زباله دان یاسوج بی سرانجام و اما و اگرهای بی پایان

ایجاد زباله دان برای شهر یاسوج مصوبه 15 ساله ای است که اجرا نشده و آنچنان که مسئولان شهری می گویند موانعش نیز در حد و اندازه ای است که به این راحتی ها حل نمی شود.

دی ماه سال 97، شهردار یاسوج گفته بود دو نوبت آگهی فراخوان جذب سرمایه گذار برای ایجاد کارخانه بازیافت در دوپشته دشتروم، به دلیل نبود زیرساخت های حداقلی در گذشته مورد استقبال سرمایه گذاران قرار نگرفته است.

نستهن مقدم درباره چرایی و موانع راه اندازی کارخانه بازیافت نیز یادآوری کرده بود، بر اساس تبصره 2 ماده 12 قانون مدیریت پسماندها، تامین اعتبار و تسهیلات لازم برای ساخت و راه اندازی کارخانه بازیافت بر عهده وزارت کشور است و پس از تامین اعتبار شهرداری وظیفه اجرای آن را دارد که تاکنون چنین اعتباری تخصیص داده نشده است.

پس از این صحبتها و پیگیری های استاندار وقت، در اسفند ماه 97 کلنگ کارخانه بازیافت و ساماندهی سایت دفن پسماند شهر یاسوج با حضور معاون پارلمانی رئیس‌جمهور در محل دو پشته دشتروم بر زمین زده شد. پروژه ای در زمینی به مساحت 20 هکتار که افزون بر 310 میلیارد ریال اعتبار برای آن پیش بینی شده بود و قرار بود با بهره برداری از این پروژه 38 فرصت شغلی هم ایجاد شود.

16 ماه پس از کلنگ زنی

حالا حدود 16 ماهی از کلنگ زنی این پروژه گذشته است ونه تنها خبری از این سایت دفن پسماند نیست که زباله های شهر یاسوج و حومه آن نه تنها در خود دوپشته که در تمامی مسیر جاده ترانزیتی یاسوج بابامیدان از تنگ کناره تا تنگاری تخلیه می شود و عزمی برای برخورد با متخلفان هم وجود ندارد.

در گذشته جاده دسترسی به دوپشته دشتروم محل دفن زیاله های یاسوج و حومه آن خاکی بود که پس از هر بارندگی تردد در این جاده برای کامیونها دشوار بود و بار خود را در حاشیه جاده خالی می کردند اما حالا با وجود آسفالت شدن این جاده و حتی ایجاد پست و کانکس نگهبانی، کامیونها نه تنها به خود زحمت حمل زباله تا سایت را نمی دهند که در همان ورودی دوپشته بارشان را خالی می کنند و عزمی هم برای برخورد با آنها نیست.

تهدید کیسه های زباله برای حیات دامها

مردم دهستان دشتروم می گویند پشه و حشراتی که سایت دوپشته در بالادستشان ایجاد کرده از یک سو و تل های کیسه زباله در دو طرف جاده که حتی محدوده قبرستان این دهستان را گرفته از سوی دیگر تاثیر بسیار بدی روی روحیه مردم گذاشته است.

حاتم موسوی یکی از چوپانان منطقه می گوید در گذشته فراورده های لبنی و گوشت دامهای منطقه دشتروم به دلیل نوع علوفه ای که استفاده می کردند جز مرغوبترین های استان و حتی کشور بود اما حالا دامها در قشلاق هم پروارتر می شوند و هم سلامت بیشتری دارند.

وی می گوید بارها پیش آمده دامی بی دلیل اشتهایش را از دست داده و پس از چند روز از بین رفته اما بعد از باز کردن لاشه مشخص می شود پلاستیکی در معده اش بوده که باعث تلف شدنش شده است.

به گفته حاتم در چند سال اخیر بیشترین بیماری و تلفات دامها در ییلاق اتفاق می افتد که احساس ما بر این است که بی ارتباط با زباله دان شهر که در بالا دست قرار گرفته نیست.

جفا در حق اهل قبور

اکبر دامدار دیگری می گوید: حجم زباله آنچنان زیاد شده است که نمی توان به آبی که دامها می خورند اعتماد کرد و همین سایت زباله سختی زندگی عشایری را برای ما چندین برابر کرده است.

وی ادامه می دهد: بیش از هر چیز تخلیه زباله ها در کنار قبرستان دشتروم صحنه دلخراش و آزار دهنده ای ایجاد کرده است زیرا عزیزان ما در این قبرستان دستشان از دنیا کوتاه است و این بی رحمی در حق مردگان است.

