جذب دانشجویان مبتلا به اوتیسم؛ راه‌اندازی رشته مترجمی زبان اشاره
رئیس واحد بین‌الملل فرشتگان دانشگاه آزاد گفت: رشته مترجمی زبان اشاره ایرانی که زبان ناشنوایان کشور است تنها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان ارائه می‌شود.
رئیس واحد بین‌الملل فرشتگان دانشگاه آزاد گفت: رشته مترجمی زبان اشاره ایرانی که زبان ناشنوایان کشور است تنها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان ارائه می‌شود.
به گزارش خبرنگار مهر، با وجود فعالیت مدارس استثنایی، همواره نیاز به یک دانشگاه تخصصی در این حوزه احساس می‌شد تا اینکه دانشگاه آزاد اسلامی واحد فرشتگان از بهمن سال 1398 فعالیت خود را با هدف پذیرش و آموزش افراد کم‌توان آغاز کرد. این واحد اکنون در مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد در حدود 8 رشته فنی و مهارتی فعالیت می کند.
علی مقداری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان درباره خدمات آموزشی و حمایتی این واحد آموزشی به خبرنگار مهر گفت: این واحد آموزشی تنها دانشگاه مناسب‌سازی‌شده در ایران برای پذیرش دانشجویان دارای معلولیت است. محوراصلی ما پذیرش دانشجویان ناشنوا و کم‌شنوا، نابینا، دانشجویان دارای مشکلات جسمی - حرکتی و مبتلا به سندرم داون است و در برخی رشته‌ها نیز دانشجویان اوتیسم را تحت پوشش قرار می‌دهیم. محوریت برنامه های آموزشی ما دانشجویان ناشنوا و کم‌شنوا هستند.
وی افزود: از زمان تأسیس دانشگاه که حدود پنج سال پیش بود، این واحد همواره با جامعه دانشجویی ناشنوا و کم شنوا در ارتباط بوده و به تدریج به سمت پذیرش دانشجویان دارای معلولیت در حوزه‌های دیگر نیز ورود کرده است. مأموریت اصلی ما همین موضوع است، البته در کنار این دانشجویان، حدود 30 درصد از دانشجویان فاقد معلولیت نیز در این واحد مشغول به تحصیل هستند.
مقداری با اشاره به تمرکز برنامه‌ها در سال تحصیلی جدید گفت: با توجه به برنامه‌های هفتم توسعه، ما در 23 رشته دانشگاهی در مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد پذیرش داریم. تاکنون نیز حدود 140 تا 150 نفر از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند. برنامه‌های ما عمدتاً در راستای توانمندسازی دانشجویان دارای نیازهای ویژه برای حضور فعال‌تر و شاداب‌تر در جامعه و خدمت متناسب با رشته تحصیلی آن‌ها طراحی شده است.
تمرکز واحد بین‌الملل فرشتگان بر توانمندسازی و خدمات ویژه به دانشجویان ناشنوا و کم‌شنوا
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان با اشاره به برنامه‌های اخیر این دانشگاه گفت: در هفته جاری که هفته جهانی ناشنوایان است، برنامه‌هایی در دانشگاه برگزار شد و در ماه‌های آینده نیز با مناسبت‌های مختلف، برنامه‌های فرهنگی و فوق‌برنامه ویژه‌ای برای دانشجویان تدارک خواهیم دید.
مقداری افزود: مأموریت ما با سایر دانشگاه‌های کشور تا حدی متفاوت است، زیرا با توجه به نوع دانشجویانی که مخاطب ما هستند، تمرکز اصلی بر تجهیز واحد و مناسب‌تر کردن فضای آموزشی و پژوهشی است تا بتوانیم خدمات بهتر و قوی‌تری به دانشجویان ارائه دهیم.
رئیس واحد بین‌الملل فرشتگان در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت دانشجویان خارجی توضیح داد: در حال حاضر دانشجوی خارجی نداریم، اما از ابتدا واحد را بین‌المللی تعریف کرده‌ایم تا در آینده و پس از فراهم شدن شرایط مناسب‌تر، به‌ویژه در حوزه خوابگاه‌های دانشجویی، آماده پذیرش دانشجویان خارجی از کشورهای منطقه باشیم. در گذشته چند دانشجوی دختر ناشنوا از کشور افغانستان در این واحد مشغول به تحصیل بودند اما از سایر کشورها هنوز اقدامی انجام نشده است، زیرا امکانات موجود را برای پذیرش دانشجویان خارجی کافی و آماده نمی‌دانیم.
