دو حکمت قربانی کردن گوشت حیوان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، عمدتاً در فرهنگ ما وقتی عید قربان فرا می‌رسد، تصور می‌شود قربان به معنی ذبح حیوان یا «گوشت قربانی» است؛ در حالی که باید گفت ذبح حیوان یا قربانی کردن آن، بهانه‌ای برای اطاعت امر خدا جهت رسیدن به «قُرب» اوست؛ همچنان که در فرهنگ اسلامی به هر چیزی که سبب «قُرب» و نزدیکی انسان به خدا شود واژه «قُربان» بر آن اطلاق می‌شود. به عنوان نمونه در روایت می‌خوانیم «الصَلَاهُ قُربَانُ کُلِ تَقِی؛ نماز، نزدیک کننده متقیان به خداوند متعال است.» (کافی3/265). از این رو یکی از اعمال مهم این روز که «ذبح حیوانات حلال‌گوشت» است، بهانه‌ای برای نزدیکی به خداوند متعال است.

اما در آیه‌ای از قرآن، ذبح حیوانات حلال از مصادیق تقوا معرفی شده است: «لَن یَنالَ اللَهَ لُحُومُها وَ لا دِماؤُها وَ لکِن یَنالُهُ التَقوی مِنکُم کَذلِکَ سَخَرَها لَکُم لِتُکَبِرُوا اللَهَ عَلی ما هَداکُم وَ بَشِرِ المُحسِنینَ؛ هرگز [نه] گوشت‌های آنها و نه خون‌هایشان به خدا نخواهد رسید، ولی [این] تقوای شماست که به او می‌رسد. این گونه [خداوند] آنها را برای شما رام کرد، تا خدا را به پاس آنکه شما را هدایت کرده به بزرگی یاد کنید و نیکوکاران را بشارت بده.» (حج، 37)

در این آیه چند نکته نهفته است: اول اینکه خداوند به تکالیف ما نیازی ندارد بلکه این تکالیف برای رشد انسان‌هاست و در ورای حدود الله، اهداف والاتری نهفته است؛ تقویت تقوا یکی از اهداف این آیه است؛ شاید یکی از دلایلش پاسداشت احکام الهی باشد، چرا که هر انسانی مقید به احکام خداوند نیست، همچنان که رابطه خداوند با انسان مؤمن و مقرب، از راه تقواست و پایه اولیه قرب خداوند هم تقوا محسوب می‌شود.

نکته بعد اینکه خداوند مسخر کردن حیوانات، برای استفاده از گوشت و پوست و اجزای آن را بهانه‌ای برای خاکساری به درگاه او و بزرگ شمردن مقام خویش نزد عبد یاد می‌کند و در انتها به محسنین بشارت می‌دهد. امام صادق علیه‌السلام در روایتی ضمن بیان سر قربانی کردن حیوان فرمود: خداوند متعال هنگام ریختن اولین قطره خون حیوان به زمین، صاحب قربانی را می‌بخشد. این یکی از علل تشریع قربانی است، دیگر آنکه به این وسیله اهل تقوی از غیرشان ممتاز شده و تنها عمل ایشان مقبول واقع می‌شود، چنانچه خدا در قرآن فرموده: «لَن یَنالَ اللَهَ لُحُومُها وَ لا دِماؤُها وَ لکِن یَنالُهُ التَقوی مِنکُم»؛ هرگز به رضای خدا نخواهد رسید و مقبول درگاهش واقع نخواهد شد گوشت حیواناتی که تصدق داده شده و نه خون ریخته شده آنها بلکه آن تقوای صاحب این قربانی‌ها مقبول درگاهش است. سپس در تأیید این حکمت (حکمت دوم) امام فرمودند: بنگر چگونه خداوند متعال قربانی هابیل را قبول و قربانی قابیل را رد کرد و این نبود مگر به خاطر آنکه هابیل اهل تقوی و قابیل فاقد آن بود. (علل الشرائع، ج2، ص438)

انتهای‌پیام /