خطرات دوپشته برای شهر یاسوج

شاید چنین به نظر برسد مشکلاتی که اهالی دهستان دشتروم از آن گلایه دارند تنها مربوط به خودشان است و می توان در همان محدوده آنها را نگه داشت اما آگاهی از این موضوع که دوپشته دشتروم در بالا دست سد شاه قاسمی قرار دارد که خود در بالا دست برخی از چاه های آب شرب شهر یاسوج قرار دارد زنگ خطر را برای ساکنان شهر 200 هزار نفری یاسوج و حومه آن هم به صدا در می آورد.

احداث کارخانه بازیافت زباله نه تنها در بهبود شرایط زیست محیطی حائز اهمیت است بلکه در جلوگیری از بیماری‌ها و نفوذ شیرابه‌ها به آب‌های زیرزمینی و برداشت محصولات مهم و حیاتی است.

چرا دوپشته بلاتکلیف مانده؟

اما سوال اینجاست در شرایطی که ایجاد سایت دفن زباله برای شهر یاسوج اینچنین مهم، در اولویت و حیاتی است، چرا بعد از 15 سال همچنان این سایت بلاتکلیف مانده است؟

این موضوع نیز به تاریخچه این سایت بر می گردد. دوپشته دشتروم یکی از ییلاق های خوش آب و هوای شهرستان بویراحمد بوده که اوایل دهه 70 به صورت موقت برای دفن زباله های شهر یاسوج انتخاب شد. رشد جمعیت و شهر یاسوج و حومه از یک سو و نبود مکانی با شرایط دوپشته باعث شد این نقطه از دشتروم به مکان دائمی دفن زباله ها تبدیل شود.

در آغاز قرار بود فقط 7 هکتار از اراضی منطقه درگیر دفن زباله ها شود که به دلیل بی توجهی مسئولان وقت این محدوده گسترش پیدا کرد تا به 17 هکتار رسید.

البته حجم خساراتی که سایت دوپشته ایجاد کرد بسیار فراتر از 17 هکتار بود و آلودگی و شیرابه زباله ها در این منطقه در همه جهت گسترش پیدا کرد آنچنان که کارشناسان بهداشت هشدار دادند در صورت افزایش مساحت فضای زباله دان دوپشته، آب شرب شهر یاسوج و سد امامزاده قاسم و چاه های زیر دست آن در معرض آلودگی های جدی قرار خواهد گرفت.

حالا هم آنگونه که شهردار یاسوج می گوید روزانه به طور میانگین در شهر یاسوج حدود 140 تن زباله تولید و بخشی از آن در طبیعت رها می‌شود.

منابع طبیعی باید همکاری کند

نستهن مقدم با بیان اینکه تولید پسماند بخشی از زندگی انسان‌ها است، ادامه می دهد: واگذاری منطقه «دوپشته» دشت‌روم بویراحمد برای دفن زباله‌های شهر یاسوج تا مراحل مطلوبی پیش رفته سرمایه‌گذار آمادگی کامل را دارد تا کارخانه بازیافت زباله را در این منطقه راه اندازی کند.

وی می افزاید: از اداره کل منابع طبیعی انتظار می‌رود پیش از آنکه زباله های موجود در آب های زیرزمینی نفوذ کند زمین به مقدار لازم در اختیار شهرداری قرار دهد تا سلامت مردم در معرض خطر قرار نگیرد.

شهردار یاسوج تاکید می کند: شهرداری امکان تملک زمین برای برای دفن زباله ها را ندارد و پیمانکار نیز تا زمانی که زمین واگذار نشده سرمایه گذاری نمی‌کند.

مقدم یادآوری می کند: با یک شرکت بخش خصوصی رایزنی کرده ایم و با اختصاص چهار هکتار زمین، سایت مخصوص تبدیل زباله‌های عفونی به بی خطر نیز ایجاد می شود.

سرانه تولید زباله در استان بالاتر از کشور است

علاوه بر زباله‌های شهر یاسوج، زباله های 50 درصد روستاهای بخش مرکزی شهرستان بویراحمد نیز به این مکان انتقال داده شده، به طوری که روزانه بین 200 تا 240 تن زباله در دو پشته دفن می شود.

نکته دیگر اینکه به رغم همه مشکلات موجود، سرانه تولید زباله در این استان از کشور هم بالاتر است.

اما نبایدفراموش کرد که در خوشبینانه ترین حالت یک کارخانه می تواند 40 درصد از از زباله ها را بازیافت کند و مابقی آن باید به صورت بهداشتی دفن شود. و دفن اصولی زباله ها نیز عزم همگانی را می طلبد و اتفاقی فرادستگاهی است. بخشی از مشکلات با فرهنگسازی و تفکیک زباله در مبدا برطرف می شود. شهر یاسوج پایتخت طبیعت ایران است و باید با سیاست‌ها و اقدامات به موقع از این طبیعت خدادادی صیانت کنیم.

• وزارت کشور
• امامزاده قاسم
• شهرداری یاسوج
• یاسوج