روزشماری برای راه اندازی بازار ارز توافقی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران

28 مردادماه بود که رئیس کل بانک وعده راه اندازی تالار مبادلات ارز توافقی در مرکز مبادله ارز و طلا و رونمایی از سامانه بومی این مبادلات در نیمه اول شهریورماه را داد.

تالار مبادلات ارز توافقی که رئیس کل بانک مرکزی محمدرضا فرزین در خصوص آن اظهار کرده بود: با راه‌اندازی تالار مبادلات ارز توافقی، امکان معاملات بین واردکنندگان و صادرکنندگان مشمول ارز اشخاص در یک بسته معاملاتی یکپارچه جهت معامله ارز و پروانه صادراتی به صورت توام با ضمانت بانک‌های عامل ایجاد می‌شود.

به تازگی هم علی حسین نبی‌زاده قائم مقام مرکز گفت: تالار مبادلات ارز توافقی یکی از گام‌های حرکت به سمت نظام پرداخت رسمی ارز در کشور است.

چه گروه‌های هدف تالار ارز توافقی هستند؟

او در خصوص گروه‌های هدف تالار ارز توافقی هم بیان کرد: منظور از تالار ارز اشخاص، افراد صادرکننده هستند که شامل صادرکنندگان به اصطلاح کلان نمی‌شود و همه این اشخاص قرار است در بستری گرد هم آیند که بانک مرکزی بتواند آنها را رصد کند و واردکنندگان نیز همه در این بازار حضور داشته که در این شرایط می‌تواند معنای بازار واقعی را به آن اطلاق کرد و از بازار ارزی صحبت کرد که در آن کشف نرخ صورت می‌گیرد و این کشف نرخ در زمان‌های لزوم ممکن است دچار کسری و یا مازاد شود که با واکنش به موقع بانک مرکزی، پوشش داده شود.

این مقام مسئول تصریح کرد: در این زمینه بانک مرکزی و مرکز مبادله قصد ندارند با اقدامات سریع و بدون فرهنگ‌سازی مورد نیاز بازار جدید ایجاد کنند، بلکه همانطور که رئیس کل بانک مرکزی به آن اشاره کرد، طی زمان و با اقدامات تدریجی یک بازار جامع در یک بستر کاملا شفاف ایجاد می‌شود.

اما کشف نرخ در بازار ارز توافقی به چه شکل خواهد بود؟ موضوعی که محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به آن اظهار کرده بود: در این بازار، کشف قیمت به صورت حراج و نقد صورت می‌گیرد و انتظار می‌رود با انتقال تدریجی و برنامه ریزی شده معاملات ارزی کشور به تالار مبادله ارز توافقی مرکز مبادله ارز و طلای ایران، استفاده از سایر ابزار‌های معاملاتی بازار ارز نیز توسعه یابد.

همچنین در ادامه هم علی شهیدی مدیر ارز بازرگانی و عملیات ارزی مرکز مبادله بیان کرد: همچنان‌که از نام این بازار پیداست، نرخ این تالار مبتنی بر توافق میان صادرکنندگان و واردکنندگان خواهد بود. در واقع مرکز مبادله تحت نظارت بانک مرکزی به دنبال انسجام، یکپارچه‌سازی و بهینه کردن بازار ارز است.

افزایش تمایل به عرضه ارز با راه‌اندازی بازار توافقی

بازار ارز توافقی که مسعود توکلی تحلیلگر مسائل ارزی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: بازار توافقی ارز از جمله مواردی بود که در گذشته از زمانی که بازار متشکل ارز ایجاد شد احساس نیاز به آن شکل گرفت؛ معالات خرد صرافی‌ها بنا بر بحرانی که رقم خورد مسدود شد و همین طور صادرکنندگان مجبور بودند ارز را به قیمت ترجیحی عرضه کنند تمام این موضوعات باعث می‌شود تقاضا برای عرضه کاهش پیدا کند و این عرضه‌ها به سمت بازار غیر رسمی حرکت داشته باشند موضوعی که مخاطراتی مختلفی را به همراه دارد.

او افزود: اکنون پس از ارزیابی‌های مختلف نیاز به بازار ارز توافقی مشهود شده برآورد‌ها نشان می‌دهد راه اندازی بازار توافقی یقینا موجب افزایش عرضه خواهد شد چرا که در یک بازار کارا، شفاف و بر اساس عرضه و تقاضا، ارز عرضه می‌شود و بدون شک نرخی که در این بازار کشف می‌شود می‌تواند یک نرخ واقعی و مرجع باشد؛ ایجاد شفافیت، افرایش تمایل برای عرضه بیشتر ارز، جلوگیری از سفته بازی، افزایش فعالیت صرافی‌ها، نظارت مطلوب‌تر بانک مرکزی، کمک به کنترل بازار ارز و... از جمله دیگر مزایای راه اندازی بازار ارز توافقی به شمار می‌رود.

تالار ارز توافقی که می‌تواند به ایجاد یک بازار شفاف‌تر کمک کند این امر می‌تواند به کاهش نوسانات قیمت و جلوگیری از رفتار‌های غیرقانونی در بازار ارز هم منجر شود؛ همچنین راه اندازی تالار ارز توافقی می‌تواند به صادرکنندگان و واردکنندگان امکانات بهتری برای تأمین ارز مورد نیازشان ارائه دهد و به تسهیل تجارت خارجی کمک کند.

تالار ارز توافقی می‌تواند به شرکت‌ها و افراد هم کمک کند تا ریسک‌های مرتبط با نوسانات ارز را بهتر مدیریت کنند و از ابزار‌های مالی مناسب برای پوشش این ریسک‌ها استفاده کنند؛ راه‌اندازی این تالار می‌تواند به توسعه سایر بازار‌های مالی و ایجاد ابزار‌های مالی جدید کمک کند که به نوبه خود می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشور منجر شود؛ حالا باید منتظر ماند و دید سرانجام تالار ارز توافقی چه زمانی راه اندازی خواهد شد؟