درآمد بی‌سابقه مالکان شهری از اجاره
از سال 1395 تا سال 1401، سهم اجاره‌بهای مسکن از ترکیب درآمدی خانوار شهری افزایش داشته که نشانگر روی آوردن مردم به سمت درآمدهای غیرمولد برای کسب درآمد است.
سهم درآمد خانوار از مشاغل آزاد و مشاغل حقوق‌بگیر در ترکیب درآمدی خانوار شهری در هفت سال گذشته تقریبا ثابت بوده است؛ اما سهم اجزای درآمدهای غیرشغلی، تغییرات زیادی را شاهد بوده است.
از سال 95 تا سال 1400، سهم درآمد یارانه‌ها از کل ترکیب درآمدی خانوار کاهش یافته و پس از افزایش قانونی این درآمد، شاهد افزایش سهم آن در سال 1401 بودیم. درآمد حاصل از اجاره‌بهای مسکن و حقوق بازنشستگی از دیگر درآمدهای غیرشغلی است که تا سال 1400 هر دو رشد پیدا کرده ولی در سال 1401، مسیری متفاوت را طی کرده است.
در این سال سهم درآمدی اجاره‌بهای مسکن روند افزایشی خود را ادامه داده اما سهم درآمد بازنشستگی کمتر شده است. علت این اتفاق می‌تواند حاصل از روی آوردن مردم به سمت درآمدهای غیرمولد و همچنین کاهش ارزش درآمدی بازنشستگان باشد.
ثبات درآمدهای شغلی در هفت سال گذشته
آمارها از ترکیب درآمدی سال 1395 تا سال 1401 گویای آن است که مشاغل حقوق بگیر و مشاغل آزاد تقریبا سهم ثابتی از ترکیب درآمدی یک خانوار شهری را به خود اختصاص داده‌اند و در این سال‌ها تغییری را ثبت نکرده‌اند.
بررسی‌های داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد افزایش درآمد مشاغل حقوق‌بگیر مانند کارمندان دولت و کارکنان شرکت‌های خصوصی طی هفت سال گذشته با تورم تعدیل شده و سهم آن در ترکیب درآمدی خانوارهای شهری تغییری نکرده و در حدود 32 درصد مانده است. همچنین این سهم ثابت برای درآمد مشاغل آزاد نیز صدق می‌کند؛ چراکه این مشاغل کالا و خدمات خود را منطبق با تورم به فروش می‌رسانند و سهم درآمدی آن‌ها از ترکیب درآمد یک خانوار شهری تقریبا ثابت بوده و در بازه 16 تا 17 درصد نوسان کمی را در این مدت تجربه کرده است.
حرکت درآمد خانوار به سمت درآمدهای غیرمولد
هر درآمدی غیر از درآمد مشاغل حقوق‌بگیر و مشاغل آزاد در دسته درآمدهای غیرشغلی قرار می‌گیرد. داده‌های مرکز آمار ایران از تغییر ترکیب درآمدی در درآمدهای غیرشغلی در هفت سال گذشته خبر می‌دهد. درآمدهای غیرشغلی در سال 95 حدود 49.7 درصد از ترکیب درآمدی هر خانوار شهری را تشکیل می‌داد که پس از گذشت هفت سال این عدد در سال 1401 به 51.2 درصد رسید.
این افزایش در سهم درآمدهای غیرشغلی نشان می‌دهد کسب درآمد خانوارها از حالت مولد خارج شده و به سمت درآمدهای غیرمولد در حرکت بوده است. اجزای درآمدهای غیرشغلی شامل یارانه، اجاره‌بهای مسکن، حقوق بازنشستگی و دیگر درآمدهاست.
تورم سهم یارانه‌ها از ترکیب درآمدی را کم کرد
با نگاه ریزبینانه در اجزای درآمدهای غیرشغلی می‌توان دید سهم یارانه‌ها از ترکیب درآمدی خانوار از سال 95 تا سال 1400 نزولی بوده است، چراکه مبلغ اسمی یارانه‌ها در این مدت ثابت بوده و به مرور زمان با افزایش نرخ تورم در کشور ارزش خود را از دست داده است؛ موضوعی که موجب شده تا سهمش از کل ترکیب درآمدی خانوار افت پیدا کند. در سال گذشته دولت میزان یارانه‌ها را افزایش داد و همین اتفاق دلیلی شد برای اینکه سهم این درآمد از ترکیب درآمدی خانوار، دو برابر شود و در سال 1401 به 2.5 درصد برسد.
تورم؛ خانوارها را تشویق به اجاره‌بگیری کرد
از دیگر اجزای ترکیب درآمدی خانوار، اجاره‌بهای مسکن است. آمارهای کسب درآمد از اجاره‌بهای مسکن در کشور نشان می‌دهد یکی از راه‌های رایج خانوارها درآمدزایی از راه اجاره خانه است. به همین دلیل می‌توان افزایش سهم این نوع درآمد را در ترکیب درآمدی خانوار مشاهده کرد. این درآمد در سال 95، سهمی معادل 17.3 درصد داشته است و پس از گذشت هفت سال در سال گذشته به 20.2 درصد رسیده است.
1401؛ سالی که زور درآمدی بازنشستگان به تورم نرسید
داده‌های مرکز آمار ایران از بودجه خانوار در هفت سال گذشته حاکی از آن است که سهم حقوق بازنشستگی از ترکیب درآمدی خانوار در این مدت تا سال 1400، حدود 4 درصد افزایش داشته است. این آمار گویای آن است که در این مدت رشد درآمد بازنشستگان بیشتر از رشد تورم بوده؛ بنابراین سهم این درآمد افزایش یافته است؛ اما از سال 1400 تا سال 1401، سهم این درآمد مسیری نزولی را پیموده است. این کاهش می‌تواند به دو دلیل باشد؛ دلیل اول آنکه سهم اجاره‌بهای مسکن و یارانه در این یک سال بیشتر شده و دلیل دوم می‌تواند مربوط به رشد پایین حقوق بازنشستگان نسبت به تورم در سال 1401 باشد.
منبع: اکوایران از میان اخبار