حباب قیمت بازار خودرو در حال تخلیه شدن است
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، در هشت ماه گذشته، تنها اقدام محسوس در حوزه واردات خودرو نه آغاز واردات بلکه تصویب و ابلاغ آیین‌نامه‌های اجرایی بوده است. آیین‌نامه‌هایی که بدون پشتوانه اجرایی و تخصیص منابع، هم‌اکنون در آرشیو وزارت صمت خاک می‌خورند. بررسی‌ها نشان می‌دهد هیات دولت از ابتدای سال جاری تاکنون آیین‌نامه‌هایی در خصوص واردات خودروهای دست‌دوم، خودروهای متعلق به ایرانیان خارج‌نشین و حتی خودروهای سواری تصویب و ابلاغ کرده است؛ اما هیچ‌یک به مرحله اجرا نرسیده‌اند. به‌گفته فعالان بازار، سامانه ثبت سفارش خودرو طی این مدت تنها در مقاطع محدود و برای برندهای خاص فعال شده است.
به‌عنوان نمونه، در آبان‌ماه ثبت سفارش برای خودروهای چانگان به‌صورت محدود انجام شده؛ اقدامی که نه نشان‌دهنده از سرگیری واردات، بلکه بیشتر شبیه به رفع تکلیف موقتی است. در این میان، تنها مسیر نسبتا فعال واردات مربوط به‌خودروهای ویژه جانبازان است. نماینده وزارت صمت در جلسه کمیسیون اجتماعی مجلس که با حضور وزیر صمت برگزار شده، طی گزارشی درمورد روند واگذاری خودرو به‌جانبازان عنوان کرده که از 27 هزار نفر جانباز مشمول این قانون، تاکنون قریب به 21 هزار نفر جهت واردات خودرو ثبت‌نام کرده و 19 هزار و 625 ثبت سفارش انجام شده است. وی همچنین عنوان کرده که تاکنون بالغ بر 513 میلیون و 439 هزار و 635 یورو ارز برای اجرای این قانون اختصاص داده شده است که درمجموع نزدیک به 18 هزار خودرو در مسیر حمل، گمرک یا در حال ترخیص هستند.
برخی تحلیلگران معتقدند تمرکز وزارت صمت ظاهرا بر این بخش خاص، بیشتر از اجرای آیین‌نامه‌های دیگر وارداتی است. بنابراین در سطح کلان، به‌نظر می‌رسد دولت و مجلس هر دو از اهداف اعلام‌شده در ابتدای سال فاصله گرفته‌اند. زمانی که در جریان بررسی بودجه 1404 بحث کاهش تعرفه واردات، تخصیص ارز و تسهیل ورود خودروهای وارداتی مطرح شد، بسیاری از نمایندگان وعده داده بودند که واردات از نیمه نخست سال شتاب خواهد گرفت. اما اکنون، همان نهاد قانون‌گذار نه تنها پیگیر اجرای مصوبات نیست، بلکه با برخی مواضع، عملا به مانعی برای تحقق واردات تبدیل شده است.
از سوی دیگر، سکوت سیاست‌گزار صنعتی در برابر توقف ثبت سفارش، این گمان را تقویت کرده که وزارت صمت تمایلی به بازگشایی واقعی مسیر واردات ندارد. درحالی که بازار خودرو با کمبود عرضه و رشد قیمت‌های ناشی از انحصار داخلی دست‌وپنجه نرم می‌کند، بی‌توجهی دولت به درآمدهای بالقوه گمرکی و مالیاتی ناشی از واردات نیز پرسش‌برانگیز است. کارشناسان اقتصادی معتقدند در شرایطی که دولت با کسری بودجه مزمن مواجه است، چشم‌پوشی از درآمدهای ارزی و ریالی واردات خودرو منطقی به‌نظر نمی‌رسد؛ مگر آن‌که سیاست‌گزار به‌صورت غیررسمی تصمیم گرفته باشد که واردات همچنان در حالت تعلیق بماند.
به این ترتیب، هشت ماه از سال گذشت و آن‌چه هم‌اکنون بازار وارداتی‌ها با آن مواجه است، مجموعه‌ای از آیین‌نامه‌های بی‌اثر، سکوت مجلس و نوعی سیاست‌گزاری است که بیش از هر زمان دیگری از شفافیت و پاسخگویی فاصله گرفته است.
از طرفی در صنعت‌خودرو و خودروسازی هم با مشکلاتی روبه‌رو بودیم که بانک‌مرکزی با پرداخت تسهیلات 40 همتی به خودروسازان موافقت کرده است؛ اقدامی که به گفته کارشناسان می‌تواند مُسکنی موقت یا آغاز درمان صنعت‌خودرو باشد. پس از مذاکرات اخیر وزیر صمت با رئیس‌کل بانک‌مرکزی، سیاست جدید ارزی خودروسازان اعلام شد و همچنین در آخرین رویدادهای خودرو مقرر شد تسهیلات 40 همتی که پیش‌تر با هدف حمایت از خودروسازان مطرح شده بود، به‌صورت مستقیم به زنجیره تولید آنان پرداخت شود؛ خواسته‌ای مالی که هرچند مورد تایید بانک‌مرکزی قرار گرفته، اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.
مونتاژی‌ها قصد ارزان شدن ندارند؟
خودروهای داخلی در آخرین روز هفته گذشته افت بهای یک تا 27 میلیون‌تومانی را تجربه کرد. جایی که دنا اتومات آپشنال (1404) با 27 میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و 318 میلیون‌تومان، پژو 207 موتور TU3 (85گانه) (1404) با 14 میلیون‌تومان کاهش 888 میلیون‌تومان، تارا 6 دنده V1 پلاس (1404) با 12 میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و 88 میلیون‌تومان، ری‌را (1404) با 10 میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و 900 میلیون‌تومان، سورن پلاس XU7P (دریچه‌برقی) (1404) با 9 میلیون‌تومان کاهش 861 میلیون‌تومان و شاهین (سانروف و ESP) (1404) با 7 میلیون‌تومان کاهش، یک‌میلیارد و 185 میلیون‌تومان خرید و فروش شدند.
در میان خودروهای مونتاژی نیز شاهد رشد بهای 5 تا 40 میلیون‌تومانی بودیم. جایی که کی‌ام‌سی T9 (1404) با 40 میلیون‌تومان افزایش 3 میلیارد و 390 میلیون‌تومان، ام‌وی‌ام X22 PRO دنده‌ای (1404) با 30 میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و 300 میلیون‌تومان، ام‌وی‌ام X55 PRO اکسلنت اسپرت (1404) با 25 میلیون‌تومان افزایش 2 میلیارد و 65 میلیون‌تومان و جک J4 اتوماتیک (1404) با 5 میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و 270 میلیون‌تومان خرید و فروش شدند.
از طرفی در میان خودروهای وارداتی شاهد افت بهای 50 و 100 میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش تویوتا وایلدلندر (2025) با 100 میلیون‌تومان کاهش به 7 میلیارد و 900 میلیون‌تومان، بنز EQE Sedan 500 تمام‌برقی (2025) با 50 میلیون‌تومان کاهش به 16 میلیاردتومان و ایرس HM5 EREV نیمه‌برقی (2024) با 50 میلیون‌تومان کاهش به 6 میلیارد و 400 میلیون‌تومان رسید.