تلاش غرب برای بازسازی هژمونی خود از طریق جنگ روایتها

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم، در ادامه برگزاری سلسله نشستهای علمی و ارائه مقالات همایش «ما و غرب در آراء و اندیشه حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای»، در نشستی با عنوان «راهبردها و روش‌های استعمار و سلطه‌گری غرب در ایران و جهان» ابعاد مختلف سلطه‌گری غرب، راهبردهای استعمار نو، و شیوه‌های اعمال قدرت در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی توسط پژوهشگران و اساتید دانشگاه با ارائه مقالات راه یافته به این بخش از همایش برگزار شد.

در این جلسه، پژوهشگران به ارائه مقالات خود در مدت زمانی حدود 10 دقیقه پرداختند و داوران علمی این جلسه محمدی‌سیرت، عظیم‌زاده اردبیلی و عاصمه قاسمی به ارزیابی و نقد علمی مقالات پرداختند.

در این نشست حدود 10 مقاله ارائه شد که برخی از این مقالات و مباحث به این شرح است.

علی کرمی، دکترای مطالعات منطقه‌ای، در این نشست با ارائه مقاله خود با عنوان «بررسی نقش استعمار داده در جنگ شناختی با تکیه بر متن بیانیه گام دوم» اظهار داشت: استعمار توجیهات مختلفی دارد. در توجیهات نژادی یک عده با این تلقی که نژاد برتر هستند کشورهای دیگر را اشغال می‌کنند. از نظر رهبر انقلاب یک توجیه دیگری هم وجود دارد و این است که غرب با توجیه کمک و توسعه به سایر کشورها اقدامات استعمارگرانه ای را علیه آنها می دهند.

وی استعمار فناوری را یکی از اشکال جدید استعمار عنوان کرد و گفت: در این موضوع که عمدتا با عنوان استعمار فضای مجازی مطرح است شاهد وجود رد پای دیجیتالی در فضای مجازی هستیم. «پسند کردن، کلیک کردن، تراکنش‌های بانکی، آپلود کردن عکسها» و غیره رد پای دیجیتال انسان‌ها محسوب می شود که در آنها شرکت های بین المللی غربی به دلیل در اختیار داشتن زیرساخت‌هایی از این داده ها استفاده می‌کنند.

وی ختم شدن همه راههای دیجیتالی به امریکا را باعث ایجاد یک هژمونی دیجیتالی برای این کشورها عنوان کرد و گفت: این موضوع سلطه و قدرت تمدن دیجیتالی ویژه‌ای را به این کشورها داده است. البته این کشورها استعمار داده را فقط به استخراج اقتصادی محدود نکردند و معتقدند که استفاده از داده‌ها ظرفیت معرفتی به آنها داده و به آنها امکان می دهد با تسلط بر شاهراه‌های اطلاعاتی از این ظرفیت بیشتر بهره گیرند.

وی با اشاره به روند تحقیق خود و بررسی دلالت هایی که در متن بیانیه گام دوم در زمینه این شیوه از استعمار در حوزه جنگ شناختی وجود دارد، به 28 عبارت و بازگویه در این تحقیق به عنوان محور اصلی پژوهش رسیده است و معتقد است هدف غربی ها از این نوع استعمار، تضعیف هویت انقلابی، فکری و سیاسی ملت ایران است.

تلاش غرب برای بازسازی هژمونی خود از طریق جنگ روایتها

مهدی بیات منش، پژوهشگر اقتصاد انقلاب اسلامی نیز با ارائه مقاله ای با عنوان «الگوی جهاد تبیین به عنوان راهکار راهبردی در مواجهه با استعمار نو و سایبری» با تاکید بر کارکرد استعماری علم در تمدن غرب اظهار داشت: غرب با بهره‌گیری از قدرت نرم و فناوری اطلاعات و مهندسی فرهنگی تلاش دارد ذهن و هویت ملت‌ها را در چارچوب هژمونی خود بازسازی کند. آیت‌الله خامنه‌ای هم معتقدند جنگ امروز جنگ روایت هاست و نباید میدان تبیین را رها کرد.

وی با اشاره به منابع استفاده شده در این پژوهش و روش تحقیق صورت گرفته در این زمینه گفت: استعمار نو و به ویژه استعمار سایبری چهره هوشمند، آرام و سردی دارد و به جای توپ‌خانه، نبرد آن در میدان روایت‌ها و جهاد تبیین است که در این میدان پیروزی از آن ملتی استکه بتواند روایت خویش را از حقیقت به صورت زیبا، علمی و قابل اعتنایی عرضه کند.

این پژوهشگر با بیان اینکه مقابله در این عرصه صرفا در حوزه سیاست یا اقتصاد نیست، تصریح کرد: در بیان مسئله این تحقیق، تحولات استعمار از سلطه سخت به سلطه نرم و سایبری بررسی شد و اینکه جمهوری با تهاجمی چند وجهی است. متداول‌ترین روش در بررسی بیانات رهبر انقلاب مبتنی بر تحلیل گفتمان و محتوا است ولی سعی شد در این تحقیق علاوه بر این روش از طریق مدل سازی مفهومی و ریاضی استفاده شود که به کیفیت نتایج کمک کرد.

