زنگ خطر آب در انگلیس؛ کمبود روزانه 5 میلیارد مترمکعب آب برای مصارف عمومی
نتیجه یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که انگلیسی در آینده‌ای نزدیک با کمبودی حدود 5 میلیارد لیتر آب برای مصارف عمومی به طور روزانه و حدود 1 میلیارد لیتر دیگر برای بخش‌های انرژی، کشاورزی و صنعت روبه‌رو خواهد بود.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، انگلیس هر سال میلیاردها لیتر آب از دست می‌دهد و هیچ‌کس ظاهراً قادر به مهار این بحران نیست. سیستم آبرسانی این کشور به شدت تحت فشار است و طبق برآوردها، تا میانه قرن جاری، انگلیس روزانه با کمبودی حدود 5 میلیارد لیتر آب برای مصارف عمومی و حدود 1 میلیارد لیتر دیگر برای بخش‌های انرژی، کشاورزی و صنعت روبه‌رو خواهد بود.
اما این بحران فقط به بارش‌های اخیر مربوط نمی‌شود؛ موضوع اصلی این است که چه مقدار آب واقعاً از طریق رودخانه‌ها و سفره‌های زیرزمینی در گردش است.
14 درصد از منابع تامین آب پایدار جهان برای نخستین بار خشک میشوندچشمانداز نگران‌کننده منابع آبی
بر اساس تازه‌ترین پیش‌بینی‌های هیدرولوژیکی بریتانیا، مناطق مرکزی و شرقی کشور در بسیاری از حوزه‌های آبریز با کمبود جدی جریان‌های سطحی روبه‌رو هستند. پژوهش‌های اخیر «ویلسون سی. اچ. چان» از مرکز بوم‌شناسی و هیدرولوژی بریتانیا (CEH)، روند تغییر خطر خشکسالی در انگلیس را بررسی کرده است.
خشکسالی هیدرولوژیکی زمانی رخ می‌دهد که سطح آب رودخانه‌ها و منابع زیرزمینی برای هفته‌ها یا ماه‌ها افت کند، حتی اگر گاه بارش‌های پراکنده‌ای وجود داشته باشد. این پدیده بر تأمین آب شهری، اکوسیستم‌ها و بخش کشاورزی فشار زیادی وارد می‌کند.
در جنوب انگلیس، نقش اصلی را سفره‌های آب زیرزمینی آهکی (Chalk Aquifers) ایفا می‌کنند؛ این لایه‌های متخلخل در فصل زمستان تغذیه می‌شوند، بنابراین اگر زمستانی خشک و کوتاه باشد، تابستان بعدی به شدت آسیب‌پذیر خواهد بود.
مصرف بی‌رویه و چالش آب
شیوه مصرف آب نیز در این بحران تأثیر دارد. اصطلاح «Abstraction» به معنای برداشت قانونی آب از رودخانه‌ها یا سفره‌های زیرزمینی برای مصارف عمومی، کشاورزی یا صنعتی است. برداشت بیش از اندازه در دوره‌های کم‌آبی، خسارات سنگینی به تالاب‌ها و جریان‌های سطحی وارد می‌کند.
افزایش جمعیت و تابستان‌های گرم‌تر، تقاضا را به شدت بالا برده است. بخش‌هایی مانند مراکز داده و تأسیسات انرژی پاک نیز برای خنک‌سازی به مقادیر زیادی آب نیاز دارند.
طبق آمارها، مصرف روزانه افراد دارای کنتور هوشمند حدود 122 لیتر است، در حالی‌که بدون کنتور این رقم به 171 لیتر می‌رسد. همین اختلاف نشان می‌دهد که مدیریت و آگاهی مصرف می‌تواند نقشی کلیدی در کنترل بحران داشته باشد.
