خلق «ابر‌مشتری» با هوش مصنوعی

نتایج مطالعه شرکت کوگنیزنت نشان می‌دهد که هوش مصنوعی تنها ابزار کمکی نیست، بلکه به بازیگری فعال در شکل‌دهی رفتار خرید، کاهش بار شناختی مشتریان و حتی تصمیم‌گیری مستقیم به جای آنها تبدیل شده است.

تغییر تجربه کاربری

بر اساس یک مطالعه جدید از شرکت کوگنیزنت روی 8000 مصرف‌کننده جهانی، هوش مصنوعی اساسا در حال تغییر رفتار خرید، صرفه‌جویی در زمان، کاهش خستگی تصمیم‌گیری و بازنویسی نحوه تعامل برندها با مشتریان است. سوسانت واریکو، معاون ارشد بخش خرده‌فروشی شرکت کوگنیزنت این تحول را «تکامل شناختی» می‌نامد. تغییری از تجربه کاربری به تجربه هوش مصنوعی که همیشه روشن، شخصی‌سازی شده و پیش‌بینی‌کننده است. همچنین برآورد می‌شود تا سال 2030، مشتریان تحت هدایت هوش مصنوعی، می‌توانند 55 درصد از هزینه‌های ایالات متحده یا 4.4 تریلیون دلار را به خود اختصاص دهند.

در این مطالعه یک نارضایتی عمده مصرف‌کنندگان از خرید فعلی را برجسته کرده است. بر اساس آن، بیش از 75 درصد از آنها به دلیل خستگی ناشی از جست‌وجو، فلج تصمیم‌گیری یا تاخیرها، احساس کلافگی می‌کنند. هوش مصنوعی وعده می‌دهد که با عمل کردن به عنوان یک دستیار شخصی، فیلتر کردن نویز و حتی انجام خریدها به صورت خودکار، به این مشکلات پایان دهد. ابزارهایی مانند «Amazons Buy for Me» و «Googles Shop with AI» از همین حالا به این آینده اشاره دارند، جایی که برندها ابتدا باید هوش مصنوعی را قبل از رسیدن به خریدار انسانی متقاعد کنند.

شکاف امنیتی

جدای از تاثیرات و تحولات مثبت هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف کسب‌وکار از خدمات مشتری گرفته تا لجستیک، طراحی و تحقیق و توسعه است که کارشناسان امنیت سایبری نسبت به یک خطر رو به رشد هشدار می‌دهند. از نظر آن‌ها، سرعت بالای پذیرش هوش مصنوعی، بسیار جلوتر از اقدامات امنیتی است که باید از آن محافظت کنند. گزارش تازه‌ای از شرکت SandboxAQ تحت عنوان «شاخص امنیت هوش مصنوعی» نشان می‌دهد که گرچه 77 درصد از مدیران و رهبران کسب‌وکار به امنیت سامانه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی خود اطمینان دارند، اما 72 درصد آنها هیچ‌گاه ارزیابی جامع ریسک‌های مرتبط با هوش مصنوعی را انجام نداده‌اند. این شکاف نگران‌کننده، آنچه را کارشناسان «تناقض اطمینان» می‌نامند در قالب اعتماد زیاد، بدون پشتوانه واقعی به خوبی آشکار می‌سازد. مسأله اصلی در اینجا سرعت است. شرکت‌ها در رقابت برای پیشتازی در بازار، بدون درنگ به سراغ پیاده‌سازی فناوری‌های هوش مصنوعی می‌روند، اما تنها 6 درصد از آنها دارای تدابیر امنیتی خاص برای این فناوری هستند.

به‌علاوه، کمتر از 10 درصد از تیم‌های امنیتی، به‌طور اختصاصی بر تهدیدهای مربوط به هوش مصنوعی تمرکز دارند. این در حالی است که بسیاری از سازمان‌ها همچنان به زیرساخت‌های قدیمی فناوری اطلاعات وابسته‌اند. زیرساخت‌هایی که نه‌تنها برای سامانه‌های خودکار و سریع مناسب نیستند، بلکه در برابر حملات مدرن، به‌ویژه در سطح «سرعت ماشین»، عملا ناتوانند. همچنین یکی از تهدیدهایی که با رشد چشم‌گیر روبه‌روست، سوءاستفاده از «هویت‌های غیرانسانی» مانند کلیدهای API (واسط برنامه‌نویسی کاربردی) و توکن‌هاست.

