راز بازنشسته شدن اولین جنگنده رادارگزیز جهان

جنگنده F117 در سال 2008، تنها 25 سال پس از ورود به خدمت، بازنشسته شد درحالی‌که انتظار می‌رفت تا دهه 2010 یا حتی 2020 فعال بماند. این بازنشستگی زودهنگام نتیجه ترکیبی از عوامل فنی، استراتژیک، اقتصادی و عملیاتی بود.

ورود جنگنده‌های رادارگریز جدیدتر دلیل اصلی بازنشستگی F117 بود. F22 که در سال 2005 عملیاتی شد، با رادارگریزی برتر، سرعت مافوق صوت، مانورپذیری بالا و قابلیت‌های چندمنظوره (ازجمله برتری هوایی)، از F117 کاملاً برتر بود. این جنگنده‌ها محدودیت‌های F117 مانند سرعت زیرصوت و ظرفیت تسلیحاتی محدود را برطرف کردند. درنتیجه، F117 به‌عنوان یک پلتفرم تک‌منظوره، در برابر رقبای چندمنظوره جایگاه خود را از دست داد.

هزینه بالای نگهداری

فناوری رادارگریزی F117 به‌ویژه پوشش‌های جاذب رادار، نیاز به نگهداری گسترده داشت. این پوشش‌ها حساس به شرایط محیطی بودند و پس از هر مأموریت نیاز به بازرسی و تعمیر داشتند که زمان‌بر و پرهزینه بود. هزینه پرواز هر ساعت F117 حدود 40 هزار دلار برآورد می‌شد که بسیار بالاتر از جنگنده‌های متعارف مانند F16 بود. با افزایش سن ناوگان، هزینه‌های تعمیر و نوسازی قطعات نیز بیشتر شد.

تغییر تهدیدات و نیازهای عملیاتی

در دهه 2000، تهدیدات جهانی تغییر کردند. جنگ‌های خلیج‌فارس و کوزوو، بر اهداف ثابت و دفاع هوایی متمرکز بودند؛ اما درگیری‌های جدید، مانند افغانستان و عراق، نیازمند پشتیبانی نزدیک هوایی، استقامت طولانی‌تر و انعطاف‌پذیری در برابر تهدیداتی مثل شبه‌نظامیان بودند. F117 با طراحی برای حملات دقیق شبانه علیه اهداف استراتژیک، برای این مأموریت‌ها مناسب نبود. همچنین، پیشرفت رادارهای فرکانس پایین تهدیدی برای رادارگریزی F117 ایجاد کرد به‌ویژه پس از سرنگونی یکی از آن‌ها در کوزوو توسط سامانه SA-3.

طراحی F117 که در دهه 1970 توسعه یافت، بر اساس فناوری‌های آن زمان بود. فقدان رادار فعال، تسلیحات محدود و سرعت زیرصوت، آن را در برابر جنگنده‌های مدرن آسیب‌پذیر می‌کرد. ارتقاء این هواپیما برای رقابت با تهدیدات جدید، مانند افزودن حسگرهای پیشرفته یا تسلیحات بیشتر، مستلزم بازطراحی اساسی بود که از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نبود.

هرچند F117 در سال 2008 به‌طور رسمی بازنشسته شد اما گزارش‌ها نشان می‌دهند که تعداد محدودی از آن‌ها برای آزمایش و آموزش تا سال‌های بعد فعال ماندند. در سال‌های 2016 و 2017، تصاویری از پرواز F117 منتشر شد که گمانه‌زنی‌هایی درباره استفاده در آزمایش فناوری‌های جدید یا شبیه‌سازی دشمن در تمرینات را برانگیخت. بااین‌حال، این فعالیت‌ها محدود بود و ناوگان اصلی به انبار منتقل شد، جایی که بسیاری از آن‌ها در شرایط قابل پرواز نگهداری شدند.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.