سمینار علمی تبیین حقوق اخلاقی و اجتماعی از منظر رساله حقوق امام سجاد (ع) برگزار شد

به گزارش ایسنا، این سمینار در بستر فضای مجازی به میزبانی مدیریت آموزش و پرورش ناحیه 2 بندرعباس، معاونت پژوهش، کارشناسی پژوهش و تحقیقات در برنامه آموزشی شاد (گروه مدیران) به صورت آنلاین پخش شد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین باوقار مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت استان هرمزگان در ابتدای مباحث خود با اشاره به نظریات تنی چند از اندیشمندان ممالک مسلمان و مسیحی در مورد کتاب گران‌سنگ صحیفه سجادیه اظهار کرد: شیخ طنطاوی پس از دریافت یک جلد صحیفه سجادیه، اهدا شده از سوی آیت‌الله مرعشی نجفی عنوان کرده بود: «حقا که این از شوربختی است ما (اهل سنت) تاکنون به این اثر گران‌بهای جاوید از میراث‌های نبوت و اهل بیت دست نیافته‌ایم. من هرچه در آن مطالعه و دقت می‌کنم می‌بینم که آن بالاتر از کلام مخلوق و دون کلام خالق است، راستی چه کتاب کریمی است»!

وی ادامه داد: همچنین «آندره کوفسکی» دانشمند مسیحی اهل کشور لهستان که صحیفه را برایش ارسال کرده بودند در مورد این اثر می‌گوید: «من در حال حاضر مشغول مطالعه ترجمه انگلیسی «صحیفه سجادیه» هستم که قبل از این برایم ارسال داشته بودید... من عمیقا تحت تأثیر اندیشه‌های امام مسلمانان، امام سجاد علیه السلام قرار گرفته‌ام، که افکار بلند و متعالی او در صفحات صحیفه سجادیه تبلور یافته است. مطالعه این اثر گرانبها و دقت در مضامین و معارف سرشار این کتاب به شدت روح مرا تحت تأثیر قرار داده و مجذوب خود ساخته است»؛ از سوی دیگر «آنه ماری شمیل» می نویسد: «زمانی شروع به ترجمه صحیفه به زبان آلمانی کردم که مادرم بیمارستان بود. اوقاتی که چند ساعت در بیمارستان نزد او بودم این اثر را ترجمه می‌کردم و مادرم متوجه شد کتابی را ترجمه می‌کنم که مربوط به مسلمانان است و ناراحت شد. گفت: آیا مگر منابع مسیحی کم است که کتاب مسلمانان را ترجمه می‌کنی؟ او می گوید پاسخ مادرم را ندادم اما بعد از اینکه مرخص شد یک نسخه از ترجمه را به او اهدا کردم. مدتی بعد برایم نامه‌ای ارسال کرد و نوشت: صمیمانه از هدیه این کتاب سپاسگزارم زیرا هر روز به جای دعای معمول خود آن را می‌خوانم.

وی اظهار کرد: این تنها بخشی از سخنان اندیشمندان و بزرگانی است که از سایر فرهنگ ها و ادیان با صحیفه سجادیه آشنا شدند. زبان دعا یک زبان بین‌المللی است. انسان به دنبال انس گرفتن با خدا است و حقیقتا برای انس گرفتن با خدا چه عبارتی بهتر از عبارات اهل بیت (ع) است؟ میراث ارزشمندی چون صحیفه سجادیه و رساله حقوق امام سجاد (ع) از جمله آثاری است که مملو از معارف و مفاهیم و مورد نیاز زندگی انسان است. حدیثی که بعدها با عنوان رساله حقوق از امام سجاد (ع) معروف شد منبع ارزشمند و اصیلی است که در اختیار ما قرار دارد. این رساله 51 حق را بیان می کند از جمله حقوق مربوط به خداوند، حقوق انسان نسبت به خودش، نسبت به اجتماع، نسبت به مسایل شخصی و فردی و بسیاری از موارد دیگر که قابل تامل است.