در صورت فقدان نظارت کافی، مهاجمان می‌توانند با استفاده از این دسترسی‌ها، در کمترین زمان ممکن و بدون شناسایی، به شبکه‌های سازمانی نفوذ کنند. برخی شرکت‌ها، مانند Albert Invent، در این مسیر گام‌هایی جدی برداشته‌اند. آنها با استفاده از ممیزی‌های اختصاصی برای هوش مصنوعی، دفاع‌های چندلایه و نظارت مداوم بر سیستم‌ها در تلاش‌اند تا تهدیدهای احتمالی را پیش از وقوع شناسایی و خنثی کنند. اما همچنان، بسیاری از سازمان‌ها در وضعیت انفعالی به سر می‌برند و تنها زمانی واکنش نشان می‌دهند که حمله‌ای رخ داده باشد.

هوش مصنوعی در وکالت

در کنار چالش‌های امنیتی، نقش هوش مصنوعی در حوزه‌های تخصصی دیگر از جمله حرفه وکالت نیز در حال بازتعریف است. نظرسنجی تازه‌ای از شرکت آیرون‌کلاد که با مشارکت 800 وکیل و متخصص عملیات حقوقی انجام شده، نشان می‌دهد که فناوری هوش مصنوعی به کاهش فرسودگی شغلی، بهبود جریان کاری، و حتی تغییر نگاه نسل‌های جدید به شغل حقوقی کمک کرده است.

«جَزمین سینگ»، مشاور ارشد حقوقی این شرکت تجربه شخصی خود از فشارهای کاری طاقت‌فرسا و تلاش برای کمال‌گرایی در محیط‌های حقوقی بزرگ را روایت می‌کند و می‌گوید که هوش مصنوعی امروز برای او مانند یک همکار قابل اعتماد است؛ هم برای ایده‌پردازی، هم برای انجام کارهای تکراری و هم به عنوان پشتیبانی که فشار روزانه را کاهش می‌دهد. 96 درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی معتقدند که هوش مصنوعی به آنها کمک کرده تا وظایفشان را موثرتر انجام دهند و 76 درصد اذعان کرده‌اند که استفاده از این فناوری، مستقیما باعث کاهش فرسودگی شغلی آنها شده است. در میان وکلای نسل زد، این ارقام حتی چشم‌گیرتر است؛ 91 درصد آنها هوش مصنوعی را عاملی مهم در سبک‌تر شدن فشارهای روانی و کاری می‌دانند.

در سطح عملیاتی نیز، نتایج ملموس‌اند. برای نمونه، شرکت اوکرولوس اعلام کرده که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، زمان تحلیل قراردادها را تا 75 درصد کاهش داده است. این کاهش چشم‌گیر، به تیم حقوقی کوچک آنها اجازه داده تا وظایفی را انجام دهد که پیش‌تر تنها توسط تیم‌های بزرگ قابل انجام بود. از منظر عملکردی، هوش مصنوعی همچنین نقش وکلا را از «تولیدکننده» به «ارزیاب راهبردی» تغییر داده است. دیگر وکلا تنها تدوین‌کننده نیستند، بلکه به مرورگرها و تحلیلگران معتمد اسناد حقوقی تبدیل شده‌اند که می‌توانند نقش موثرتری در تصمیم‌گیری‌های تجاری ایفا کنند.

بر اساس نتایج این نظرسنجی، 61 درصد از وکلا از هوش مصنوعی برای خلاصه‌سازی رویه‌های قضایی استفاده می‌کنند. همچنین 45 درصد برای مرور اسناد، 42 درصد برای پیش‌نویس‌نویسی و 64درصد گزارش داده‌اند که ارتباطات کاری در تیم‌هایشان بهبود یافته است. برخلاف تصور رایج، تاثیر هوش مصنوعی فقط به بهره‌وری خلاصه نمی‌شود. برای بسیاری از فعالان حقوقی، این فناوری باعث شده شغلشان معنا و هدفی تازه پیدا کند. در مجموع، به نظر می‌رسد در حالی فرصت‌های ناشی از هوش مصنوعی چشم‌گیر است که این فناوری بدون همراهی با اقدامات امنیتی هم‌سطح، می‌تواند سازمان‌ها را در معرض خطرات جدی قرار دهد. اگرچه برخی شرکت‌ها مسیر درست را آغاز کرده‌اند، هنوز بسیاری دیگر باید بپذیرند که در عصر هوش مصنوعی، امنیت باید هم‌پای سرعت پیشرفت حرکت کند نه چند قدم عقب‌تر.

