جزئیاتی از چاپ بر اساس تقاضا / خداحافظی مخاطب «با موجود نیست»

- اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم مراسم رونمایی دستگاه چاپ بر اساس تقاضا شب گذشته، 12 دی‌ماه در کتابفروشی چشمه کارگر با حضور فعالان نشر برگزار شد. بابک ندرخانی، مدیر شرکت رهپویان دانش و اندیشه و مجری طرح «می‌خوانم» در سخنانی به معرفی این طرح پرداخت و گفت: چاپ بر اساس تقاضا، شروعی است در حوزه نشر که از پنج سال پیش روی آن تمرکز کردیم و حالا به ثمر رسیده است.

وی با اشاره به آماری از نشر کشور گفت: از ابتدای سال 91 تا پایان سال 93 حدود 140 هزار عنوان کتاب چاپ اول با میانگین شمارگان 2300 نسخه منتشر شده است.

وی ادامه داد: در سه سال بعدی یعنی سال های 94 تا 96، 170 هزار عنوان کتاب چاپ اول با شمارگان هزار و 300 نسخه منتشر شده است. همچنین در سه سال سوم یعنی سال‌های 96 تا 99، 177هزار نسخه با شمارگان هزار و 300 نسخه منتشر شده است.

ندرخانی افزود: بررسی ها نشان می دهد، حدود 60 درصد کتاب‌ها به دلایل متعددی از چرخه صنعت نشر خارج شدند، با چاپ پی او دی می توان این کتاب ها را به مخاطب رساند.

وی با بیان این مطلب که در چاپ سنتی کتاب اول تولید و بعد فروخته می‌شد، ولی در روش پی او دی اول کتاب فروخته و بعد تولید می شود، در سال‌های اخیر پلفترم سه جانبه چاپ بر اساس تقاضا از یک سو به ناشر، از سوی دیگر به چاپخانه و از سمت دیگر به بازار مرتبط شده است.

ندرخانی گفت: گام اول در این طرح تأسیس چاپخانه بود، دو سال و نیم طول کشید و چاپخانه دیجیتال ما طراحی و مهندسی شده برای چاپ بر اساس تقاضا راه‌اندازی شد. اکنون یک کتاب صفر تا صد در 12دقیقه تولید می‌شود و هزینه تولید آن 30 تا 32 درصد قیمت پشت جلد کتاب است.

آغاز بکار نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی با 450 شرکت داخلی و خارجی

وی ادامه داد: یک بررسی در سال 2022 انجام‌شده است که نتایج آن نشان می‌دهد، کتاب‌های چاپی 70 درصد بازار، کتاب های الکترونیکی 13 درصد و کتاب های صوتی پنج درصد بازار را به خود اختصاص داده‌اند.

مدیر طرح "می خوانم" ادامه داد: مطالعه دیگر پیش بینی حجم بازار چاپ مبتنی بر تقاضا است، پیش بینی ها نشان می دهد، حجم بازار چاپ مبتنی بر تقاضا در دنیا به سرعت در حال افزایش است، به طوری که سالانه رشد 26 درصدی خواهد داشت که این سهم‌در آسیا بالاتر و حدود 28 درصد است. همچنین این بررسی نشان می‌دهد که در 2030 حدود 43 میلیارد دلار این صنعت درآمد داشته است.

وی با اشاره به انتشار 710 هزار عنوان کتاب طی 10 سال اخیر گفت: کمتر از 250 هزار عنوان از این کتاب ها، موجود و قابل استفاده است. وی با اشاره به بازارهای هدف پی او دی گفت: کتابفروشی ها، سایت ناشران، فروشگاه های آنلاین سه بازار هدف هستند، با توجه به اینکه 10 درصد صنعت نشر الکترونیکی فروخته می شود، 7 درصد در نمایشگاه کتاب و استانی ها و 83 درصد در کتابفروشی ها فروخته می شود. ما مجبور شدیم به سراغ ابزاری برویم که در کتابفروشی ها باشد، پس این دستگاه را تولید کردیم و پنل اینترنتی برای مدیر فروشگاه تهیه کردیم. امروز دومین کتابفروشی را قراداد بستیم و برنامه ریزی کرده ایم که تا پایان سال با 50 کتابفروشی به قرارداد برسیم. ندرخانی با اشاره به قیمت گذاری این دستگاه برای کتابفروشی ها گفت: این دستگاه براژ شرکت 40 میلیون تومان تمام می سود، ما 40 درصد هزینه را بر عهده می گیریم و کتابفروش 60 درسد. یعنی 24 میلیون. برای شش ماه نخست دستگاه رایگان در کتابفروشب نصب می شود، پس از شش ماه در صورت رضابت کتابفروش، هزینه دستگاه به صورت ماهانه یک میلیون تومان گرفته می شود و در صورتی که رضایت نباشد، دستگاه جمع خواهد شد.

وی از اضافه شدن کتاب های دانشگاهی، کودک، 15 هزار نسخه چاپ سنگی، سربی و خطی به این طرح خبر داد و گفت: اخیراً با کتابخانه مجلس به قراردادی رسیدیم که 23 هزار کتاب که اکنون در بازار نشر وجود ندارد و تنها در ارشیو این کتابخانه است را پی او دی کنیم. هم چنین در توافق با پژوهشگاه میراث فرهنگی 140 کتاب که در موزه تخت جمشید وجود دارد را پی او دی کرده‌ایم. ندرخانی با اشاره به دستگاه چاپ بر اساس تقاضا که در کتابفروشی ها نصب می شود، گفت: در پنلی که به کتابفروشان داده ایم، مشتری می تواند با جستجوی کتاب مورد نظر خود، کتاب را سفارش داده و بعد از سه روز از کتابفروش یا در منزل خود دریافت کند. در صورتیکه از کتابفروشی دریافت کند. هزینه پست نخواهد پرداخت. وی از مدل های دیگر دستگاه نیز نام برد و افزود: با توجه به محدودیت فضای کتابفروشی ها برخی استندها پایه‌ای و برخی دیگر به شکل قابل نصب در قفسه‌ها، دیوار یا رومیزی هستند و به نوعی تلاش شده تا به راحتی در کتابفروشی‌ها قابل نصب باشد، همچنین شرایطی پیش‌بینی شده است که پس از سفارش کتاب در سامانه «می‌خوانم» گزارش همه کارها اقدامات از مرحله ثبت سفارش تا ارسال به کتابفروش به صورت کامل برای ناشران، ارسال می‌شود، در این میان کتاب‌های برخی ناشران که کار خود را تعطیل کردند، می‌تواند به راحتی در قالب چاپ بر اساس تقاضا بار دیگر به چرخه نشر برگردند. وی گفت: ناشران می‌توانند، در فاصله دو چاپ یک کتاب، از این شیوه استفاده کند و هر زمان کتاب به چاپ مجدد رسید، پی او دی را حذف کنند.

به گفته ندرخانی؛ با اجرای این طرح دیگر هیچ مشتری در کتابفروشی‌ها کلمه «موجود نیست» را نمی‌شود، در یک بررسی میدانی از تهران و شهرهای مختلف در هر کتابفروشی بزرگ 100 بار کلمه موجود نیست و در کتابفروشی‌های کوچک پنجاه‌بار این جمله گفته می‌شود. طبق هماهنگی با ناشران مختلف همه آثار یک ناشر گاهی در سامانه موجود است و مخاطبان با ورود به سامانه می‌تواند کتاب‌ها را جستجو کند، پرفروش‌ها را ببیند. وی گفت: پیش‌بینی می‌کنیم تا سال 1404 حدود یک هزار استند در هزار کتابفروشی نصب شود.