راه نجات از خودفراموشی مدرن چیست؟

حجت‌الاسلام هادی عجمی، دبیر حلقه فقه خانواده مدرسه عالی فقاهت عالم ال محمد (ع)، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، محورهای اصلی وظایف پیامبر اسلام (ص) را تبیین کرد و گفت: ما اگر در محورها و اهداف اصلی پیامبر دقت کنیم در ابتدا مهمترین هدف پیامبر را توحید و گسترش گفتمان توحیدی می‌بینیم که وقتی می‌فرمایند لا اله الا الله حصنی یعنی خط قرمز خداوند متعال همین مسئله توحید است و دومین هدف اخلاق می‌باشد که پیامبر به آن اهتمام ویژه داشته است.

وی در ادامه با اشاره به فراز أَشهَدُ أَنَ مُحَمَداً رَسوُلُ الله در اذان بیان کرد: پیامبران بر پایه فطرت، فِطرَهَ اللهِ الَتِی فَطَرَ النَاسَ عَلَیهَا و برگرداندن انسان‌ها به تنظیمات کارخانه به‌دنبال تقویت جریان توحید در جامعه هستند ولی اگر شما نگاه کنید همین امروزه جریان کفر و تمدن غرب شاخصه‌اش توحیدگریزی است و انسان را محور جامعه قرار می‌دهند و با گفتن هنر برای هنر، سیاست جدای از دیانت و... بحث سکولاریسم را رواج می‌دهند تا بتوانند در مقابل جریان توحید قرار بگیرند؛ اما در اصل َمَا خَلَقتُ الجِنَ وَالاِنسَ اِلَا لِیَعبُدُونِ یعنی تمام آفرینش برای توحیدی و عبد بودن، هستند حتی نبوت پیامبر اکرم نیز ذیل عبد بودن تعریف می‌شود.

استاد سطوح عالی حوزه با بررسی راه‌های تقویت توحید در وجود انسان‌ها اظهار کرد: ما یکسری مستحبات و دستوراتی برای تمرین کردن بندگی داریم مثلا قبل از شروع نماز مستحب است که گفته شود اِنَ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحیَایَ وَمَمَاتِی لِلَهِ رَبِ العَالَمِینَ؛ یعنی من نمازم و عباداتم و زندگی و مرگم، تنها برای خداوند متعال است، چنین چیزی در راستای عبد کردن انسان‌ها و جاری کردن توحید در سراسر زندگی افراد است.

وی به داشتن نگاه توحیدی در تمام ابعاد زندگی تذکر داد و خاطرنشان کرد: پیامبر اکرم (ص) توحید را در همه ابعاد شناخت و گرایش و رفتار گسترش داده است؛ مثلا بُعد اخلاقی که گفته می‌شود بُعِثتُ لِاُتمِمَ مکارم الأخلاق؛ من برای مکارم اخلاق مبعوث شدم، منظور آن، برخلاف برخی محافل، صرف مسائل اخلاقی که تو انسان خوبی باش و من انسان خوبی باشم نیست، بلکه اصلا دوست داشتن‌ها در راستای توحید می‌باشد؛ چرا من یک فردی را دوست دارم؟ چون مخلوق خداوند متعال هستند، چرا خانوم باید حجابش را جلوی نامحرم رعایت کند؟ و از این قبیل موارد در یکایک آن توحید جاری است.

حجت‌الاسلام عجمی عنوان کرد: پیامبر اکرم (ص) برای تربیت جامعه در جهت تمدن‌سازی برمحور توحید، برروی سه بُعد شناخت و گرایش و رفتار اثر گذاشتند، به‌عنوان مثال برای تربیت توحیدی شناخت یا حتی گرایشات از ابزار مثلا عبادات و نماز یومیه استفاده می‌کند که در طول روز چندین مرتبه با نماز ابعاد مهم توحید در تکبیر، رکوع، خواندن حمد و سوره، سجده و... برای قرار گرفتن در ذهن و تحریک تمایلات عاطفی تکرار می‌شود. از رساله‌های عملیه هم به‌عنوان تربیت رفتار برمحور توحید استفاده می‌شود که برای هر عملی یک برنامه توحیدی قرار داده است و مثلا می‌فرماید احل الله البیع و حرم الربا برای اقتصاد، یا برای ارتباط با جنس مخالف ازدواج را قرار می‌دهد.

وی با اشاره به خودفراموشی مدرن در ادامه افزود: تمدن غرب با تاکید بر اومانیسم درمقابل تربیت جامعه برای ایجاد حیات توحیدی ایستاده است؛ اما خداوند متعال می‌فرمایند نَسُوا اللَهَ فَأَنسَاهُم أَنفُسَهُم؛ یعنی وقتی خدا را فراموش کردی، خدا هم کاری می‌کند که خودت را فراموش کنی. تمدن غرب می‌خواهد انسان‌محوری را ترویج کند ولی به‌دلیل فراموشی خداوند، افراد به خود فراموشی مبتلا می‌شوند و نیازهایی را در خود حس می‌کنند که کاذب هستند و با کلی هزینه کردن برای خود یا ارتباطات ناهنجار جنسی یا حتی تغییر جنسیت و... باز هم راضی نمی‌شوند و در انتها منجر به خودکشی می‌شود.

دبیر حلقه فقه خانواده مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد (ع) معتقد است که امروزه برای بشر نیازهای کاذب به‌شدت رواج پیدا کرده است، برای همین از نقش خانواده در تربیت توحیدی غفلت می‌شود. از آنجایی که توحید یک مقوله درونی و فطری است، می‌تواند در بستر خانواده از همان کودکی برای فرد شکل بگیرد و در ادامه تقویت شود. البته این به معنای آن نیست که پدر مدام تسبیح دست بگیرد بلکه این به‌معنای آن است که رفتار پدر و مادر منطبق با احکام باشد و به دستورات دین عمل کنند، چیز سختی هم نیست مثلا موقع نماز افراد خانواده وضو بگیرند و به نماز بایستند، آن وقت است که فرزند هم توحیدی تربیت می‌شود.

وی در پایان با توضیح اینکه در ابتدا انسان‌ها با فطرت پاک به دنیا می‌آیند، اظهار کرد: نقش مهم خانواده و حتی نظام آموزش و پرورش مراقبت از خلقت نیکو و فطرت پاک فرزندان است که فطرت آنان غبار نگیرد و به کفریات و مسائل مشرکانه آلوده نشود، چرا که خداوند می‌فرماید لَقَد خَلَقنَا الاِنسَانَ فِی أَحسَنِ تَقوِیم؛ یعنی انسان‌ها به بهترین حالت خلق می‌شوند و به دنیا می‌آیند، اگر چنین شود همانی است که پیامبر به دنبال آن بوده است یعنی به‌جای انسان محوری، انسان تمام ساحت‌های خود مانند اقتصاد، خانواده و... را توحید قرار بدهد.

خبرنگار: احمد ساعدی