روند کوتاه سازی دوره تحصیل در گروه علوم انسانی باید مستقل بررسی شود

وزیر علوم با اشاره به آغاز این روند (کوتاه سازی دوره تحصیل) در سایر گروه‌های تحصیلی گفت: علوم انسانی ظرفیت بالایی برای تحول دارد و به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود باید به‌صورت مستقل بررسی شود.

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست مدیران کارگروه‌های تخصصی شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی با حضور سعیدرضا عاملی رئیس این شورا و سیمایی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در محل وزارت علوم برگزار شد.

سعیدرضا عاملی، رئیس شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی، در این نشست بر ضرورت پذیرش اصل تغییر در نظام آموزشی و به‌ویژه علوم انسانی تأکید کرد و این رویکرد را راهکاری کلیدی برای حل چالش‌های کشور و ارتقای کیفیت آموزش دانست.

وی با اشاره به ماده 119 برنامه هفتم توسعه که تکالیفی را برای روزآمدسازی برنامه‌های آموزشی، بومی‌سازی رشته‌ها و ارتقای کیفیت تعیین کرده است، بیان داشت: در حال حاضر هم‌زمان سه کار را پیش می‌بریم؛ اول، تدوین آیین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت‌علمی مستقل، برای علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر که فصلی جدید در این حوزه محسوب می‌شود و کارشناسان بسیاری در تدوین آن مشارکت داشته‌اند. دوم، تدوین برش علوم انسانی در روزآمدسازی سند نقشه جامع علمی کشور با مشورت اساتید و سوم، روزآمدسازی رشته‌های علوم انسانی.

عاملی با استناد به گزارش مک‌کینزی مبنی بر حذف 50 درصد مشاغل تا سال 2030 به دلیل پیشرفت فناوری‌های نوین، اظهار داشت: ما در رشته‌های کاربردی، دانشجویان را برای ورود به بازار کار آموزش می‌دهیم، اما اگر نیمی از این مشاغل از بین برود، باید رویکرد خود را تغییر دهیم. فناوری‌های جدید، تحولات بزرگی ایجاد کرده‌اند.

وی در ادامه، به سخنان خود در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی با رئیس‌جمهور اشاره کرد و گفت: در شرایطی که وضع مالی خوب نیست، باید به دنبال تغییرات مؤثر و یافتن راهبردهای اثربخش باشیم. هوش مصنوعی یکی از این راهبردهاست که می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند، از جمله ناترازی آب، انرژی، از بین رفتن خاک و محیط‌زیست. مطالعات دقیق نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند 40 درصد مصرف آب در حوزه خانگی و تا 70 درصد مصرف آب در کشاورزی را کاهش دهد؛ بنابراین، ما باید رشته‌های خود را تغییر دهیم. تغییر، امری گریزناپذیر است.

عاملی در خصوص کوتاه کردن دوره تحصیل، به ملاحظات دقیق مدیران محترم کارگروه‌ها اشاره کرد و افزود: این ملاحظات به نظر دقیق می‌رسد و باید به آن‌ها توجه کنیم. ما باید به یک جمع‌بندی از مطالعات برسیم و سپس آن را با همفکری خود پیش ببریم تا ببینیم تا کجا می‌توانیم جلو برویم.

وی با بیان اینکه کوتاه کردن دوره در حوزه‌های مهندسی و روانشناسی دشوار است و بسیاری از کشورها نیز این کار را به‌صورت کلیشه‌ای برای همه رشته‌ها انجام نداده‌اند، ادامه داد: بنابراین، اگر کمی انعطاف داشته باشیم، امکان‌پذیر است. شخصاً معتقدم که طرح کوتاه کردن دوره هم در مقطع کارشناسی، هم کارشناسی ارشد و هم دکتری، با عمیق شدن یادگیری و کوتاه کردن زمان، امکان‌پذیر است.

رئیس شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی، با اشاره به تیزهوشی دانشجویان امروزی گفت: حرف‌هایی که ما سر کلاس می‌زنیم، گاهی برای دانشجویان خسته‌کننده است و کشش لازم را ندارد. لذا، نباید دوره را بیش‌ازحد طولانی کنیم.

عاملی از همکاران خود خواست تا فرض "امکان‌پذیری تغییر" را محکم بگیرند و جلو بروند. وی اظهار داشت: فکر می‌کنم وزیر نیز الزامی برای همه رشته‌ها ایجاد نمی‌کنند؛ این حوزه، حوزه‌ای انعطاف‌پذیر است و باید این انعطاف را دنبال کنیم.

وی همچنین به چهار مؤلفه اصلی بومی‌سازی، کارآمدی، اسلامی شدن و روزآمدی در علوم انسانی اشاره کرد و تأکید کرد: هر چهار مورد قابل پیاده‌سازی در بازنگری فعلی هستند؛ یعنی ما یک بازنگری چندمنظوره انجام خواهیم داد که کوتاه کردن دوره نیز بخشی از آن خواهد بود.

در پایان، عاملی بر لزوم بهره‌گیری از فرصت‌ها و استفاده از تخصص کارشناسان و اساتیدی که در علوم حوزوی و علوم انسانی تخصص دارند، برای پیشبرد تغییرات مورد نظر در آموزش عالی کشور تأکید کرد.

در پی طرح کوتاه‌سازی دوره کارشناسی در دانشگاه‌ها، سیمایی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این جلسه بر ضرورت تحول در علوم انسانی تأکید کرد.

وی از عاملی بعنوان رئیس شورای تحول درخواست کرد که هدایت مسیر کوتاه سازی رشته های علوم انسانی و اجتماعی و هنر را راهبری کنند.

سیمایی با اشاره به آغاز این روند در سایر گروه‌های تحصیلی اظهار داشت: علوم انسانی ظرفیت بالایی برای تحول دارد و به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود باید به‌صورت مستقل بررسی شود. لازم است رشته به رشته پیش برویم و اصل تغییر را بپذیریم. هرچند پیش‌تر بازنگری در دروس و واحدها انجام شده است، اما این مسیر نباید متوقف شود؛ اکنون می‌توان با توانمندی بیشتر اصلاحات را مؤثرتر پیش برد.