حجت‌الاسلام باوقار افزود: اگر بخواهیم نظام تعلیم و تربیت در اسلام را نامگذاری کنیم می‌گوییم نظام رئالیسم اسلامی که بهترین نظام در حوزه تعلیم و تربیت است. یکی از تفاوت های نظام تربیتی اسلام با نظام تربیتی غرب در آن است که ما به دنبال تمدن سازی و امت‌سازی هستیم نه صرفا اجتماع سازی؛ هدف اسلام آن است که امتی را شکل دهد که به دنبال ملت سازی است. امثال افرادی چون «مارتین لوتر» به میدان آمدند تا اتفاقات، کمبودها و کاستی‌های نظام تربیتی قرون وسطا غرب را جبران کنند اما کلیت آن را دچار آسیب کردند. بعدها نیز اگر کسی نظریه‌ای را ارایه کرد نواقصی داشت اما در نظام تربیتی اسلام مشاهداتی داریم که جنبه های مختلف از زندگی انسان را مورد بررسی و توجه قرار داده است.

مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت استان هرمزگان گفت: یکی از حقوقی که امام سجاد (ع) به آن اشاره می کند حق انسان بر خودش است، چنانچه در رساله حقوق می فرماید: «و اما حق نفسک علیک فان تستوفیها فی طاعه الله فتودی الی لسانک حقه و الی سمعک حقه و الی بصرک حقه و الی یدک حقها و الی رجلک حقها و الی بطنک حقه و الی فرجک حقه و تستعین بالله علی ذلک» (اما حق نفست بر تو آن است که به تمام و کمال، آن را در راه اطاعت خدا قرار دهی، پس ادا نمایی به زبان و گوش و چشم و دست و پا و شکم و دامنت حقوقشان را، و در ادای حق آنها از خداوند کمک بجویی).

وی اظهار کرد: نکته قابل توجه آن است که امام سجاد (ع) در رساله حقوق حقوق مختلفی را بیان کرده و در پایان از خداوند می‌خواهد که برای تحقق و انجام آن انسان را مدد برساند.

حجت‌الاسلام باوقار افزود: از جمله مباحث قابل توجه دیگری که در رساله حقوق امام سجاد (ع) بیان شده است حق دو جانبه میان حاکمیت و رعیت است که نسبت به هر دو تاکید شده و حقوق متقابلی است که یکدیگر را کامل می کنند. آن حضرت در مورد حق رعیت نسبت به سلطان می فرماید: «فاما حقوق رعیتک بالسلطان فان تعلم انک انما استرعیتهم بفضل قوتک علیهم...».

مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت استان هرمزگان گفت: یکی از مسایلی که در تربیت در حوزه های مختلف اهمیت دارد مساله تزکیه است، به این معنا که اگر اخلاق و تزکیه در هر عرصه آموزشی مورد توجه قرار گیرد برای مثال با عالمی مواجه می شویم که انسانیت را درک می کند. عاطفه را درک می کند؛ وقتی انسان چنین تربیتی نداشته باشد طبیعتا به حق مردم، همسایه، همسر، فرزند، خویشان اهمیتی نمی‌دهد و جامعه را با مشکلات متعددی مواجه می کند، چه اینکه در حال حاضر بسیاری از مشکلات اجتماعی ما در حوزه مسایل خانوادگی هستند.

وی افزود: امام سجاد (ع) به عنوان چهارمین امام جامعه اسلامی در شرایط سختی زندگی می کرد، بعد از ماجرای کربلا، اتفاقات مکه و مدینه عملا این امکان وجود نداشت که به شکل آشکار مردم را به سمت مطالبه‌گری رهنمون کند، لذا در قالب دعا و نیایش میراثی را به ارمغان گذاشت که در طول قرن ها مورد استاده جامعه انسانی و اسلامی قرار گرفته است.

انتهای پیام