راه‌های نرفته صنعت «افتخارآفرین»
صنعت نوشت‌افزار علی‌رغم موفقیت‌ها، برای ادامه راه، نیازمند ترسیم چشم‌انداز توسعه است تا نیازهای اساسی سنجیده شود و حمایت‌ها به صورت کارآمد تخصیص یابد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، صنعت نوشت‌افزار ایران توانست در یک دهه گذشته به عنوان صنعتی نوپا جایگاه خود را در میان بازار و مصرف‌کننده به اثبات برساند و مستحکم کند.
اگر در روزگاری 90 درصد بازار ایران با اقلام چینی و هندی تامین می‌شد، در یک دهه گذشته سهم کالای ایرانی از بازار داخل کشور رفته‌رفته بیشتر شد؛ به‌طوری که در حال حاضر 60 درصد بازار را تشکیل می‌دهد و در برخی اقلام نظیر خودکار و دفتر مشق به خودکفایی کامل رسیده است. راهی که صنعت نوشت‌افزار در سال‌های گذشته طی کرده، بیش از همه مرهون تلاش تولیدکنندگانی است که به بالندگی این صنعت اطمینان داشتند. با توجه به تاکیدات رهبر انقلاب مبنی بر حمایت از این حرکت و نقش دولت در رشد این صنعت در یک دهه گذشته، انتظار می‌رود مسئولان نیز نقش خود را برای یک دهه آینده این صنعت ایفا کنند.
ادغام نوشت‌افزار با پوشاک؟! ادامه انتقادها به یک مصوبه عجیببنا بر نظر فعالان این صنعت؛ هرچند نوشت‌افزار ایرانی توانسته خود را به اثبات برساند، اما برای ادامه راه نیازمند مقدماتی است که از اولویت‌های هر صنعتی به شمار می‌آید. اولین نیاز این صنعت، داشتن نقشه راه و ترسیم برنامه توسعه آن است. هرچند سال گذشته سند صنعت نوشت‌افزار با یاری وزارت صمت رونمایی شد، اما فعالان این صنعت بر این باورند که نوشت‌افزار ایرانی برای ادامه راه، نیازمند تدوین برنامه توسعه و نقشه ملی است که با خرد جمعی دست‌اندرکاران تدوین شده باشد. به نظر می‌رسد با وجود همه توفیقات، عدم وجود آمار و اطلاعات، مطالعات علمی و آماری دقیق قابل اتکا از زنجیره تولید، توزیع و تجارت نوشت‌افزار از جمله اساسی‌ترین نقاط ضعف این صنعت باشد.
مهرداد عالی‌پور هریسی، مدیرعامل برند پنتر، در همین رابطه به تسنیم گفت: در دیدار تولیدکنندگان نوشت‌افزار با رهبر انقلاب بر ایجاد یک کارگروه ویژه برای این صنعت تأکید شده بود. تشکیل این کارگروه ملی از اصلی‌ترین اولویت‌ها در حوزه صنعت نوشت‌افزار است تا با حضور نمایندگان از نهادهای مختلف مانند وزارت فرهنگ، وزارت صمت، فعالین بخش خصوصی، واردکنندگان و تولیدکنندگان، «نقشه ملی صنعت نوشت‌افزار» ترسیم شود.
دست‌اندرکاران صنعت نوشت‌افزار برای دهه دوم فعالیت خود، اولویت‌های مختلفی را ترسیم کرده‌اند که از این جمله می‌توان به صادرات محصولات اشاره کرد. صادرات نوشت‌افزار ایرانی سهل ممتنع به نظر می‌رسد؛ هرچند کیفیت اقلام ایرانی قابلیت عرضه در بازارهای منطقه را دارد، اما وجود موانع متعدد، دست‌یابی به آن را با تردید همراه می‌کند. از جمله این موانع، تخصیص ارز برای واردات ماشین‌آلات و خرید مواد اولیه است. تخصیص ارز برای واحدهای تولیدی نوشت‌افزار، همانند دیگر صنایع، گاه به چالشی حل نشدنی تبدیل می‌شود. ترسیم یک نقشه راه و مشخص بودن میزان نیاز سالیانه واحدهای تولیدی خود از جمله مسائلی است که می‌تواند در نقشه ملی این صنعت مطرح شود. اینکه برای تولید هر سال به چه میزان ارز نیاز است و اولویت‌بندی‌ها در این زمینه کدام است، از جمله مباحثی است که می‌تواند ذیل این موضوع طرح شود.
محمودرضا صنعتکار، رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان نوشت‌افزار، این موضوع را از جمله مهمترین مسائل صنعت نوشت‌افزار دانست و به تسنیم گفت: نیاز و دغدغه اکثر صنایع، تأمین و تخصیص ارز است تا بتوان با وجود آن، مواد اولیه مورد نیاز را تأمین کرد. موضوع دیگر، بحث حامل‌های انرژی مانند آب، برق و گاز است. سومین اولویت نیز ایجاد شفافیت و تسهیل‌گری در بخش مبادلات خارجی است.
به گفته او؛ دغدغه تولیدکنندگان این است که وقتی کالای خود را صادر کردند، چطور سرمایه خود را برگردانند، افزود: به دلیل نبود شفافیت در این امور، کار صادرات نیز با مشکلات جدی مواجه می‌شود.
سیال بودن قوانین تخصیص ارز، مشکل دیگر تولیدکنندگان است. سعید برخدا، مدیرعامل شرکت نقش تندیس آریا، در این‌باره معتقد است: قوانین کشور که مربوط به ارز و تأمین آن و زمان تخصیص ارز هست، همگی باید لااقل برای یک یا دو سال پایدار و ثابت باشد که تولیدکننده بتواند بر اساس آن برنامه‌ریزی کند. تغییر مفاهیم اختصاص یافته برای تولیدکننده در شرایط مختلف دشوار است و تا بخواهند خود را با آن به‌روز کنند، برای آنها زمان‌بر و خسارت‌زاست.
چرا صادرات نوشت‌افزار ایرانی قطره‌چکانی است؟وی با بیان اینکه فقط یک تولیدکننده متوجه این صدمات و خسارات می‌شود، ادامه داد: تولیدکننده برای خود برنامه‌ریزی می‌کند که چه زمانی این سرمایه وارد بازار و چه زمانی تبدیل به پروژه‌های جدید شود و کی قرار است جنس صادراتی را آماده کند، در این میان با تغییر قوانین تخصیص ارز مواجه می‌شود. از سوی دیگر، قیمت ارز هم دست تولیدکننده را می‌بندد. هرچند می‌توان ارز را هم یک محصول در نظر گرفت که هر سال تورمی دارد، اما می‌تواند با یک شاخص مشخصی باشد که تولیدکننده هم وضعیت آن را بداند.
تأمین نقدینگی و حل مشکل سرمایه در گردش، وجود اقلام قاچاق در کشور، سنتی عمل کردن بخشی از بدنه صنعت نوشت‌افزار، وجود کالاهای زیر زمینی و بی‌کیفیت، چاپ طرح‌های غربی بر اقلام مختلف نوشت‌افزار علی‌رغم وجود قانون ممنوعیت، عدم آشنایی تولیدکنندگان با قواعد تجارت بین‌الملل، مشکلات مبادلات مالی در بحث صادرات، چالشی با عنوان کاراکتر ایرانی اسلامی و... از دیگر مسائلی است که طرح و حل آنها نیاز به خرد جمعی زیر سایه نقشه ملی صنعت نوشت‌افزار است.
