حقوق کودکان در مرکز پاسخگویی قرار گیرد

در حالی که کشورها تلاش‌های خود را در زمینه‌ی اقدام‌های اقلیمی تقویت می‌کنند، حقوق کودکان باید در مرکز پاسخگویی قرار گیرد تا نسل‌های حاضر و آینده فرصت بقا و شکوفایی را داشته باشند.

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: امروزه با توجه به آثار مخرب بحران‌های طبیعی، حفظ محیط زیست برای تأمین ثبات و امنیت جوامع ضرورت دارد. تأمین امنیت محیط زیستی به پیشگیری از تخریب محیط زیست و بحران‌های طبیعی بستگی دارد. بدین‌ترتیب نوعی تعامل علمی و کاربردی میان حقوق محیط زیست و حقوق بحران‌های طبیعی شکل گرفته است که به تقویت همدیگر کمک می‌کنند.

محمدمهدی سیدناصری مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان در این زمینه یادداشتی نوشته که با عنوان «فرهنگ‌سازی سبز در عصر تغییرات اقلیمی و کودکان آگاه به حقوق محیط زیست!» در اختیار خبرگزاری مهر قرار گرفته است.

مشروح متن این‌یادداشت را در ادامه می‌خوانیم؛

هفته ملی کودک در سال 1403 با شعار «برای کودکان برای آینده» برگزار می‌شود که مهم‌ترین موضوع مورد بررسی آثار مخرب تغییرات اقلیمی بروی کودکان کشور عزیزمان ایران است. تغییرات اقلیمی در حال تغییر فرزندان ما است؛ این یک بحران برای حقوق کودک است. جهان در یک نقطه عطف قرار دارد، زیرا تغییرات اقلیمی تهدیدی برای معکوس کردن پیشرفت‌های دشوار در حوزه‌ی حق بر سلامت کودکان است و جهان را به مکانی خطرناک‌تر برای کودکان تبدیل می‌کند. در حالی که کشورها تلاش‌های خود را در زمینه‌ی اقدام‌های اقلیمی تقویت می‌کنند، حقوق کودکان باید در مرکز پاسخگویی قرار گیرد تا نسل‌های حاضر و آینده فرصت بقا و شکوفایی را داشته باشند.

اکنون کمتر از 10 سال فرصت داریم تا روند بحران اقلیمی را تغییر دهیم. در واکنش به این اخبار، خودمان سعی می‌کنیم زندگی دوستدار محیط زیست داشته باشیم و تا آنجا که می‌توانیم درگیر فعالیت‌های زیست‌محیطی باشیم. اما وقتی صحبت از تربیت کودکانمان می‌شود، تربیت مطابق با ارزش‌های محیط‌زیستی به چه معناست؟ زمینی که در آن زندگی می‌کنیم متعلق به همه ماست؛ اما اکنون زمین باارزش ما در خطر است. انسان‌های زیادی با ناآگاهی، در نابودی چرخه طبیعت گام برمی‌دارند! اکنون زمان مهم و حساسی است و ما باید تلاش کنیم همه انسان‌ها را آگاه کنیم؛ ما باید دست به دست هم دهیم و از زمین باارزش خود محافظت کنیم.

کودکان به عنوان آسیب پذیرترین اقشار جامعه در معرض بیشترین آسیب‌ها هستند. کودکان در هر کجای دنیا، در فرایند رشد سالم نیازهایی از قبیل مسکن مناسب، غذای سالم، مراقبت های پزشکی با کیفیت، فرصت یادگیری و حمایت‌های اجتماعی و عاطفی دارند. تغییرات اقلیمی، امکان فراهم نمودن این نیازهای پایه و اساسی را با تهدید مواجه می‌سازد و بر طیف وسیعی از حقوق کودکان تأثیر می‌گذارد.

از دست دادن تنوع زیستی، آلودگی و تغییرات اقلیمی، پیامدهایی همچون بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی، نابرابری فزاینده، کاهش امنیت غذایی و آبی و افزایش تهدیدهای برای سلامت و معیشت کودکان را به دنبال دارد. به عبارت دیگر، تغییرات اقلیمی، حقوق اساسی کودکان را که در کنوانسیون حقوق کودک (به عنوان یکی از قابل قبول‌ترین اسناد حقوق بشری در عصر حاضر) از آنها حمایت به عمل آمده بطور مستقیم یا غیرمستقیم در معرض تهدید قرار می‌دهد و نسل حاضر و نسل‌های آتی را از حقوق خود برای بقا، توسعه، حفاظت و مشارکت در جامعه محروم می‌سازد.

در دهه‌های اخیر، بشر با دگرگون‌سازی محیط زیست، خود را با تغییرات عمده‌ای مواجه کرده است. برای برقراری تعادل طبیعی، انسان ناگزیر به تغییر شیوه زندگی به سمت توسعه پایدار است که این تحول می‌تواند تغییرات عمده‌ای در جامعه کنونی و نیز نسل‌های آینده به وجود آورد. کلید رفع بحران‌های زیست محیطی در آموزش و اصلاح رفتار انسان با محیط پیرامونش است. دوران کودکی اهمیت زیادی در ایجاد نگرش‌های محیط زیستی دارد و آموزش حقوق محیط زیست در این دوران راهی برای پرورش نگرش‌های محیط‌زیستی در انسان است.

نگرش‌های محیط زیستی که در دوران کودکی شکل می‌گیرد مادام العمر و تغییرناپذیر هستند. وقتی بدانیم که سطح آگاهی کودکانمان نسبت به مسائل و ارزش‌های محیط زیستی چقدر به سلامت و بهداشت آنها پیوند خورده، آن وقت است که اراده ما برای آموزش و توانمندسازی کودکان در زمینه محیط زیست تقویت خواهد شد. تربیت کودکان آگاه به محیط‌زیست چیزی بیش از اتخاذ عادت‌های دوستدار محیط‌زیست یا آموزش دادن کودکان در مورد محیط زیست در مدرسه است. موضوع، تربیت نسلی است که به این سیاره اهمیت می‌دهند و برای احترام به آن، از آن محافظت می‌کنند و برای آن می‌جنگند. این کار به معنای روشی برای زندگی، تصمیم‌گیری آگاهانه و گفت‌وگو درباره‌ی آن به طور منظم است و خوشبختانه چیزی است که ما به عنوان پدر و مادر، معلم و تمام رابطان مستقیم و غیر مستقیم کودکان می‌توانیم در رفتار روزمره خود به آنان آموزش دهیم، فراموش نکنیم که هر تغییری از آموزش آغاز می‌شود.