سریال «دشتستان» و تلخ و شیرین زندگی دانشجویی

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا صلواتی - بینندگان شبکه اول سیما این شب‌ها شاهد پخش سریال «دشتستان» به کارگردانی امیر بشیری و تهیه‌کنندگی آرمان زرین‌کوب از این شبکه هستند. قصه این سریال که با نقش‌آفرینی بازیگرانی همچون وحید آقاپور، سیامک صفری، جواد پولادی، سامان دارابی، ناصر سجادی حسینی، ویدا جوان، شهین تسلیمی، سیروس همتی، مهسا طهماسبی، حدیث میرامینی، مجتبی رجبی روی آنتن می‌رود، در یک خوابگاه دانشجویی پسرانه می‌گذرد. محور اصلی روایت بر شش دانشجوی جوان متمرکز است که هر کدام از شهر‌های مختلف به تهران آمده‌اند. این دانشجویان که در ابتدا سه نفر به نام‌های غفور، فرید و دانیال هستند، پس از پر شدن ظرفیت خوابگاه‌های دیگر، مجبور می‌شوند یک اتاق مشترک اجاره کنند. با ورود ناگهانی سه دانشجوی جدید به نام‌های خسرو، نعمت و امین، سرنوشت این شش نفر به هم گره می‌خورد و ماجرا‌هایی پیچیده و اغلب کمدی را از سر می‌گذرانند.

بدون شک، بخش قابل‌اعتنایی از مخاطبان تلویزیون را جوانان و به‌ویژه دانشجویان تشکیل می‌دهند و ساخت مجموعه‌های نمایشی با محوریت این طیف از مخاطبان، امری لازم و بدیهی در سیاست‌های رسانه ملی به شمار می‌رود. اصولاً دانشجویان و به طور مشخص، آنهایی که از شهرستان‌های مختلف به تهران آمده و در خوابگاه‌های دانشجویی مستقر شده‌اند، با دغدغه‌ها و چالش‌هایی مواجه هستند که اغلب‌شان شکل‌وشمایل اشتراکی دارند و تقریباً بیشتر دانشجویان به آنها مبتلا بوده و با عوارض و مشکلاتشان دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اکثر دانشجویان، فارغ از جنسیت و خاستگاه اجتماعی، با چالش‌هایی از جمله مسائل تحصیلی و استرس‌های برآمده از آن، مشکلات مالی و معیشتی، موضوعات خانوادگی و اختلاف سلیقه و نظر با والدین و اعضای خانواده، دغدغه‌های عاطفی نشات گرفته از حال‌وهوای جوانی، سازگاری با محیط دانشگاه و خوابگاه، تطابق با فرهنگ‌های مختلف دانشجویان و... مواردی از این مواجه هستند. پرداخت به این موضوعات نباید فقط به برنامه‌های جدی، تخصصی و گفت‌وگومحور در تلویزیون محدود شود و مسائل و دغدغه‌های دانشجویی می‌تواند دست‌مایه ساخت مجموعه‌های نمایشی قرار گیرد. اتفاقی که در سریال دشتستان نیز رخ‌داده و به مسائل و دغدغه‌های شش دانشجوی هم اتاقی بهانه و دلیل ساخت این سریال بوده است.

دوران دانشجویی یک مقطع زمانی عجیب و پیچیده، اما ماندگار در زندگی آنهایی است که به دانشگاه رفته‌اند. همه آنهایی که این دوران و فضای خوابگاه‌ها را تجربه کرده‌اند، اذعان دارند که علی‌رغم تمام مشکلات و چالش‌ها، سرخوشی و دلخوشی بر همه امور می‌چربد و بیشتر مناسبات و تعاملات بر شوخی و خنده و مزاح استوار است. در نتیجه، شاید اولین نکته‌ای که از زندگی دانشجویی در اذهان متبادر می‌شود، همین فضای صمیمانه و شاد و احیاناً شوخی‌ها و مطایبه‌های دوستانه باشد. طبیعی است در پیوند با این دیدگاه و پنداشت، فضای طنز و کمدی بر اغلب سریال‌هایی که با محوریت یا درباره دانشجویان ساخته می‌شود، برقرار باشد و دنیای شاد و سرخوشانه و امیدوار به آینده جوان بر معضلات و مشکلات زندگی غالب شود.

سریال دشتستان، اما رویکردی متفاوت را در پیش گرفته و کوشیده کمدی را با درام در هم آمیزد و یک خروجی و محصول متعادل و منطقی را در معرض دید مخاطب قرار دهد. ازاین‌رو، در عین پرداخت به زندگی دانشجویی و دغدغه‌ها و چالش‌های برآمده از آن از زاویه دید طنز و با چاشنی کمیک، نگاهی جدی و جامعه‌شناسانه نیز به این سبک زندگی و مناسبات و مشخصه‌های آن شده است.

البته این در هم آمیختن درام و کمدی الزامات و شرایطی دارد و باید و نباید‌هایی را می‌طلبد که اگر به آنها توجه نشود، در کیفیت خروجی نهایی تأثیر مستقیم و اساسی خواهد داشت. نکته مهم در تلفیق درام و کمدی، متناسب بودن این دو مقوله و داشتن سهم مناسب در پیشبرد قصه است. به تعبیر دیگر، سهم و نقش درام و کمدی در قصه باید به شکل متعادل و متناسب لحاظ شده و هر یک، دیگری را تحت‌الشعاع قرار ندهد و زیر سایه نبرد. مسئله مهمی که به نظر می‌رسد در سریال دشتستان مورد توجه قرار گرفته و رعایت شده است. در نتیجه، به همان اندازه که زندگی شاد و سرخوشانه دانشجویی به نمایش درمی‌آید، مشکلات و دغدغه‌های دانشجویان نیز مورد توجه قرار می‌گیرد و از منظر آسیب‌شناسی و جامعه‌شناسانه به آنها نگریسته می‌شود. در پیش‌گرفتن چنین سیاست و رویکردی باعث شده که سریال دشتستان یک اثر نمایشی جوان‌پسند، منطقی و ملموس به نظر آید و بتواند با طیف وسیعی از مخاطبان تلویزیون و به‌ویژه جوانان ارتباط برقرار کند.

سریال دشتستان از نگاه و زبان قهرمانان قصه‌اش در پسِ مناسبات طنز و فضای فانتزی که در مناسبات فردی و تعاملات گروهی آنها برقرار است، حرف‌های جدی می‌زند و پرسش‌های اساسی مطرح می‌کند، از زبان همان قهرمانان قصه‌اش. این سریال کوشیده تا شمایلی واقعی و درست از جوانان و دانشجویان امروزی ارائه دهد و ویژگی‌ها و خصوصیات آنها را به شکل منطقی و قابل‌درک به نمایش بگذارد. سریال 30 قسمتی دشتستان حالا که از قسمت‌های میانی‌اش عبور کرده است، توانسته بینندگان خودش را پیدا کند و یکی از مجموعه‌های نمایشی پرمخاطب این روز‌های تلویزیون محسوب می‌شود.