واحد بین‌الملل فرشتگان تنها دانشگاه ارائه‌دهنده رشته مترجمی زبان اشاره ایرانی در کشور
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان در تشریح رشته‌ها و مقاطع تحصیلی این دانشگاه گفت: رشته‌های فعال ما در واحد بین‌الملل فرشتگان شامل کارشناسی و کارشناسی ارشد معماری، کارشناسی مهندسی معماری، کاردانی و کارشناسی عکاسی، کاردانی و کارشناسی گرافیک، کارشناسی مهندسی کامپیوتر، کاردانی و کارشناسی مهندسی فناوری اطلاعات، کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی و رشته مترجمی زبان اشاره ایرانی است.
وی افزود: رشته مترجمی زبان اشاره ایرانی که زبان ناشنوایان کشور است تنها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان ارائه می‌شود. این رشته در مقاطع کاردانی و کارشناسی ارائه شده و برنامه آن توسط دانشگاه تدوین و پس از تصویب در وزارت علوم به اجرا درآمده است. ما در حال حاضر تنها دانشگاه ایران هستیم که این رشته را ارائه می‌کند.
مقداری ادامه داد: علاوه بر این، در حوزه تربیت بدنی نیز رشته فیزیولوژی ورزشی در مقطع کارشناسی ارشد و رشته علوم ورزشی در مقاطع کارشناسی و کاردانی ارائه می‌شود. همچنین دو رشته مهارتی دیگر با عنوان طراحی و ساخت طلا و جواهر در مقطع کارشناسی و طراحی لباس نیز در واحد فعال هستند.
وی تأکید کرد: عمده رشته‌های ما بیشتر در حوزه مهارتی و فنی تعریف شده‌اند و در کنار آن تعدادی رشته علوم انسانی متناسب با جامعه مخاطب نیز وجود دارد. علاوه بر این، رشته کارشناسی ارشد زبان‌شناسی ناشنوایی نیز از جمله رشته‌های فعال در دانشگاه است.
مقداری با اشاره به جمعیت دانشجویی دانشگاه گفت: در حال حاضر حدود 500 دانشجو در این واحد مشغول به تحصیل هستند و پیش‌بینی می‌شود با اعلام نتایج ورودی‌های جدید، حدود 100 نفر دیگر نیز به این جمع افزوده شوند. تقریباً می‌توان گفت 10 درصد دانشجویان ما در چهار رشته کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل هستند.
کارآفرینی و ارتباط با صنعت، محور برنامه‌های واحد بین‌الملل فرشتگان برای دانشجویان دارای معلولیت
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان در تشریح برنامه‌های دانشگاه برای ورود دانشجویان به بازار کار گفت: ما از ابتدا رشته‌هایی را انتخاب کردیم که متناسب با نوع دانشجویان مخاطب باشند و این افراد خیلی دنبال استخدام در نهادهای بیرونی نباشند، بلکه بتوانند خودشان کارآفرینی کرده، کارگاه تشکیل دهند و در جامعه خدمت کنند. رشته‌هایی مانند طراحی لباس، ساخت طلا و عکاسی این ظرفیت را دارند که فارغ‌التحصیلان هم امکان فعالیت شخصی داشته باشند و هم امکان استخدام در مراکز دولتی، زیرا طبق قوانین موجود 3 درصد از استخدام‌ها در مراکز دولتی الزاماً باید از جامعه دارای معلولیت باشد. به همین دلیل دانشگاه تلاش می‌کند دانشجویان را آگاه کرده و به مراکزی که آگهی استخدام منتشر می‌کنند اطلاع دهد که چه دانشجویانی آماده ورود به بازار کار هستند.
ابراز تمایل شرکتهای خصوصی برای جذب دانشجویان واحد فرشتگان
وی افزود: گاهی برخی از شرکتهای خصوصی در جریان بازدید دانشجویان از مراکز مختلف تمایل خود را برای به‌کارگیری تعدادی از دانشجویان دارای معلولیت اعلام می‌کنند و از دانشگاه می‌خواهند که این افراد معرفی شوند تا پس از مصاحبه و گزینش، به کار گرفته شوند. همچنین در طول تحصیل، دانشجویان با هماهنگی اساتید و مدیران رشته بازدیدهایی از مراکز مختلف دارند و گاهی به صورت موردی با شرکت‌ها تفاهم می‌شود تا دوره کارآموزی خود را بگذرانند. اگرچه تفاهم‌نامه مشخصی در این زمینه تدوین نشده، اما به دلیل تعداد کم دانشجویان، این ارتباط‌ها به‌صورت موردی و مؤثر شکل می‌گیرد.
