رکود تولید در بهمن

در بهمن سال 1402، شاخص تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل، کاهش 1.9 درصدی و 3.4 درصدی را تجربه کرده است، همچنین نسبت به ماه قبل، شاخص تولید و فروش افزایش یک و 1.6 درصدی داشته‌اند. به علاوه در 11ماهه نخست سال 1402 نسبت به مدت مشابه سال قبل، شاخص تولید، افزایش نیم درصدی و شاخص تولید کاهش 1.2 درصدی داشته‌اند. در بهمن سال 1402 نسبت به ماه مشابه سال قبل، شاخص تولید و فروش رشته فعالیت خودرو و قطعات کاهش 16.4 و 12.1 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 4.5 و 2.7 درصدی داشته است. همچنین، شاخص تولید و فروش رشته فعالیت شیمیایی جز دارو افزایش 10.6 و 1.3 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 5.3 و 5.1 درصدی داشته است. در بهمن سال 1402 نرخ رشد ماهانه نرخ فعالیت‌های صنعتی بورسی افزایش 0.8 درصدی داشته و همچنین رشد نقطه به نقطه با کاهش 3.3 واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به 23.6 درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالانه شاخص نرخ نیز در بهمن سال 1402 نسبت به ماه قبل 0.7 واحد درصد تغییر یافته است و میزان 22 درصد افزایش را نشان می‌دهد.

شاخص تولید، فروش و نرخ صنایع بورسی با استفاده از داده‌های ماهانه شرکت‌های صنعتی بورسی پذیرفته‌شده در بورس محاسبه می‌شود. در تهیه این شاخص از اطلاعات ماهانه 322 شرکت بورسی استفاده می‌شود و علاوه بر اندازه‌گیری تغییرات میزان تولید، فروش و نرخ در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز نقش مهمی ایفا و برآوردی از تغییرات ماهانه ارزش‌افزوده ایجادشده را در صنایع مختلف و به‌دنبال آن در کل اقتصاد منعکس می‌کنند. شاخص تولید صنعت بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با تواتر فصلی و همچنین شاخص نرخ فصلی مرکز آمار و شاخص نرخ ماهانه بانک مرکزی منتشر می‌شود، اما الزامی به انتشار شاخص فروش صنعت ندارند. از طرفی، این آمار چندین ضعف اساسی دارد که مهم‌ترین آن وقفه سه‌ماهه در انتشار داده‌ها و گاه متوقف شدن انتشار آنها و نداشتن تواتر ماهانه است. شاخص‌های ماهانه تولید، فروش و نرخ استخراج‌شده از اطلاعات عملکرد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تا حد زیادی می‌توانند با دقت مناسب و به‌صورت بهنگام تحولات بخش صنعت و معدن کشور را توضیح دهند و باتوجه به بررسی‌های انجام‌شده و تطبیق دادن این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران که به‌صورت فصلی منتشر می‌شود، مشخص شده است، این شاخص به‌خوبی می‌تواند در وقفه انتشار این شاخص‌های رسمی، شاخص‌های جایگزین مناسبی برای آن باشد. در بهمن امسال، شاخص تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه در سال 1401 کاهش 1.9 و 3.4 درصدی را تجربه کرده است، همچنین نسبت به ماه گذشته، شاخص تولید و فروش افزایش یک و 1.6 درصدی داشته‌اند. در سه‌ماهه منتهی به بهمن امسال، رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخص تولید کاهش 3.9 درصدی و شاخص فروش آن کاهش 5.2 درصدی را نشان می‌دهند.

افزایش حدود یک درصدی هزینه‌ها

در بهمن امسال نرخ رشد ماهانه نرخ فعالیت‌های بورسی افزایش 0.8 درصدی داشته، همچنین رشد نقطه به نقطه با کاهش 3.3 واحد درصدی نسبت به ماه گذشته، به 23.6 درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالانه شاخص نرخ نیز در بهمن 1402 نسبت به ماه دی 0.8 واحد درصد کاهش داشته است و میزان 22 درصد افزایش را نشان می‌دهد.

بررسی شاخص نرخ رشته فعالیت‌های بورسی نشان می‌دهد در بهمن امسال، رشته فعالیت‌های «فلزات پایه» و «سایر کانی غیرفلزی» بالاترین نرخ رشد ماهانه و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات» و «لاستیک و پلاستیک» بالاترین نرخ رشد نقطه به نقطه را تجربه کرده‌اند.

