تمجید سینماگر اهل ترکیه از سینمای ایران

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، احسان قابیل، فیلم‌نامه‌نویس، کارگردان و منتقد و داور سینمایی اهل ترکیه است. او در سال 1959 در استانبول به دنیا آمد و فارغ التحصیل رشته تاریخ از دانشگاه بوغازیچی است. پس از پایان تحصیلات خود در مقطع کارشناسی ارشد رشته تاریخ هنر از دانشگاه بوغازیچی، در حوزه سینما فعالیت خود را آغاز کرد. این سینماگر بعدها در رشته مطالعات فیلم در دانشگاه ایالتی اوهایو مدرک کارشناسی ارشد دیگری را گرفت و پایان‌نامه کارشناسی ارشدش با عنوان «واقعیت و رؤیا» بعدها در کتابی با همین عنوان چاپ شد.

در سوابق کاری قابیل ترجمه، تألیف، فیلم‌نامه‌نویسی، مقاله‌نویسی در مجلات گوناگون حوزه سینما دیده می‌شود. او علاوه بر مسئولیت مشاور سینمایی شهرداری استانبول، نماینده رصدخانه تصویری صوتی اروپا در ترکیه و عضویت در هیئت سینمای پایتخت فرهنگی اروپا را نیز در کارنامه خود دارد.

او همچنین سلسله تألیفاتی را درباره کارگردانانی چون درویش زعیم، نوری بیلگه جیلان، زکی دمیرکوبوز، دفتر خاطرات یشیل چام، سمیح کاپلان اُغلو، احمد اولوچای، یشیل چام، جیووانی اسکوگنامیلو به چاپ رسانده است.

قابل هم‌اکنون به‌عنوان مشاور سینمایی در سازمان خانه فرهنگی شهرداری کار می‌کند و مقالات سینمایی‌اش در روزنامه اِستار منتشر می‌شود. او سابقه سفر به ایران را هم دارد و امسال به‌عنوان یکی از مهمانان بخش بین‌الملل نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم حوا به کشورمان سفر کرد.

در ادامه، گفت‌وگویی را با این سینماگر ترک‌تبار با محوریت جایگاه و ظرفیت‌های سینمای ایران انجام داده‌ایم که مشروح آن را از نظر می‌گذرانید:

با توجه به شناختی که از سینمای ایران دارید، جایگاه ایران در منطقه و جهان کجاست و در مقایسه با ترکیه چطور است؟

سینمای ایران با فرم‌های زیبایی‌شناختی خود یکی از برجسته‌ترین سینماهای جهان اسلام به‌شمار می‌رود و در مقایسه با سینمای ترکیه، مسئله هویت را حل کرده است و از نظر محتوایی در جایگاه بهتری قرار دارد.

ترکیه سیاستی برای پذیرایی از گروه‌های فیلم‌سازی خارجی در کشورش به‌خصوص در لوکیشن‌های خاص دنبال می‌کند، اجرای این سیاست چه دستاوردهایی را به‌همراه داشته است؟ آیا ایران هم می‌تواند از این روش استفاده کند؟

به‌نظر بنده، این دستاوردها زمینه تنوع فضا را فراهم می‌سازد. ایران و ترکیه قطعاً باید برای تولیدات مشترک همکاری کنند.

هزینه ساخت هر دقیقه فیلم یا سریال در ترکیه به‌طور متوسط چقدر است؟ آیا در کشوری چون ایران هزینه‌های ساخت فیلم مقرون به صرفه است؟

در این زمینه اطلاع چندانی ندارم و نمی‌توانم نظر خاصی بدهم.

ساخت و اکران فیلم و سریال یکی از سیاست‌های اصلی دیپلماسی فرهنگی است و به‌نظر می‌رسد که ترکیه از آن برای معرفی فرهنگ خود به‌خوبی استفاده می‌کند، به‌نظر شما آیا ایران توانسته است این کار را حداقل در منطقه انجام دهد و اساساً آیا ظرفیت چنین امری را دارد؟

به‌اعتقاد من، ایران ظرفیت بالایی در تولید فیلم و سریال دارد و قطعاً باید با کشورهای منطقه ازجمله ترکیه تولیدات مشترکی را داشته باشد.

تولید مشترک فیلم و سریال برای کشورها دستاوردهای زیادی از قبیل بازار اکران را به‌همراه دارد، تحلیل شما از شکل‌گیری همکاری مشترک میان ایران و ترکیه در این زمینه چیست؟ اینک شاهد شکل‌گیری جشنواره‌های سینمایی جدید در منطقه هستیم؛ جشنواره‌هایی چون دریای سرخ و احتمالاً جشنواره خزر که در آینده شکل خواهد گرفت، نظر شما در این زمینه و درباره اثرگذاری رخدادهای سینمایی این‌چنینی بر یکدیگر چیست؟

باور من این است که همکاری این‌چنینی اهمیت بسزایی دارد و جشنواره‌ها همواره برای گردهم آمدن تولیدات سینمایی و فیلم‌سازان، بسترهایی ضروری به‌شمار می‌آیند.

