سرانه مصرف گوشت در سال / بررسی آمار از شایعه تا واقعیت!
چندی پیش خبری مبنی بر سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران منتشر شد که گویا این خبر تکذیب شده است.
باتوجه‌به افزایش قیمت گوشت قرمز در کشور و همچنین بازتاب وارونه اظهارات یک کارشناس اقتصادی، باعث انتشار خبر نادرستی مبنی بر سرانه مصرف 700 گرمی گوشت قرمز در سال شده است که انتشار این خبر، سر و صدای زیادی برپا کرده است.
افزایش قیمت خوراکی‌ها در چند سال اخیر، موجب تغییر سبد مصرفی مردم برای تأمین کالری و پروتئین استاندارد جهت حفظ سلامتی شده است.
به‌طوری‌که بر اساس یکی از گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، در سال‌های گذشته از کالاهای باکیفیت در سبد غذایی خانوارهای ایرانی کاسته شده و مردم برای دریافت کالری موردنیاز، از مواد غذایی ارزان‌تر و باکیفیت کمتر استفاده می‌کنند؛ کاهش مصرف گوشت قرمز، یک نمونه از این موارد است.
گفتنی است، حذف ارز ترجیحی از اردیبهشت سال 1401، روند رو به رشد قیمت خوراکی‌ها را تشدید کرده و علی‌رغم اجرای برنامه‌های حمایتی دولت مانند کالا برگ الکترونیکی، تناسبی میان افزایش قیمت‌ها و حمایت‌های مالی دولت برقرار نشده است. همچنین افزایش قیمت گوشت قرمز در ماه‌های اخیر، خرید آن را برای بسیاری از خانوارها با مشکل روبرو کرده است.
گفتنی است، بر اساس آخرین اعلام مرکز آمار ایران، قیمت یک کیلوگرم گوشت گوسفند و گوساله در آذرماه سال جاری نسبت به ماه مشابه سال گذشته، به ترتیب 136 و 129 درصد افزایش داشته است. تداوم این شرایط، تأثیر زیادی در کاهش سرانه مصرف گوشت در ایران خواهد داشت.
اما بااین‌وجود، برخی اعداد و ارقام اعلام شده در مورد سرانه مصرف گوشت قرمز، به دلیل اثر روانی بالای آن در جامعه، با تحلیل‌های عجولانه، نادرست و گمراه‌کننده همراه است.
سرانه مصرف گوشت 700 گرم در سال است!
در همین رابطه اخیراً یک رسانه در گزارشی با استناد به اظهارات مهدی سروی کارشناس اقتصادی مدعی شده: «سرانه مصرف گوشت قرمز برای هر نفر در 3 دهک پایین جامعه، حدود 700 گرم در یک سال است.»؛ اما آیا این ادعا صحت دارد و افرادی که در 3 دهک پایین درآمدی قرار دارند، زیر یک کیلوگرم در سال گوشت قرمز مصرف می‌کنند؟
«مهدی سروی، کارشناس اندیشکده اقتصاد مقاومتی و از مشاوران اقتصادی دولت، در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد: میانگین مصرف گوشت خانواده‌ها در کشور 8 کیلوگرم و در سه دهک پایین جامعه 2 کیلوگرم در سال است. به گفته او سرانه مصرف گوشت قرمز برای هر نفر در 3 دهک پایین جامعه، حدود 700 گرم در یک سال است. اگر همان 8 کیلوگرم را به‌عنوان میانگین مصرف گوشت خانواده‌ها در نظر بگیریم و یک خانواده متوسط ایرانی را 3 نفر فرض کنیم، سرانه سالانه مصرف گوشت در ایران، 2.6 کیلوگرم می‌شود، به عبارتی هر فرد به طور متوسط در سال 2.6 کیلوگرم گوشت قرمز مصرف می‌کند و این در حالی است که مصرف سالانه گوشت قرمز برای هر نفر در 3 دهک فرودست، فقط 700 گرم است.»
چرا سرانه مصرف 700 گرمی گوشت قرمز نادرست است؟
گفتنی است، در این گزارش با تقسیم سرانه مصرف خانوارها به بعد خانوار در ایران که حدود 3 نفر است؛ میزان سرانه مصرف هر نفر برآورد شده و بر اساس اعداد و ارقام اعلام شده، میزان سرانه مصرف هر نفر در 3 دهک پایین درآمدی را 700 گرم در نظر گرفته است.
اما در این مقایسه یک ایراد بزرگ وجود دارد؛ نویسنده گزارش مذکور عامدانه یا از روی ناآگاهی در بازتاب اظهارات مهدی سروی، سرانه مصرف هر نفر را که 8 کیلوگرم اعلام شده است، به عنوان سرانه مصرف خانوار بیان می‌کند. همین مسئله موجب شده سرانه مصرف گوشت در خانواده‌های کم درآمد «یک نهم» میزان واقعی آن اعلام شود.
البته ناگفته نماند، اظهارات مهدی سروی در یک برنامه تلویزیونی اعلام شده و در این برنامه علی‌رغم اعلام و تأکید وی بر سرانه مصرف به‌ازای هر نفر، مجری به‌اشتباه با درنظرگرفتن سرانه برای خانوار، در آخر رقم 700 گرم در سال را برای هر نفر اعلام می‌کند.
سرانه مصرف گوشت در ایران چند کیلوگرم است؟
بررسی داده‌های خام گزارش «هزینه و درآمد خانوار شهری و روستایی» مرکز آمار ایران برای سال 1401 نشان می‌دهد، سرانه مصرف گوشت قرمز برای دهک‌های درآمدی کشور بین 2.5 تا 14.5 کیلوگرم است. بر این اساس میانگین مصرف 3 دهک پایین درآمدی حدود 3.7 کیلوگرم در سال است.