جامع ترین نسخه قرآن در قرن اول هجری به موزه حرم عبدالعظیم اهداء شد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مرتضی کریمی نیا از پژوهشگران فعال حوزه مطالعات قرآنی و نسخه‌شناسی قرآن در حاشیه اختتامیه همایش حدیث پژوهش که در آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی و با حضور حجت الاسلام قاضی عسکر تولیت آن آستان مقدس و محمد جواد هراتی قائم مقام وزیرعلوم در امور علوم انسانی برگزار شد، درباره رونمایی از نسخه ای کهن از قرآن کریم به خط حجازی سخن گفت.

وی در این باره گفت: مصحف مشهد رضوی اثر کهن قرن نخست و به خط حجازی است. از نسخه های قرآنی کهن خودمان در کتابخانه ها و موزه های سایر کشورها کم نداریم. هر کدام از این نسخه ها واجد ارزش های بسیار بالای علمی برای یافتن تاریخ تحول قرآن و کتابت آن است. در میان تمام این نسخه ها، نسخه های حجازی که از قرن اول باقی ماندند، اهمیت بیشتری دارند، چرا که قدیمی ترین زمان های قابل دسترسی به متن اصلی قرآن، در نسخه های حجازی است.

وی افزود: این نسخه ها ما را با مکتوب قرآن که چگونه کتابت می شده، اختلاف مصاحف شهرهای مختلف و... آشنا می کنند. برای تمام پژوهشگران چیزی با اهمیت تر و موثق تر از این امر وجود ندارد. شاید 45 نسخه حجازی در کل دنیا داریم که در قطع عمودی اند و شکل نگارش آنها افتادگی به سمت راست دارد. این نسخه ها چند ده برگه بیشتر ندارد. مصحف مشهد رضوی که حاصل دو نسخه جدا از هم است، شامل 252 برگه است. از این جهت این نسخه در بین سایر نسخه های حجازی متمایز است. می توان اذعان کرد کامل ترین و جامع ترین سند در بین نسخه های حجازی است.

کریمی نیا ادامه داد: فایده دومی که این نوع پژوهش ها برای تمام علاقه مندان دارد، این است که این پژوهش ها به صورت عینی و عملی و از طرق آزمایشگاهی و خط شناسی و تحقیق در املای کتابت صورت گرفته است. اثبات اینکه این سند قرن اولی است، قابل تحقق است. در این تحقیقات انگیزه های مذهبی را دخیل نکردیم. این نسخه ها شواهد خوبی برای منکران تاریخیت قرآن هستند، چرا که این مستشرقان متن قرآن را با آنچه از قرن اول رسیده با آنچه پس از آن بوده متمایز می دانند و یا سند آن را زیر سؤال می برند. این نسخه های یافت شده ما را در برابر این مواجهه قوی تر کرده است. امروزه با آزمایش کربن 14 امر پژوهش در نسخه های کهن تسهیل شده است.

وی درباره ویژگی های این نسخه حجازی از قرآن گفت: این متن، از دو قرآن جدا به دست آمد. اولین جلد آن تا سوره کهف و جلد دوم از مریم به بعد است. این نسخه ها در نیشابور وقف حرم رضوی شده بود. از این نسخه حجازی 252 برگ باقی مانده است. حدود 5 درصد آن از دست رفته است، اما در عین حال، تمام سوره های قرآن را در این نسخه می بینیم که البته ابتدا و انتهای آن بازنویسی شده است که در نسخه نویسی امری طبیعی است. ارزش نسخه حجازی تا 10 سال قبل قابل درک نبود. این نسخه به حرم عبدالعظیم اهدا می شود تا در موزه قرار گیرد.