روابط ایران و افغانستان در سال آینده به چه صورت خواهد بود؟

دنیای اقتصاد: جعفر حقپناه، استاد پژوهشکده مطالعات راهبردی، در سالنامه گروه رسانهای دنیای اقتصاد به موضوع افغانستان و رابطه آن با ایران پرداخته است.
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ با گذشت بیش از چهار سال از سلطه طالبان بر افغانستان، حاکمان این کشور هنوز نتوانستهاند مورد شناسایی جامعه بینالمللی قرار بگیرند و مشروعیت سیاسی کسب کنند. این امر بر روابط این کشور با سایر دولتهای جامعه بینالمللی سایه انداخته و عملاً اقتصاد این کشور را با چالش مواجه کرده است.
هر چند طالبان با تهدیدی جدی در داخل و از خارج مواجه نیست، اما همچنان با چالش مشروعیت، شناسایی نشدن بهعنوان یک دولت مقبول از سوی اغلب کشورهای دنیا و دشواریها و مشکلات اقتصادی در داخل و همچنین تحرکات داعش در کشور روبهرو است.
تداوم بحران در افغانستان وضعیت نگرانکنندهای را به وجود آورده و مسائل امنیتی متعددی را برای کشورهای منطقه بهویژه ایران پدید آورده است. ایران از یک سو به دلیل همجواری جغرافیایی با افغانستان همواره از تحولات سیاسی - امنیتی این کشور متاثر بوده است.
در سال 1403 روابط حکومت طالبان با ایران و سایر همسایگان دچار تغییر مهمی نبود و پرافتوخیز باقی ماند. اما متغیر مؤثر بر مناسبات ایران و افغانستان در سال جدید، سیاستهای دولت دونالد ترامپ در قبال منطقه، ایران و افغانستان خواهد بود. اعمال سیاستهای سختگیرانه در قبال ایران و افغانستان، نزدیکی تهران و کابل را بیشتر خواهد کرد.
در این صورت هر دو طرف برای رهایی از فشار تحریمها، خروج از انزوا و مقابله با چالشهای امنیتی به همکاری بیشتر روی خواهند آورد. هر چند بعید به نظر میرسد که سطح همکاریها به شناسایی و به رسمیت شناختن طالبان از سوی ایران منجر شود.
نااطمینانیها همه موضوعات جاری در مناسبات دوجانبه دو کشور همسایه را دربر میگیرند. مسأله آب و رودخانههای مرزی و تالاب بینالمللی هامون به چالشی مزمن تبدیل شده که با توجه به سیاستهای طالبان هیچ چشمانداز روشنی برای حلوفصل و حتی مدیریت آن در سال جدید متصور نیست.
مسأله مهم مهاجران و پناهجویان هم وضعیتی مشابه دارد. طالبان انگیزهای برای همکاری در راستای رفع این مشکل ندارد و از ظرفیت بالایی هم در این زمینه، بنابر موانع اقتصادی و اجتماعی و سیاسی خودساخته، برخوردار نیست.
متن کامل این مطلب را در سالنامه نوروزی گروه رسانهای دنیای اقتصاد بخوانید.