ایران در زمینه ساخت انیمیشن اخیراً دستاوردهای خوبی را کسب کرده است، از نگاه شما این دستاوردها چه امتیازی برای صنعت فیلم‌سازی در ایران محسوب می‌شود و اساساً در این زمینه ایران در مقایسه با ترکیه در چه جایگاهی قرار دارد؟

ایران از نظر زیبایی‌شناسی وضعیت بهتری نسبت به ترکیه در حوزه انیمیشن دارد.

ایجاد زنجیره تولید در انیمیشن چقدر می‌تواند در موفقیت این حوزه و تولید لوازم‌التحریر یا اسباب‌بازی‌هایی با محوریت کاراکترهای کارتونی مفید باشد؟

بدون شک می‌توان این اتفاق را به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری تجاری مهم تلقی کرد.

جایگاه شکل‌گیری همکاری‌های مشترک سینمایی میان کشورهای منطقه به‌منظور معرفی ظرفیت‌های فرهنگی و معرفت‌شناختی مشترک میان ملل را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

قطعاً کشورهای منطقه باید فیلم‌هایی با محور طرح، بررسی و ارائه راهکار حول مشکلات و مسائل خود بسازند و برای ساخت فیلم‌هایی که عناصر تمدن اسلامی در آنها برجسته است، با یکدیگر همکاری کنند.

در بسیاری از موارد شاهد هستیم که هالیوود با استفاده از خلق ابرقهرمان تلاش می‌کند سبک زندگی خاص خود را در دنیا گسترش بدهد، شما با این پیش‌فرض موافق هستید؟ در این صورت، راهکار مقابله با آن در کشور خودتان را چه می‌دانید؟

هالیوود در این کار بسیار ماهر است و تبحر بالایی دارد، کشورهای ما نیز باید فیلم‌هایی به‌لحاظ فنی و تکنیکی قدرتمند و برخوردار از زیبایی‌های سمعی و بصری تولید کنند، آثاری که بتوانند عناصر فرهنگی و قهرمانان کشورها را برجسته سازند.

به‌عقیده شما صنعت سینما چه صنعت‌های دیگری را می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد و رونق بخشد؟

سینما یکی از مهم‌ترین شاخه‌های هنری است که کنار آموزش بر صنعت فرهنگ نیز تأثیر بسزایی دارد و البته برای رشد و تعالی انسان نیز ضروری است.

نظر شما درباره آینده سینماداری با توجه به گسترش پلت‌فرم‌های نمایش فیلم چیست؟ آیا برای سرمایه‌گذاری در سالن‌های بزرگ دیر شده است و دیگر این کار به‌لحاظ اقتصادی توجیهی ندارد یا خیر؟

امروزه پلت‌فرم‌های نمایش فیلم، از اهمیت بالایی برای سینما برخوردارند، اما سالن‌های سینما نیز ضروری هستند. برای پر شدن سالن‌های سینما، باید قیمت بلیت به‌میزان قابل‌توجهی کاهش یابد و از محل فروش آن سود لازم حاصل شود.

ایران و ترکیه کشورهایی هستند که هر دو سابقه دفاع از خاک خود را دارا هستند، با این توصیف، ژانر جنگی در دو کشور چقدر متناسب تجربیات آنها رشد کرده است و چرا ژانری مثل کمدی در سال‌های اخیر مخاطب بسیاری پیدا کرده است؟

کمدی در سینمای روز جهان یک عنصر تجاری و درآمدزای مهم تلقی می‌شود و هدف آن کسب سود است. قطعاً باید فیلم‌های باکیفیتی با موضوعات جدی‌تری مانند جنگ و دفاع ساخت تا توجه مخاطب به این موضوعات نیز جلب شود.

نظر شما درباره برگزاری مسابقات استعدادیابی در زمینه‌هایی چون گریم یا موارد مشابه در تربیت نسل جدید سینماگران چیست؟

ابتکارعمل بسیار مناسب و به‌جایی خواهد بود و باید برای برگزاری هرچه زودتر آن وارد عمل شد و اسباب آن را مهیا کرد.

به‌عنوان پرسش پایانی، مهم‌ترین توصیه شما به سینمای ایران و فیلم‌سازان ایرانی چیست؟

سینمای ایران باید خط‌مشی خود را حفظ کند، صحنه‌های خشونت‌آمیز زیادی نداشته باشد و برای نمایش گسترده‌تر در کشورهای همسایه و منطقه تلاش کند.