 1312 بوده است. بر اساس این سند، عارف نه در روز دوشنبه 2 بهمن که در شب دوشنبه (یعنی یکشنبه شب و یکم بهمن 1312) بدرود حیات گفته است.
اشعار به یاد عارف
در این فصل، اشعاری که درباره عارف، به یاد او و در رثا و سوگ او سروده شده جمع‌آوری شده که برخی از این اشعار، مانند اشعار وحید دستگردی، زنددخت، کامکار فارسی، امیرالشعرای نادری، اشرف‌الدین حسینی (نسیم شمال) و صابر همدانی برای اولین بار در کتاب منتشر شده است.
خاطراتی از عارف
در این فصل، خاطراتی که درباره عارف در مطبوعات به چاپ رسیده گردآوری شده است که خاطرات محمدعلی نظام‌مافی، مشیرهمایون شهردار و علینقی وزیری که برای اولین بار در کتاب به چاپ رسیده، حائز اهمیت فراوانی است.
نامه‌های عارف
در این فصل، تعدادی از نامه‌های عارف که در مجلات گوناگون به چاپ رسیده گردآوری شده است. بررسی دقیق این نامه‌ها در تحقیق در زندگی و آثار عارف تأثیر فراوانی خواهد داشت.
دوستان و معاشران عارف
در این فصل، اطلاعاتی درباره برخی از دوستان نزدیک عارف همچون: شکرالله قهرمانی، سلیمان میکده، علی بیرنگ، علی‌محمد معمارباشی، سید جلیل اردبیلی، محمدباقر شهیدزاده و سیف آزاد گرد آمده است که اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ درگذشت و زندگی این شخصیت‌ها به دست می‌دهد.
عکس‌ها و تصاویر عارف در مطبوعات
در این فصل، تصاویر و عکس‌های عارف در مطبوعات در یک جا گرد آمده که بعضی از آنها همچون چند نقاشی تازه‌یاب که در روزنامه ناهید به چاپ رسیده و یکی از آنها به امضای رسام ارژنگی است و همچنین کاریکاتورهای او که در روزنامه ملأ نصرالدین به چاپ رسیده است، برای علاقه‌مندان تازگی خواهد داشت. همچنین چاپ سنگ قبر افتخارالسلطنه در این فصل برای اولین بار، از جمله نکات تازه‌یاب این کتاب محسوب می‌شود.
کتاب حاضر که در حکم دانشنامه‌ای ارزشمند درباره عارف قزوینی محسوب می‌شود، به دلیل ارائه اشعار، تصنیف و مطالب نویافته و منتشرنشده، در تحقیق در احوال و آثار، تدوین کامل‌ترین زندگی‌نامه و تصحیح کامل‌ترین دیوان وی تأثیر مهم و بسزایی خواهد داشت. نشر علم برای خرید این کتاب به صورت اینترنتی تخفیف‌هایی را اعمال می‌کند که مخاطبان می‌توانند برای بهره‌مندی از این تخفیفات به سایت این انتشارات مراجعه کنند.