شرکت‌های برتر

البته در میان شرکت‌هایی هستند که توانستند از قابلیت‌های هوش مصنوعی در جهت ارائه راه‌حل‌های نوآورانه حرکت کنند. در همین راستا، مجله نیوزویک برندگان اولین دوره جوایز تاثیر هوش مصنوعی 2025 خود را اعلام کرد و به 38 شرکت در 13 دسته مختلف به خاطر حل مشکلات واقعی با راه‌حل‌های نوآورانه هوش مصنوعی افتخار بخشید. بخش «بهترین فناوری یا سرویس نوآورانه هوش مصنوعی» پنج مشارکت برجسته را معرفی کرد که سهمی فوق‌العاده داشتند. یکی از این شرکت‌ها Ex-Human است که برنده جایزه «تاثیر بر تعامل انسانی با هوش مصنوعی» شد.

شرکت «اِکس - هیومن» که توسط آرتم رودیچف تاسیس شده، همراهان هوش مصنوعی قابل سفارشی‌سازی ایجاد می‌کند که برای کاهش تنهایی، به ویژه در میان نسل زد که تقریبا 80 درصد آنها اغلب احساس تنهایی می‌کنند، طراحی شده‌اند. کاربران به طور متوسط 90 دقیقه در روز و بیش از 600 پیام در هفته را با این شخصیت‌های همدلانه سپری می‌کنند که رودیچف آنها را «هوش مصنوعی کسل‌کننده نیست» می‌نامد. این پلتفرم پیش‌بینی می‌کند تا سال آینده 10‌میلیون کاربر داشته باشد و 3.7‌میلیون دلار سرمایه جذب کرده است. همچنین، شرکت Fai.ai نیز به عنوان برنده جایزه «تاثیر فوق‌العاده در ابزار یا سرویس عمومی هوش مصنوعی» شناخته شد.

این پلتفرم در شرکت «فای. ای‌آی» ابزارهای رسانه‌ای تولیدی B2B برای تبلیغات، بازاریابی و خرده‌فروشی فراهم می‌کند که هزینه‌ها را کاهش داده و امکان مقیاس‌پذیری خلاقانه را فراهم می‌کند. بنیان‌گذاران این شرکت معتقدند که رسانه‌های اجتماعی جبهه بعدی برای محتوای تولید شده توسط هوش مصنوعی خواهند بود. جایزه «شفافیت و مسوولیت‌پذیری هوش مصنوعی» به شرکت «ایی‌وای» رسید که یک چارچوب مسوولانه برای هوش مصنوعی مطابق با «قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا» ساخته است.

شرکت EY با 400 هزار کارمند در 150 کشور، بر مدیریت پیشگیرانه در یک چشم‌انداز هوش مصنوعی با حرکت سریع تاکید کرد. از دیگر برندگان، شرکت «فاربیو» بود که به خاطر «نوآوری در هوش مصنوعی» مورد تقدیر قرار گرفت و شرکت «اکسون» که به خاطر «ابزار یا سرویس تجاری» جایزه گرفت. این برندگان در مجموع، تکامل سریع هوش مصنوعی را نشان می‌دهند که خلاقیت، کاربردی بودن و مسوولیت‌پذیری را به طور متوازن در خود دارد.

شاخص تمایل به هوش مصنوعی شرکت کوگنیزنت نشان می‌دهد که خریداران جوان‌تر و با درآمد بالاتر مشتاق‌تر به پذیرش هوش مصنوعی هستند. این در حالی است که مصرف‌کنندگان مسن‌تر با وجود پیش‌بینی رشد این روند، محتاط باقی می‌مانند. واریکو هشدار می‌دهد که خرده‌فروشان کمتر از پنج سال فرصت دارند تا خود را وفق دهند. کسانی که نتوانند مدل‌های کسب‌وکار خود را حول این مشتری ابرانسان که همیشه متصل و همیشه تحت کمک هوش مصنوعی است بازطراحی کنند، در معرض خطر عقب ماندن قرار خواهند گرفت.