توهم گنج در زیرزمین تخت‌جمشید؟!
«کشف گنج مخفی در زیر زمین تخت‌جمشید و پنهان‌کاری میراث فرهنگی» عنوان فیلم کوتاهی است که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، درحالی‌که پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید، مطالب آن را غیرواقعی و توهم بدخواهان میراث فرهنگی دانسته و در پاسخ به آن و برای روشنگری درباره آنچه در زیرزمین تخت‌جمشید وجود دارد، ویدئویی را منتشر کرده است.
به گزارش ایسنا، پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید همچنین توضیح داده که چنین مطالبی صرفا برای تشویق و ترغیب مردم به گنج‌یابی و تخریب آثار تاریخی ایران از سوی متوهمان و بدخواهان میراث فرهنگی منتشر می‌شود و در ادامه، ویدئویی را همراه با توضیحات مدیر این پایگاه درباره زیرزمین تخت‌جمشید منتشر کرده است.
درباره آنچه در زیرزمین تخت‌جمشید مشاهده شده، به نقل از اریک اف اشمیت باستان‌شناس آلمانی و استاد موسسه خاورشناسی شیکاگو از جلد اول کتاب تخت جمشید، آمده است: «بنیانگذار تخت‌جمشید و معماران وی به خوبی از اثر ویران‌کننده باران‌های زمستانی آگاه بودند. برای حفظ ابنیه آنجا که قسمت عمده آن‌ها از خشت ساخته شده بود، شبکه مجاری آبراهه‌ها تعبیه کردند تا آب خیابان‌ها و حیاط‌ها به سهولت بیرون رود و دیوارها خراب نشود. محلی که بیش از همه‌جا در معرض سیلاب قرار داشت قسمت شرقی تخت‌جمشید در امتداد پای کوه رحمت بود که آب باران و سیلاب به آن سرازیر می‌شد، خندقی در این قسمت وجود داشت که قسمت زیادی از آب باران را دفع می‌کرد. آنچه از خندق فزونی می‌یافت و از بالای خندق ریزش می‌کرد و یا از نهرهای سرپوشیده واقع در زیر استحکامات جاری می‌شد و آبی در حیاط‌های مقر سکونت پادگان جمع می‌شد به وسیله مجرای زیرزمینی که زیر خانه سربازان در صخره سنگ کنده شده بود به خارج روان می‌شد. پرفسور هرتسفلد و دیگران قسمت‌هایی از مجاری سنگی زیرزمینی مشابهی را در زیر محوطه کاخ‌های تخت جمشید پیدا کردند. در بسیاری محل‌ها ثابت شد که آب سقف و بام به وسیله ناودان‌های درون دیوار به طرف مجرای زیرزمینی روان می‌شد.»
حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید در این ویدئو توضیح می‌دهد که «شبکه آبراهه‌ها یکی از شگفتی‌های مهندسی در تخت‌جمشید است که بعد از گذشت 2500 سال این شبکه همچنان کارکرد خود را به عنوان پدیده مهندسی حفظ کرده است، به خصوص پایشی که همکاران ما در سال‌های گذشته به‌ویژه در بارندگی‌های سیل‌آسای فروردین 1398 انجام دادند، نشان می‌دهد این شبکه چگونه توانست به هدایت سریع و مناسب و به هنگام سیلاب‌ها، سبب نجات‌بخشی کاخ‌ها و بناهای و تخت‌ها از آبگرفتگی و فرسایش شود.»
او اضافه می‌کند: «البته احیای دوباره این مسیرهای آبراهه را مرهون کاوش و خاکبرداری از 9 دهه گذشته تا امروز می‌دانیم، به‌ویژه در چند سال گذشته پنج فصل کاوش علمی و باستان‌شناسی را در این آبراهه‌های تخت‌جمشید تا امروز دنبال کردیم. آبراهه‌ها عمدتا مملو از خاک و رسوبات می‌شوند که دیگر کارایی خود را از دست می‌دهند، کاوش های علمی این بخش‌ها برای احیای کاربری آبراهه‌ها از دهه‌های گذشته تا امروز به صورت مداوم دنبال شده است.»
علی اسدی سرپرست کاووش‌های آبراهه‌های تخت‌جمشید نیز توضیح می‌دهد: تختگاه تخت‌جمشید 12.5هکتار وسعت دارد. در مواقع بارندگی، آب‌هایی که روی سطح تخت‌ها فرود می‌آیند اگر سیستم دفع آب وجود نداشت، به سمت بخش‌های پایین‌تر و یا دارای ارتفاع کمتر حرکت می‌کرد و در زمان حیات تخت‌جمشید موجب از بین رفتن بناها می‌شد. معماران هخامنشی از ابتدا می‌دانستند این مشکل وجود خواهد داشت و بارندگی‌های سیل‌آسا وجود خواهد داشت و باید قبل از ساخت کاخ‌ها فکری برای سیستم دفع در این محوطه انجام دهند، در نتیجه مهمترین کاری که انجام می‌دهند این است که شبکه‌ای از آبراهه‌ها زیر تمام کاخ‌ها و حیاط‌های تخت‌جمشید تعبیه می‌کنند و با شیب مناسب این آبراهه‌ها به سمت گوشه شرقی تختگاه حرکت داده می‌شوند و از آنجا با دریچه‌ای که وجود دارد آب‌ها به محوطه قسمت جنوبی تخت‌جمشید هدایت می‌شد و بیرون می‌رفت.
وی اضافه می‌کند: شبکه آبراهه‌های تخت جمشید شامل چهار قسمت اصلی است که اصلی‌ترین شاخه این آبراهه‌ها در محدوده کاخ‌های آپادانا، صدستون حیاط شمالی آپادانا و تا دروازه ملل را پوشش می‌دهد و آب‌های سطحی آن منطقه را به سمت خروجی هدایت می‌کرد. شاخه دوم، آب‌های سطی کاخ‌های تچر، هدیش و شورا و بخش‌های جلویی کاخ ملکه را به سمت خروجی هدایت می‌کرد. شبکه سوم هم که یک آبراه اصلی است و در شرق تخت جمشید به سمت جنوب امتداد دارد، تمام آب‌های دو شبکه دیگر را به سمت خروجی هدایت می‌کند. یک شبکه هم مختص بنای خزانه است که اصلی‌ترین شبکه روسطحی تختگاه است و در نهایت به سمت خروجی آبراهه‌ها در جنوب تختگاه متصل بود و همه این شبکه، یک کل واحد را تشکیل می‌داد.