مقداری با اشاره به بعد پژوهشی دانشگاه بیان کرد: ما جزو اولین یا شاید اولین دانشگاه‌های ایران هستیم که تحقیقات اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در حوزه ناشنوایان و افراد دارای معلولیت در مجلات معتبر بین‌المللی منتشر می کنیم. پیش از این، پژوهش در حوزه ناشنوایان بسیار کم بود، اما اکنون خود دانشجویان مقالات خود را در نشریات مهم بین‌المللی مرتبط با معلولیت ارائه می‌دهند.
وی ادامه داد: قراردادهایی نیز با صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور برای انجام تحقیقات در این حوزه منعقد شده است. همچنین تفاهم‌نامه‌ای با یونیسف امضا کرده‌ایم که براساس آن دانشگاه متعهد به تولید کلیپ‌های زبان اشاره ایرانی درباره حقوق ناشنوایان، کودکان و سایر افراد دارای معلولیت برای انتشار در وبگاه‌های این سازمان است. این همکاری نشان می‌دهد دانشگاه در مدت کوتاه فعالیت خود توانسته جایگاه ارزشمندی در عرصه بین‌المللی به دست آورد.
رئیس دانشگاه فرشتگان افزود: واحد بین‌الملل فرشتگان تنها پنج سال است که تأسیس شده، اما در همین مدت کوتاه توانسته تأثیرات مناسبی بر جامعه هدف خود داشته باشد. یکی از مهم‌ترین اقدامات دانشگاه، استخدام اولین عضو هیئت علمی ناشنوا در ایران بوده است. این موضوع نقطه عطفی در زندگی ناشنوایان کشور است، زیرا پیش از این امکانات و زمینه‌های لازم برای رشد و ارتقای آنان فراهم نبود. اکنون با ایجاد این بستر، شاهد بالندگی و اثرگذاری این عزیزان در جامعه هستیم.
40 درصد اعضای هیئت علمی و کارشناسان واحد فرشتگان از جامعه ناشنوایان هستند
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان درباره سیاست جذب اعضای هیئت علمی و کارشناسان از میان جامعه ناشنوایان و افراد دارای معلولیت گفت: از همان ابتدا که دانشگاه تأسیس شد، این اصل را قرار دادیم که تمام کارشناسان و اساتیدی که در این دانشگاه به صورت تمام‌وقت، پاره‌وقت یا حق‌التدریس همکاری دارند باید با فرهنگ و زبان ناشنوایان آشنا شوند. به همین دلیل دوره‌هایی برای آموزش این مهارت‌ها برگزار شد و در کنار اساتید، مترجمان زبان اشاره در کلاس‌های درس حضور دارند تا مطالب درسی را برای دانشجویان ناشنوا ترجمه کنند و برعکس، اگر هیئت علمی ناشنوا در کلاس تدریس داشته باشد، مترجم وظیفه انتقال صحبت‌های آنان به دانشجویان شنوا را بر عهده می‌گیرد.
جذب 40 درصدی اساتید ناشنوا در دانشگاه آزاد
وی افزود: از ابتدا این سنگ بنا گذاشته شد که در بین کارکنان، چه کارشناسان و چه اعضای هیئت علمی، جذب افراد دارای معلولیت یا ناشنوا به عنوان همکار در اولویت قرار گیرد. در حال حاضر تعدادی از اعضای هیئت علمی ناشنوا به صورت تمام‌وقت، پاره‌وقت یا نیمه‌وقت در دانشگاه حضور دارند. برای نمونه اگر 10 عضو هیئت علمی تمام‌وقت داشته باشیم، سه یا چهار نفر از آنان ناشنوا یا کم‌شنوا هستند که معادل حدود 40 درصد می‌شود.
مقداری تصریح کرد: در میان کارشناسان نیز شرایط مشابهی وجود دارد، به‌طوری که تعدادی از کارشناسان یا ناشنوا و کم‌شنوا هستند یا از خانواده‌های ناشنوایان محسوب می‌شوند و به دلیل اینکه والدینشان ناشنوا هستند، خودشان با زبان اشاره آشنایی کامل دارند. این سیاست باعث شد خود این افراد به‌عنوان همکار در دانشگاه مشغول شوند و همین موضوع به انگیزه‌ای برای دانشجویان تبدیل شد تا به وضوح ببینند که اگر تلاش کنند می‌توانند در آینده شغل مناسبی همچون استادی یا کارشناس دانشگاه داشته باشند.
