حسن حنفی، فیلسوف اسلامی و متفکر برجسته مصری درگذشت

حسن حنفی متفکر و فیلسوف مصری، روز پنجشنبه (29 مهر ماه) در سن 86 سالگی درگذشت.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از خبرگزاری‌های عربی، حسن حنفی فیلسوف و اندیشمند مصری که به عنوان یکی از مهمترین نمادهای جنبش «الیسار الاسلامی» و از شاگردان غرب شناسی عرب شناخته شده بود، روز پنجشنبه (21 اکتوبر مصادف با 29 مهرماه) در سن 86 سالگی درگذشت.

این متفکر فقید سال 1935 در قاهره متولد شد. در دانشکده هنر دانشگاه قاهره تحصیل کرد، سپس به فرانسه سفر کرد و مدرک فوق لیسانس و دکترای خود را از دانشگاه سوربن گرفت. وی در دانشگاههای عربی و خارجی از جمله دانشگاه محمد بن عبدالله در فاس و دانشگاه توکیو در ژاپن فعالیت داشت. او از اواخر دهه هشتاد یکی از مهمترین بنیانگذاران انجمن فلسفی مصر محسوب می شد.

حسن حنفی کتاب‌های متعددی در اندیشه تمدن عربی_اسلامی تألیف کرد که از مهمترین آنها می توان به «تفسیر پدیدارشناسی»، «پدیدارشناسی تأویل» و «تراث و تجدید» در 4 جلد، «دایره المعارف تمدن عرب»، «گفتگوی مشرق و مغرب»، «از عقیده تا انقلاب»، «گفتگوی نسل‌ها از انتقال تا خلاقیت» در 9 جلد، «درآمدی بر علم غرب گرایی» و «راست و چپ در اندیشه دینی» و... اشاره کرد.

این متفکر برجسته اسلامی همچنین افتخارات بسیاری را دریافت کرد که از جمله آنها می توان به جایزه تقدیر دولتی در سال 2009 و جایزه نیل رشته علوم اجتماعی در سال 2015 اشاره کرد.

درگذشت حسن حنفی در داخل ایران نیز واکنش‌های قابل توجهی داشت. سیدعباس صالحی وزیر سابق ارشاد در توییتی نوشت: حسن حنفی از نویسندگان موثر جهان عرب بود. در رویکرد علمی او سه دغدغه اصلی دیده می‌شد: 1. نوسازی میراث دانشی 2. غرب‌شناسی. به تعبیر او علم الاستغراب چون شرق‌شناسی غربیان 3. انسانی سازی الهیات و علوم. آثارش نقدهای جدی دارند اما دغدغه‌ها و دریچه‌هایی که گشود، ارزشمندند.

مرتضی روحانی تهیه‌کننده برنامه سوره و مدیرسابق ترجمان هم نوشت: حسن حنفی در 86 سالگی درگذشت. متفکری با گرایشات چپ اسلامی که به نظر من نکات آموزنده بسیاری داشت. زمانی در ترجمان درصدد ترجمه کتاب «التراث و التجدید» ایشان بودیم که متأسفانه محقق نشد. کتاب «ماذا یعنی علم الاستغراب» ایشان به فارسی ترجمه شده که ایده‌ای در امتداد ایده شرق‌شناسی ادوارد سعید است. به اهالی علوم انسانی پیشنهاد میکنم مطالعه کنند. البته ترجمه روان نیست. اگر می‌توانید همان نسخه عربی را بخوانید.

علی‌اشرف فتحی روزنامه‌نگار و فعال حوزوی هم درباره وی نوشت: در ادامه دومینوی مرگ بزرگان، دکتر حسن حنفی؛ فیلسوف برجسته مصری و پدرخوانده جریان چپ اسلامی در دنیای عرب هم ساعاتی قبل در سن 86 سالگی درگذشت. او به واسطه شاگردش نصر حامد ابوزید تأثیر عمیقی بر نواندیشان دینی ایران گذاشته بود. حنفی اگرچه در زمان حیاتش از سوی برخی سنت‌گرایان مصری تکفیر شده بود، اما امروز شیخ الازهر در فیس‌بوک خود، حنفی را متفکری خواند که عمرش را در محراب اندیشه و فلسفه گذراند و درگذشت او را تسلیت گفت