وی گفت: در این تحقیق چهار اصل کدگذاری شد. دلایل موفقیت استعمار در این عرصه، ابزارهای سلطه که مهمترین ابزارهای اختصاری شناختی و رسانه‌ای است، راهکارهای مقابله با استفاده از بیانات مقام معظم رهبری استخراج شد و چهارمین نکته هم سازوکارهای مقاومت تمدنی بود.

وی با بیان اینکه در استعمار نو و سایبری تصرف سرزمین ها دیگر مطرح نیست بلکه نفوذ به اذهان و رفتار ملتها مورد توجه است به نتایج تحقیق خود اشاره کرد و گفت: امروزه قدرتهای غربی تلاش می‌کنند با داده‌ها، رسانه و فناوری اراده ملت‌ها را کنترل کنند. دومین نتیجه این بود که روایت سازی صادقانه، قدرت نرم دشمن را کاهش می‌دهد. در واقع ما در این تحقیق به دو تابع نمایی رسیدیم که نشان داد هر اندازه فهم عمومی از واقعیت افزایش یابد، میدان نفوذ دشمن محدود می‌شود.

قدرت‌های غربی با داده‌ها، رسانه و فناوری را کنترل می‌کنند

فاطمه رضوی راد، دکتری جامعه شناسی نیز در این نشست به ارائه مقاله ای با عنوان تحلیل گفتمان افول سبک زندگی آمریکایی با تاکید بر اندیشه های حضرت آیت الله خامنه ای پرداخت.

وی در چکیده این مقاله اعلام کرد: این پژوهش با اتکا به مدل سه سطحی فرکلاف (توصیف، تفسیر و تبیین و تلفیق آن با رویکردهای نشانه شناسی بارت و گفتمان قدرت فوکو به تحلیل نظام مند بیانات رهبر انقلاب و استخراج و انکشاف از لایه های آشکار و نهان اهداف و راهبردهای گفتمان ایشان در باب اقول سبک زندگی غربی با محوریت سبک زندگی آمریکایی پرداخته است.

این پژوهشگر تصریح کرد: یافته های پژوهش نشان داد که این گفتمان از انسجام درونی برخوردار بوده و شبکه ای منسجم از دالهای مرکزی و فرعی را سازماندهی می‌کند. در سطح تفسیر تحلیلها حاکی از آن است که گفتمان مذکور با تولید دانش مقاومتی و روایت سازی بدیل در حال باز تعریف روابط قدرت است.

وی گفت: در سطح تبیین پژوهش به این نتیجه رسید که این گفتمان با ارائه سبک زندگی اسلامی - ایرانی تنها بر سطح مشروعیت زدایی از سبک زندگی غربی (آمریکایی) متوقف نشده و یک جایگزین دقیق و نظام مند مبتنی بر اصول و قواعد اسلامی ایرانی را معرفی کرده است.

مرضیه صادقیان، پژوهشگر حقوق عمومی و انقلاب اسلامی نیز در مقاله‌ای با عنوان «دیالکتیک اقتباس و مقاومت؛ تحلیل دوگانه مواجهه علمای مشروطه‌خواه ایران با غرب» به ارائه نکاتی پرداخت.

وی در چکیده این مقاله گفت: این پژوهش به بررسی رویکرد دوگانه علمای مشروطه‌خواه ایران در مواجهه با غرب پرداخته و با تمرکز بر دیالکتیک اقتباس و مقاومت در اندیشه علمای مشروطه‌خواه، نشان می‌دهد چگونه آنان هم‌زمان از مفاهیم مدرن غرب برای مبارزه با استبداد داخلی بهره می‌گرفتند و درعین‌حال با استعمار و نفوذ فرهنگی غرب نیز مرزبندی می‌کردند.

وی گفت: این پژوهش با بهره‌گیری از روش تحلیل گفتمان انتقادی و مطالعه اسناد تاریخی، رویکرد دوگانه علما را در دو محور «اقتباس گزینشی» که شامل بازتفسیر مفاهیم مدرن سیاسی در چارچوب اندیشه اسلامی و استفاده از نهادهای مدرن برای تحقق مقاصد دینی است و «حفظ هویت و استقلال» که دربرگیرنده مقاومت در برابر استعمار، نظریه «نفی سبیل» و استقلال‌طلبی، حفظ اصالت اسلامی - ایرانی و هشدار نسبت به نفوذ فرهنگی غرب بررسی کرد.

این پژوهشگر تاکید کرد: یافته‌های پژوهش نشان داد علمای مشروطه‌خواه در تلاش بودند الگویی بومی برای پیشرفت و حکمرانی ارائه دهند که ضمن بهره‌گیری از دستاوردهای مدرن، هویت دینی و استقلال فرهنگی - سیاسی جامعه را حفظ کند.

جمع بندی بهتر موضوعات در ارائه مقاله، طرح پیشنهادات عملی در حوزه های سیاستگذاری، تناسب چارچوب نظریات بحث با مقالات، توجه به ارائه نسخه نهایی به داوران و استفاده از منابع مختلف در تولید مقالان از جمله نکاتی بود که در پایان ارائه مقالات این نشست از سوی داوران مطرح شد.