حوضچه‌های آبی و گور دخمه‌های تاریخی بندر سیراف + فیلم
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، گور دخمه‌های بندر سیراف بوشهر یا گورستان صخره‌ای سیراف از آثار بر جای مانده از دوران ساسانیان و از جمله آثار دیدنی استان بوشهر واقع در دره لیر سیراف در مجاورت بندر باستانی سیراف و بزرگران کنگان عسلویه است.
سیراف بندری بوده که در باریکه‌ای میان کوه و دریا قرار داشته و به همین دلیل از چشم انداز بسیار زیبا و استثنایی برخوردار بوده است. هیچ بندری در سرتاسر خلیج فارس، موقعیت طبیعی سیراف را نداشته است. شهر با عظمت و پرشکوه سیراف سرانجام در زلزله هولناکی که در نیمه دوم قرن چهارم هجری رخ داد به کلی ویران شد و بخش قابل توجهی از آن نیز به زیر آب فرو رفت. اکنون از آن همه شکوه، تنها ستون‌های نیمه فرو ریخته، دیوارهای شکسته، قبرهای متروک و مساجد ویران باقی مانده است.
گور دخمه‌های سیراف یا گورستان سنگی سیراف که متعلق به دوران حکومت ساسانیان، آخرین حکومت پیش از حمله اعراب به ایران بوده، جزو یکی از آثار ملی ایران است که در سال 1381 با شماره ثبت 6502 ثبت شده است. اگر چه اغلب بخش‌های بندر تاریخی سیراف از بین رفته است ولی گورستان سنگی آن به عنوان معدود بخش‌های بر جای مانده همچنان وجود دارد.
این گورها به صورت دخمه‌ها و گودال‌هایی است که بر پهنه دره لیر و کوهستان سنگی سیراف کنده شده است که هدف اولیه از ایجاد گودال‌ها برای جمع آوری و استحصال آب بوده است. در گودال‌ها لایه‌ای از ماده ساروج دیده می‌شود که خاصیت نفوذ ناپذیری نسبت به آب دارد که در واقع آب جمع شده در آنها به درون خاک نفوذ نکرده و باقی می‌ماند؛ بدین ترتیب هدف از ایجاد گودال استفاده از آب جمع شده در آن بوده است.
بعدها و به دنبال اتفاقات گوناگونی مانند زلزله سال 376 هجری قمری، مردم برای تدفین اموات خود با کمبود مکان مواجه شدند که در نهایت از این گودال‌ها به عنوان گور برای دفن مردگان استفاده کردند. علاوه بر این گودال‌ها دخمه‌هایی در دل کوه و دامنه کوه وجود دارد که محل قرار دادن اجساد مردگان بوده است.
در دین زرتشت اجساد درگذشتگان را در خاک مدفون نمی‌کردند؛ چراکه معتقد بودند این کار موجب آلودگی عنصر مقدس خاک می‌شود. بنابراین فوت‌شدگان در دخمه‌های سنگی قرار داده شده تا توسط پرندگان و حیوانات گوشتخوار خورده شوند. بقایای اجساد و استخوان‌ها در چاهی در میان گورستان ریخته می‌شد. این دخمه‌ها در فضای باز، بر فراز بلندی و دور از سکونت انسان ایجاد می‌شد.
گور دخمه‌های سیراف علی‌رغم هدف اولیه از ایجاد آنها، در دوران بعد تبدیل به قبرستان سیراف شد. در تاریخ آورده شده است که این روش عملیات دفن مردگان در دین زرتشت سال‌ها بعد دچار تغییراتی شد.؛ چنانچه اجساد مردگان را در محلی قرار می‌دادند تا به طور طبیعی و توسط عوامل محیطی مانند نور خورشید، گرما و سرما تجزیه شود. گور دخمه‌های سیراف نمونه‌ای از گورستان سنگی در دوران باستان است که توسط زرتشتیان دوران قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفت.
دره لیر سیراف که گور دخمه‌های سیراف در آن قرار دارد، تنها بخشی از بندر باستانی سیراف است که بر جای مانده است. آبگیر دره لیر سیراف که بعدها به قبرستان تغییرکاربری داده شد، در میان دره شکاف عمیقی دیده می‌شود که متعلق به زلزله قرن چهارم هجری است.
درون دره علاوه بر صدها گودال و دخمه که با هدف آبگیری ساخته شده بود، حدود یکصد حلقه چاه آب نیز دیده می‌شود. عمق برخی از آنها بیش از یکصد متر بوده و در مناطق مختلف کوهستان قابل مشاهده است. با توجه به بافت سنگی کوه، ایجاد چاه‌های عمیق کاری دشوار و شگفت انگیز است. دره لیر نقش آبگیر برای ساکنین سیراف داشته است که در گذر زمان تبدیل به گورستان شد.