تغییر الگوی فصلی و خطرات جدید
مدل‌های اقلیمی و هیدرولوژیکی نشان می‌دهند که با گرم‌تر شدن زمین، بهار و تابستان خشک‌تر و شدیدتر می‌شوند. در حالی‌که زمستان‌ها به طور میانگین مرطوب‌ترند، اما همچنان احتمال ماه‌های خشک وجود دارد.
به گفته دکتر چان، «خشک‌تر شدن بهار و تابستان در آینده عمدتاً به کاهش بارش‌های تابستانی مربوط است». این روند هشداردهنده‌ای است برای مناطقی مانند جنوب‌شرقی انگلیس که حتی در سناریوهای گرم‌تر، احتمال وقوع ماه‌های خشک‌تر از رکورد فعلی دو برابر می‌شود.
راهکارهای در دست اقدام
برای مقابله با بحران، تا سال 2050 طرح‌هایی شامل 10 سد جدید، 9 تأسیسات نمک‌زدایی و 7 پروژه بازیافت آب در دست بررسی است. هدف این طرح‌ها توزیع متوازن منابع و کاهش وابستگی به یک منبع خاص در فصل‌های بحرانی است.
نهاد ناظر Ofwat نقشه‌ای جامع از پروژه‌های زیرساختی تدوین کرده که با همکاری میان شرکت‌های آبرسانی، انتقال آب بین مناطق را تسریع می‌کند. دیوید بلک، مدیرعامل Ofwat، تأکید کرده است: «گسترش زیرساخت‌های حیاتی آب برای حفظ امنیت آبی کشور ضروری است. صنعت آب باید با الهام از پروژه پنج‌میلیارد پوندی Thames Tideway، اجرای 30 پروژه بزرگ دیگر در انگلیس و ولز را آغاز کند.»
با این حال، این طرح‌ها زمان‌برند و به همین دلیل، کاهش مصرف و جلوگیری از هدررفت باید از همین امروز در اولویت قرار گیرد.
تأثیر بر زندگی روزمره
انتظار می‌رود نظارت بر مصرف خانگی و تجاری افزایش یابد، به‌ویژه در دوره‌های گرم. نصب کنتورهای هوشمند آب، اطلاع‌رسانی سریع درباره نشت‌ها و قیمت‌گذاری عادلانه می‌تواند رفتار مصرف‌کنندگان را بدون اعمال محدودیت‌های سخت تغییر دهد.
کاربردهای ساده‌ای مانند دوش‌های کوتاه‌تر، بستن شیر هنگام مسواک زدن، استفاده از آب باران برای آبیاری باغچه‌ها و شست‌وشوی کامل ماشین لباسشویی، می‌تواند به‌طور چشمگیری در صرفه‌جویی مؤثر باشد.
آینده آب در انگلیس
رودخانه‌های سالم نیاز به «فضای تنفس» دارند. این امر در عمل یعنی محدودیت برداشت آب در دوره‌های کم‌جریان و اجرای پروژه‌های طبیعت‌محور مانند احیای تالاب‌ها و کاشت درخت در حاشیه رودخانه‌ها. رودخانه‌های گچی انگلیس از حساس‌ترین زیست‌بوم‌ها هستند و برای بقا به تغذیه زمستانی وابسته‌اند. حفظ آب در سفره‌های زیرزمینی در فصل سرد، از زیستگاه‌های نادر در بهار و تابستان محافظت می‌کند.
نتیجه روشن است: تابستان‌های گرم‌تر، تبخیر بیشتر و خطر خشکسالی بالاتر را به‌دنبال دارند. راهکارها نیز مشخص‌اند: کاهش تقاضا، مهار نشت، و تنوع‌بخشی به منابع تأمین آب.
بحران کم‌آبی در انگلیس قابل پیش‌بینی است، نه اجتناب‌ناپذیر. شکاف میان نیاز مردم و ظرفیت طبیعی منابع مشخص است و بستن این شکاف نه با تصمیمات نمایشی، بلکه با اقدام مستمر و مدیریت پایدار ممکن خواهد بود.
این مطالعه در ژورنال Journal of Hydrology منتشر شده است.