سواد رسانه ای؛ نگاه انتقادی به اخبار به وجود می‌آورد
یک استاد دانشگاه گفت: سواد رسانه‌ای باعث می‌شود بتوانیم نگاه انتقادی به پیام‌ها و اخبار داشته باشیم و هر چیزی که دیدیم و خواندیم را نپذیریم.
عباس اسدی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، درمورد اهمیت سواد رسانه‌ای به منظور تشخیص اخبار بیان کرد: سواد رسانه ای، تعریف‌های متعددی دارد و هر کسی، آن را به شیوه‌ای تعریف می‌کند؛ به طوری که عده‌ای قائل به سواد رسانه‌ای نیستند و آن را قبول ندارند، ولی با این وجود، سواد رسانه ای، سوادی است که به ما می‌گوید چگونه می‌توانیم در دنیای امروز، از رسانه‌ها در راستای بهبود و افزایش کیفیت زندگی خود استفاده کنیم چراکه رسانه‌های متعددی وجود دارند و باید ببینیم که آیا می‌توانیم از همه این رسانه‌ها به نحو احسن استفاده کنیم؟
این عضو هیئت علمی دانشگاه علامه گفت: متأسفانه در جهان امروز، افراد، رسانه‌ها را مصرف می‌کنند که این مصرف رسانه‌ای به گونه‌ای است که بسیاری از افراد به محتوای آن‌ها توجه نمی‌کنند تا جایی که نمی‌دانند آیا محتوای آن سمی یا غیر سمی است؟! و به طور کلی، سواد رسانه ای، مراحل مختلفی دارد و یونسکو هم درمورد این موضوع صحبت کرده است. زیرا سایر ابعاد زندگی هم دارای سواد هستند که از آن جمله می‌توان به سواد ازدواج، سواد همسرداری و... اشاره کرد.
اسدی، ادامه داد: سواد رسانه ای، یعنی این که بتوانیم از رسانه به گونه‌ای استفاده کنیم که فقط مصرف کننده نباشیم و در مقابل، متوجه شویم کدام رسانه، نیاز‌های ما را به نحو احسن برآورده می‌کند تا بتوانیم اخبار صحیح را از نادرست و سفید را از سیاه تشخیص دهیم. زیرا اگر غیر از این باشد، فرستنده‌های اخبار (رسانه‌های مختلف) تلاش می‌کنند که ما را فقط در مسیر اخبار قرار دهند و بدنبال آن، ما نیز در راستای پیاده نظام و تأمین منافع آن‌ها حرکت می‌کنیم، در حالی که این موضوع، هیچ منفعتی برای گیرنده ندارد و به نوعی، ما جاده صاف کن فرستنده هستیم.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علامه گفت: سواد رسانه‌ای به ما کمک می‌کند تا بتوانیم حقیقت را بدست آوریم و صرفاً در راستای منافع یک رسانه عمل نکنیم. از اینرو، سواد رسانه‌ای دارای ابعاد مختلف فنی و غیر فنی است و در این میان، مهم‌ترین نکته درمورد سواد رسانه‌ای این است که بتوانیم نگاه انتقادی به پیام‌ها و اخبار داشته باشیم و هر چیزی که دیدیم و خواندیم را نپذیریم. بنابراین، به نظر بنده، نگاه انتقادی به اخبار رسانه ها، مهم‌ترین بُعد سواد رسانه‌ای است که متأسفانه در جامعه ما، به خاطر حاکم بودن فرهنگ شفاهی، نگاه انتقادی کمرنگ است؛ به طوری که ممکن است شما نگاه انتقادی به اخبار داشته باشید، اما همکار یا دوست و اطرافیانتان، چنین نگاهی به خبر‌ها نداشته باشند و به همین دلیل، باعث شوند که نظر شما به آن اخبار، مثبت یا منفی شود که این موضوع، ناشی از فرهنگ شفاهی جامعه ماست. بنابراین، در سواد رسانه‌ای باید نگاه انتقادی و واقع بینانه را مدنظر قرار دهیم.
اسدی افزود: امروزه، به دلیل این که مخاطب ما مصرف کننده است، فقط دوست دارد که لذت پیام یا خبر را بچشد. به طور مثال؛ افرادی هستند که مخاطب رسانه‌های بی بی سی و... هستند و حاضر نیستند مخاطب رسانه‌هایی مثل صدا و سیما باشند و هر دو رسانه را ببینند و با یکدیگر مقایسه کنند تا متوجه شوند کدام یک از آن‌ها حقیقت را بیان کرده است. یعنی مخاطب صرفاً مصرف کننده خبر‌های رسانه خاصی می‌شود و حاضر نیست که اخبار رسانه رقیب را هم مشاهده کند و نتیجه گیری کرده و به حقیقت خبر دست پیدا کند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سایر حوزه ها