حمایت از مثلث ایمنی جاده‌ای
مرتضی مردای‌پور - کارشناس راه و ترافیک
مثلثی تحت‌عنوان مثلث ایمنی جاده‌ای وجود دارد که 3بخش آن شامل جاده، وسیله نقلیه و راننده است. هرکدام از این 3 مورد که ایمنی کمتری داشته باشد، باعث بروز حوادث جاده‌ای خواهد شد و گاهی اوقات هم ترکیبی از این موارد باعث وقوع حوادث جاده و ترافیکی می‌شود. در بحث ایمنی جاده‌ها، علاوه بر استاندارد بودن راه‌ها، محدودکننده‌ها و تابلوهای جاده‌ای هم نقش بسیار مهمی در این‌باره دارند.
کیفیت پایین خودروهای داخلی، وضعیت آسفالت جاده‌ها و وضعیت نامساعد راه‌های مواصلاتی از جمله عوامل موثر در بالا بودن آمار تصادفات جاده‌ای است. از این‌رو، ارتقای فرهنگ رانندگی، خودروسازی، راهسازی، کنترل و نظارت ترددهای جاده‌ای و امدادرسانی باید در کنار هم انجام شود تا فرهنگ ایمنی حمل‌ونقل در جامعه جا بیفتد. کیفیت پایین خودروهای داخلی و وضعیت نامساعد راه‌های مواصلاتی از عوامل موثر در بالا بودن آمار جانباختگان در تصادفات جاده‌ای است. متاسفانه خودروهای تولید داخل نیز از کیفیت و استاندارد لازم برخوردار نبوده و بارها از تریبون‌های مختلف به این موضوع اشاره شده است. بحث بعدی، وضعیت جاده‌های مواصلاتی است؛ جاده‌هایی که در گذشته در استان‌های کم‌برخوردار ساخته شده، شاید به‌عنوان راه‌های فرعی بوده، اما امروز در حال تبدیل شدن به راه اصلی هستند. دولت باید برای استانداردسازی راه‌های پیوسته تلاش ویژه‌ای داشته باشد. اگر خسارتی را که سالانه بیمه‌ها بابت تصادفات جاده‌ای پرداخت می‌کنند، بسنجیم، گاهی بیشتر از آن چیزی است که ما در طول چند سال برای ساخت جاده‌ها و راه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنیم. یک‌سری از استانداردها نیز به‌صورت کلی، باید در هر راه و مسیری که محور مواصلاتی است، رعایت شود. در واقع، هر راهی براساس ویژگی‌های خاص خود تعریف خاصی دارد. علاوه بر آن، هر جاده‌ای متناسب با محلی که در آن ساخته می‌شود، باید یک‌سری ویژگی‌ها و استانداردهای مربوطه را داشته باشد. این ویژگی‌ها شامل روشنایی مناسب، وجود استراحتگاه‌ها، وجود پارکینگ‌های مناسب، آسفالت مرغوب، تجهیزات هوشمند نظارت و... هستند.
نیاز است که دولت به‌صورت کارشناسانه این موضوع را دنبال کند، بیشترین تلفات در تصادفات جاده‌ای مربوط به استان سیستان و بلوچستان است، باید دولت توجه ویژه‌ای به وضعیت راه‌های مواصلاتی در استان سیستان و بلوچستان و سایر استان‌های کم‌برخوردار و پرتردد داشته باشد. نقاط حادثه‌خیز براساس تصادفات یک دوره سه‌ساله شناسایی می‌شود و بلافاصله فرآیند مطالعه و تهیه طرح‌های ایمن‌سازی آنها انجام می‌شود و باتوجه به منابع مالی که دولت در اختیار قرار می‌دهد، هر ساله تعدادی از این پروژه‌ها را در چرخه اجرا و ایمن‌سازی قرار می‌دهیم. اگر نقاط حادثه‌خیزی که در یک دوره سه‌ساله شناسایی شدند، رفع شوند 20 درصد تلفات جاده‌ای کاهش پیدا می‌کند. با اینهمه در نیم قرن اخیر، گسترش زندگی ماشینی و افزایش روزافزون ترافیک در جاده‌ها، در مقابل فواید اقتصادی و رفاهی گسترش ارتباطات و سرعت جابه‌جایی کالا و مسافر، به سرعت بر تعداد و شدت تصادفات رانندگی افزوده است. از این رو بحث تصادفات و ضایعات مالی و جانی ناشی از آن، به یکی از چالش‌های جوامع بشری تبدیل شده است. به گونه‌ای که طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، در سال‌های اخیر، تصادفات رانندگی به عنوان نهمین عامل مرگ‌ومیر در جهان شناخته شده است. متاسفانه ایران نیز از جمله کشورهایی است که بیشترین موارد مرگ‌ومیر و مصدومیت‌های ناشی از تصادفات را دارد که این وضعیت در مقایسه با دیگر کشورهای جهان بسیار نگران‌کننده است. مطالعات و بررسی‌های اخیر بانک جهانی رسما وضعیت ایمنی ترافیک در ایران را بحرانی دانسته است.
موضوع تصادفات جاده‌ای و هزینه‌های بالای اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن اساسی‌ترین مشکلی است که متخصصان و متولیان امور حمل‌ونقل و ترافیک را به چالش کشانده است. به گفته بسیاری از کارشناسان این امر برای کشورهای در حال توسعه دارای اهمیت بیشتری است، زیرا تعداد تصادفات جاده‌ای در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش بوده و هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم آن نیز در مقایسه با کشورهای توسعه‌نیافته بیشتر است. بر اساس گزارش سال 2002 سازمان بهداشت جهانی همه ساله، بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر در سوانح جاده‌ای کشته و بیش از 50 میلیون نفر دچار آسیب‌های جدی می‌شوند. پیش‌بینی می‌شود که با ادامه این روند در 10سال آینده تنها در کشورهای در حال توسعه، 6میلیون نفر کشته و 60 میلیون نفر زخمی خواهند شد. همچنین مطالعات این سازمان نشان می‌دهد که تا سال 2020میلادی، تصادف جاده‌ای به سومین علل مرگ‌و میر و معلولیت در جوامع بشری تبدیل خواهد شد. بنابراین به نظر می‌رسد انجام مطالعات و تحقیقات در خصوص دلایل و آثار تصادفات جاده‌ای در کشور بسیار حائز اهمیت بوده و دولت و پژوهشگران باید با جدیت در این مسیر گام بردارند./ روزنامه صمت