وی در خصوص سطح تحصیلات و دوره‌های دانشگاه گفت: در حال حاضر در این واحد امکان ادامه تحصیل تا مقطع کارشناسی ارشد فراهم است، لذا دوره دکتری هنوز راه‌اندازی نشده است. پذیرش دانشجو در مقطع دکتری مستلزم آن است که دانشگاه چند دوره فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد داشته باشد و سپس درخواست مجوز برگزاری دوره دکتری ارائه کند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان از تقویت زیرساخت‌های آموزشی و کارگاهی این واحد خبر داد
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان درباره وضعیت تجهیزات و فناوری‌های کمکی برای آموزش دانشجویان گفت: تلاش ما این است که دانشجویان بتوانند راحت‌تر ارتباط خود را در حوزه آموزش حفظ کنند. در این راستا، برای رشته‌های مهارتی کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های مرتبط را تجهیز کرده‌ایم و با کمک خیرین، حمایت‌های محدود معاونت علمی ریاست جمهوری و همچنین منابع داخلی دانشگاه آزاد، توانسته‌ایم آزمایشگاه‌ها را متناسب با نیازهای آموزشی فراهم کنیم.
وی افزود: دانشجویان از این نظر کمبودی ندارند و هر نیم‌سال تحصیلی که می‌گذرد، ما بنیه تجهیزاتی آزمایشگاه‌های مرتبط را تقویت می‌کنیم. اکنون مشکل خاصی در این حوزه وجود ندارد و در برنامه‌های آینده نیز قرار داریم تا متناسب با میزان اعتبارات، تجهیزات کارگاهی و آزمایشگاهی را به‌روز کنیم.
مقداری ادامه داد: رویکرد ما این است که دانشجویان مهارت‌های موردنیاز خود را در همین دانشگاه بهینه کسب کنند و تجربه کار با دستگاه‌ها و محیط‌های واقعی را داشته باشند. به همین دلیل تأکید داریم که دوره‌ها صرفاً به صورت نظری برگزار نشود و کلاس‌ها تا حد ممکن عملی باشد تا دانشجویان تجربه ملموسی از فعالیت‌های تخصصی به دست آورند.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر این، دوره‌های کارآموزی نیز به گونه‌ای طراحی شده‌اند که دانشجویان بتوانند در محیط‌های خارج از دانشگاه تجربه‌های عملی بیشتری کسب کنند و آمادگی حضور در بازار کار را داشته باشند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان درباره فعالیت‌های این دانشگاه در سال گذشته گفت: ما سال گذشته نخستین المپیاد دانشجویی ویژه دانشجویان دارای معلولیت را برگزار کردیم. این رقابت‌ها به گونه‌ای طراحی شد که هم دانشجویان دانشگاه‌های دولتی و هم آزاد بتوانند در آن شرکت کنند و تجربه‌ای بسیار ارزشمند برای دانشجویانی بود که در این مسابقات حضور پیدا کرده و رتبه کسب کردند. این برنامه علاوه بر ایجاد تجربه‌ای تازه، موجب فرهنگ‌سازی شد و همچنین فرصتی فراهم آورد تا آماری از وضعیت دانشجویان دارای معلولیت در کشور به دست آوریم. متأسفانه شرایط چندان مطلوب نیست زیرا بسیاری از دانشگاه‌های کشور برای پذیرش دانشجویان دارای معلولیت مناسب‌سازی نشده‌اند.
مقداری افزود: با وجود قوانین مصوب مجلس و دولت در خصوص حضور افراد دارای معلولیت در دانشگاه ها، نبود بستر آموزشی مناسب، سبب شده است که افراد دارای معلولیت در شهرستان‌ها و استان‌های مختلف از امکان تحصیل در دانشگاه‌ها محروم باشند. ما در دانشگاه فرشتگان به خدماتی که در حد توان به این دانشجویان ارائه می‌کنیم افتخار می‌کنیم و این تجربه موفق در سطح ملی، می‌تواند موتور محرکه‌ای برای سال‌های آینده باشد. دانشجویان پیگیر هستند که آیا این المپیاد تکرار خواهد شد یا خیر و از آنجا که برگزاری دور نخست با حمایت معاونت علمی ریاست جمهوری انجام شد، تلاش می‌کنیم در اولین فرصت ارتباط با حامی اصلی برقرار شده و زمینه اجرای دوره دوم و سوم نیز فراهم شود. به این ترتیب این برنامه به مرور جایگاه خود را پیدا می‌کند و نهادینه خواهد شد.