رشته فعالیت دارو در ماه بهمن، نرخ رشد ماهانه منفی 2 درصدی داشته است. گفتنی است، رشد نقطه به نقطه رشته فعالیت دارو نسبت به ماه گذشته کاهش یافته و به 10.7 درصد رسیده و میانگین سالانه نرخ هم 36 درصد افزایش داشته است.

یکی از رشته فعالیت‌های دیگری که در ماه‌های ابتدایی سال گذشته، مشمول حذف ارز ترجیحی 4هزار و200 تومانی شد، رشته فعالیت مواد غذایی و آشامیدنی بود. با حذف ارز ترجیحی، مواد اولیه رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی جز قند و شکر، رشد ماهانه شاخص نرخ این رشته فعالیت در اردیبهشت و خرداد ماه پارسال به حدود 45 و 50 درصد رسید، اما در ماه‌های بعد و پس از تخلیه این اثر شوک به‌شدت کاهش یافت، همچنین پس از افزایش در ماه‌های گذشته، در بهمن رشد ماهانه منفی 1.4 درصدی داشته است. از طرفی، رشد نقطه به نقطه شاخص نرخ در این رشته فعالیت در بهمن به 10.1 درصد رسیده، گفتنی است میانگین سالانه نرخ در این رشته فعالیت از فروردین نزولی بوده و به 23 درصد رسیده است.

در میانه زمستان امسال، شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه در سال گذشته با افزایش 59.3 درصدی و نسبت به ماه دی با افزایش 9.6 درصدی مواجه شده و همچنین شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به بهمن 1401 با افزایش 12.7 درصدی و نسبت به ماه گذشته با کاهش 2.1 درصدی مواجه شده است. نسبت به دی امسال، کاهش شاخص فروش زیربخش‌های «کنسانتره» باعث کاهش شاخص فروش شده است. نسبت به ماه مشابه سال گذشته، افزایش شاخص تولید زیربخش‌های «گندله» و «کنسانتره» منجر به افزایش شاخص تولید و افزایش شاخص فروش زیربخش «گندله» باعث افزایش شاخص فروش شده است.

تشدید بحران در صنایعی با ارزش‌افزوده بیشتر

در زمینه شاخص تولید، 6 رشته فعالیت کاهش در شاخص تولید داشته‌اند. رشته فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «شیمیایی (‌جز دارو)» و «کاشی و سرامیک» بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات»، «خودرو و قطعات» و «تجهیزات برقی» بیشترین کاهش در شاخص تولید را داشته‌اند. همچنین در این ماه نسبت به بهمن سال 1401 از میان 15رشته فعالیت صنعتی بورسی، 7 رشته فعالیت افزایش در شاخص فروش و 8 رشته فعالیت کاهش در شاخص فروش را تجربه کرده‌اند. رشته فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «کاشی و سرامیک» و «سیمان» بیشترین افزایش در شاخص فروش و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «چوب و کاغذ» و «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات» بیشترین کاهش را در شاخص فروش تجربه کرده‌اند.

در بهمن امسال نسبت به ماه گذشته، رشته فعالیت‌های «غذایی و آشامیدنی جز قند و شکر»، «تجهیزات برقی» و «شیمیایی (جز دارو)» افزایش در شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «چوب و کاغذ»، «سیمان» و «دارو» کاهش در شاخص تولید ثبت کرده‌اند. همچنین رشته فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «غذایی و آشامیدنی جز قند و شکر» و «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات» افزایش در شاخص فروش و تنها رشته فعالیت‌های «سیمان» و «دارو» کاهش در شاخص فروش داشته‌اند.

در بهمن امسال نسبت به بهمن سال گذشته، رشته فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «لاستیک و پلاستیک» و «کاشی و سرامیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند. همچنین رشته فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «کاشی و سرامیک» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند. در بهمن سال 1402 نسبت به ماه گذشته، رشته فعالیت‌های «غذایی و آشامیدنی جز قند و شکر»، «تجهیزات برقی» و «خودرو و قطعات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «سیمان»، «دارو» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند، همچنین رشته فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «کاشی و سرامیک» و «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های «سیمان» و «دارو» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کرده‌اند.