توسعه اقتصادی با مدرک حاصل نمی‌شود؛ مهارت شرط اشتغال آینده
رؤسای دانشگاه ملی مهارت و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور تأکید کردند: آینده اقتصاد ایران بر پایه توانمندی واقعی نیروی کار و مهارت‌های تخصصی شکل می‌گیرد، نه صرفاً مدارک دانشگاهی.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم, در دنیای امروز، توسعه اقتصادی کشورها بیش از هر زمان دیگری به نیروی انسانی ماهر و کارآمد وابسته است. در ایران نیز کارشناسان حوزه کار و آموزش تأکید می‌کنند که برای دستیابی به رشد پایدار، کاهش نرخ بیکاری و افزایش بهره‌وری، باید مهارت‌آموزی در مرکز سیاست‌های اشتغال و آموزش کشور قرار گیرد.
تمرکز بر اشتغال پایدار و نظارت هدفمند در خراسان جنوبیمحمدی، رئیس سازمان فنی و حرفه ای کشور در این زمینه می گوید: بر اساس بررسی‌ها، حدود 80درصد بازار کار کشور به نیروی حرفه‌آموز نیاز دارد. این بدان معناست که بسیاری از فرصت‌های شغلی موجود، به مهارت و توانایی عملی وابسته‌اند، نه صرفاً مدرک تحصیلی. بنابراین سیاست توسعه آموزش باید بر پایه نیاز واقعی بازار کار بازچینش شود و از مسیر صرفاً دانشگاه‌محور فاصله بگیرد.
وی با بیان اینکه بخش مهمی از بیکاری فارغ‌التحصیلان نتیجه نبود تناسب میان آموزش‌های دانشگاهی و نیاز بازار کار است، افزود: بسیاری از فارغ‌التحصیلان دارای مدارک عالی تحصیلی هستند اما از مهارت‌های موردنیاز کارفرمایان برخوردار نیستند. این ناترازی موجب شده هم کارفرمایان از کمبود نیروی ماهر گلایه‌مند باشند و هم جوانان از نبود شغل مناسب.
در همین راستا، زمانی، رئیس دانشگاه ملی مهارت و نماینده وزارت علوم گفت: آموزش‌های مهارتی، حلقه مفقوده میان دانشگاه، صنعت و بازار کار است. توسعه در کشور بدون توجه به مهارت اتفاق نمی‌افتد؛ زیرا آینده اقتصاد نه بر مبنای مدرک، بلکه بر مبنای توانمندی واقعی نیروی کار شکل می‌گیرد.
وی افزود: امروز با پدیده‌ای به نام ناترازی میان مدرک و مهارت روبه‌رو هستیم. در حالی که سالانه هزاران فارغ‌التحصیل دانشگاهی وارد بازار کار می‌شوند، بخش بزرگی از آنان توانایی فنی لازم برای ورود به مشاغل تخصصی را ندارند. باید نظام آموزشی کشور به سمتی حرکت کند که جوانان علاوه بر دانش نظری، مهارت انجام کار را نیز بیاموزند.
رئیس دانشگاه ملی مهارت و نماینده وزارت علوم با تاکید بر اینکه امروز آموزش‌های مهارتی حلقه مفقوده بخش‌های صنعتی، خدماتی و فناورانه کشور است، خاطر نشان کرد: توسعه در کشور با مهارت و نیروی کار ماهر اتفاق می‌افتد و آینده اقتصادی کشور نه بر مبنای مدرک بلکه بر مبنای توانمندی واقعی نیروی کار شکل می‌گیرد.
وی با بیان اینکه اکنون با ناترازی مدرک و مهارت روبرو هستیم و این روند باید تغییر کند، افزود: نیازمند نسلی هستیم که نه فقط بداند بلکه بتواند، زیرا آموزش‌های مهارتی اکنون یک انتخاب نیست بلکه ضرورتی انکار ناپذیر است که موجب تاب‌آوری اقتصادی و رشدپایدار تر می‌شود.
به گزارش تسنیم, کارشناسان معتقدند که یکی از چالش‌های اصلی اشتغال در کشور، ضعف در مهارت‌های فنی، حرفه‌ای و کارآفرینی است. برای برون‌رفت از این وضعیت، لازم است ارتباط میان آموزش و صنعت تقویت شود و مراکز مهارت‌آموزی و فنی‌وحرفه‌ای با حمایت دولت و بخش خصوصی توسعه یابند.
مطابق آماری که علی حسین شهریور، دبیرکل خانه تعاون‌گران ایران ارائه کرده است: در فاصله سال‌های 1400تا 1403، بیش از 3 میلیون و 900هزار نفر توسط سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور آموزش دیده‌اند. با این حال، بررسی وضعیت این افراد نشان می‌دهد که از میان بیش از 3میلیون و 500هزار مهارت‌آموخته، تنها 51.1 درصد فعال اقتصادی بوده و نزدیک به نیمی از آنها غیر فعال مانده‌اند.
این آمار حاکی از آن است که صرف آموزش مهارت بدون توجه به انگیزه و امکان اشتغال، کارآفرینی یا بازگشت به فعالیت اقتصادی، نمی‌تواند منجر به بهبود وضعیت بازار کار شود. در واقع، اگر مهارت‌آموزی به صورت هدفمند و متناسب با نیاز بازار کار و با همراهی سیاست‌های حمایتی و اشتغال‌زایی صورت نگیرد، سرمایه‌گذاری در این بخش بازدهی لازم را نخواهد داشت.
راهکارهای پیشنهادی برای کاهش بیکاری فارغ‌التحصیلان و ارتقاء مهارت‌آموزی شامل مواردی مانند تطبیق نظام آموزشی با نیازهای بازار کار, توسعه آموزش های مهارتی هدفمند, ایجاد انگیزه و حمایت از اشتغال و کارآفرینی, تمرکز بر بهبود وضعیت زنان و مناطق روستایی و رصد و پایش مستمر بازار کار است.
به گزاش تسنیم, همچنین، ایجاد مشوق‌های مالی برای کارآفرینان، گسترش طرح‌های آموزش حین کار، و به‌روزرسانی استانداردهای آموزشی متناسب با فناوری‌های نوین از جمله اقداماتی است که می‌تواند مسیر اشتغال‌زایی پایدار را هموارتر کند.
به باور متخصصان، کشورهایی که در زمینه آموزش مهارت‌محور سرمایه‌گذاری کرده‌اند، توانسته‌اند بیکاری جوانان را کاهش داده، بهره‌وری نیروی کار را افزایش دهند و اقتصاد خود را مقاوم‌تر کنند. ایران نیز با برخورداری از جمعیت جوان و تحصیل‌کرده، اگر آموزش‌های مهارتی را به عنوان زیربنای اشتغال بپذیرد، می‌تواند به رشد و توسعه‌ای متوازن دست یابد.
در نهایت، آینده بازار کار به سمت مشاغلی می‌رود که دانش فنی، خلاقیت و توان عملی را می‌طلبند. بنابراین، مهارت‌آموزی دیگر یک انتخاب نیست؛ ضرورتی انکارناپذیر برای تحقق اشتغال پایدار، تاب‌آوری اقتصادی و شکوفایی ملی است.