چاپ کتاب مخصوص جامعه معلولین
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان در ادامه درباره چشم‌انداز این واحد دانشگاهی گفت: با مجوز دانشگاه آزاد اسلامی یک شورای انتشارات تشکیل داده‌ایم و تاکنون پنج تا شش کتاب مناسب‌سازی شده برای جامعه دارای معلولیت و ناشنوا با همکاری انتشارات دانشگاه صنعتی شریف به چاپ رسانده‌ایم. پیش از این تقریباً هیچ منبع علمی دانشگاهی ویژه این دانشجویان وجود نداشت، اما دانشگاه فرشتگان توانسته است مسیر تازه‌ای در غنا بخشیدن به منابع علمی ایجاد کند.
وی توضیح داد: کتاب‌های منتشر شده دارای کد QR هستند و دانشجویان می‌توانند ضمن مطالعه مطالب، کلیپ‌های آموزشی به زبان اشاره را نیز مشاهده کنند. این اقدام برای نخستین بار در ایران صورت گرفته است. در سال جاری دو کتاب چاپ کرده‌ایم و چند عنوان دیگر نیز در دست تألیف داریم.
مقداری با بیان اینکه آینده این واحد دانشگاهی روشن است، خاطرنشان کرد: امیدوارم در پنج تا ده سال آینده شاهد حضور تعداد بیشتری از اساتید و فارغ‌التحصیلان دارای معلولیت، به‌ویژه ناشنوایان، در نهادها و سازمان‌های مختلف باشیم تا بتوانند پاسخگوی نیازهای همنوعان خود باشند. ما از ابتدا دو مأموریت اساسی تعریف کرده‌ایم که نخست توانمندسازی دانشجویان دارای معلولیت با محوریت ناشنوایان و دوم ترویج فرهنگ پذیرش این قشر در جامعه بوده است.
وی تأکید کرد: هدف ما این است که پس از سال‌ها تلاش و دشواری که دانشجویان دارای معلولیت در مسیر تحصیل متحمل شده‌اند، به جایگاه واقعی خود در جامعه دست پیدا کنند و جامعه‌ای عادلانه‌تر و فراگیرتر در حوزه آموزش شکل بگیرد؛ جامعه‌ای که بتواند همه افراد با توانمندی‌های گوناگون را بپذیرد و فرصت خدمت و حضور فعال را برای همه فراهم کند.
مناسب‌سازی رشته‌های موجود راهی سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر برای پذیرش دانشجویان دارای معلولیت است
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان در توضیح ضرورت گسترش آموزش عالی برای افراد دارای معلولیت گفت: برای افزایش و رشد حضور افزاد دارای معلولیت در مقاطع اکادمیک بهتر این است که دانشگاه‌های موجود بخشی از رشته‌های خود را برای پذیرش دانشجویان دارای معلولیت مناسب‌سازی کنند.
وی افزود: نیازی نیست که حتماً دانشگاه تازه‌ای تأسیس شود. این اقدام علاوه بر هزینه‌های سنگین، زمان‌بر نیز خواهد بود. در حالی که با الگوگیری از دانشگاه فرشتگان، که به صورت پایلوت این برنامه را اجرا کرده و فرهنگ آن را ایجاد کرده است، سایر دانشگاه‌ها نیز می‌توانند بخشی از رشته‌های خود را مناسب‌سازی کنند.
مقداری تأکید کرد: اگر دانشگاهی قصد ورود به این مسیر را داشته باشد، لازم نیست در تمامی 200 رشته فعال خود مناسب‌سازی انجام دهد بلکه می‌تواند تنها در دو یا سه رشته امکانات لازم را فراهم کند، مدرسین متخصص در این حوزه را جذب کرده و شرایط آموزشی را برای دانشجویان دارای معلولیت فراهم کند.
وی خاطرنشان کرد: چنین اقدامی هم برای آن دانشگاه کم‌هزینه‌تر خواهد بود و هم سرعت بیشتری در اجرا دارد. در واقع در بازه‌ای چهار تا پنج ماهه امکان‌پذیر است، در حالی که تأسیس یک دانشگاه جدید نیازمند صرف زمان و هزینه بسیار و در شرایط فعلی حتی ممکن است دور از دسترس باشد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل فرشتگان در پایان ضمن قدردانی از فرصتی که برای بیان این موضوعات فراهم شد، ابراز امیدواری کرد که با گسترش فرهنگ مناسب‌سازی در دانشگاه‌ها، عدالت آموزشی برای افراد دارای معلولیت بیش از پیش محقق شود.