شناسنامه‌دار کردن 150 هزار مقاله در سامانه جامع شناسه دیجیتال

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، موسسه استنادی علوم ISC و پایش علم و فناوری از اواخر سال 99 سامانه جامع صدور شناسه دیجیتال اشیا (Digital Object Recognizer) برای ثبت و صدور یک کد منحصر بفرد به طور استاندارد برای مقاله‌های پذیرش شده در نشریات کشور، جهان اسلام و دنیا را رونمایی نمود. دهقانی اظهار داشت: در طراحی و پیاده سازی این سامانه کلیه استاندارد‌ها و شیوه نامه‌های بین المللی رعایت شده و برنامه ریزی لازم برای امکان صدور کد شناساگر دیجیتال برای کلیه فعالیت‌های پژوهشی شامل مقالات همایش‌های ملی و بین المللی، ایده‌ها و نیاز‌های ثبت شده در نظام ایده‌ها و نیاز‌ها (نان)، گزارش طرحهای تحقیقاتی، پایان نامه و رساله‌های دانشجویان و نیز آثار هنری فراهم شده است. وی ادامه داد: این کار ارزشمند در جهت شناسنامه‌دار کردن کلیه فعالیت‌های پژوهشی کشور بوده و امید است منشا تحول اساسی در مستند سازی فعالیت‌های علمی کشور و بخصوص دسترسی به آمار شفاف و دقیق شود. رییس ISC گفت: اطلاعات موجود در این سامانه نشان می‌دهد که روند افزایشی تعداد نشریات ثبت شده در این سامانه و نیز صدور شناسه DOR برای مقالات به طور مستمر ادامه داشته به طوری که تا پایان اسفند 1400، تعداد 802 نشریه در این سامانه ثبت نام نموده و بیش از 150 هزار مقاله این کد را دریافت نموده اند. وی افزود: شناسه دیجیتال اشیا (DOR) عبارت از یک کد منحصر به فرد برای هر شی است که همانند اثر انگشت برای آن می‌باشد. کد بین‌المللی DOR به گونه‌ای طراحی شده است که به آثار مختلف علمی از جمله مقاله نشریه و همایش، کتاب، پایان‌نامه، ایده‌ها و نیازها، آثار هنری، نرم افزار و... تعلق می‌گیرد. این شناسه همانند یک بارکد برای شناسایی اشیا عمل می‌کند. از جمله مزایای این شناسه دسترس‌پذیری سریع و آسانتر به اطلاعات کامل کتاب‌شناختی مقاله، ارجاع‌دهی ساده و سریع، افزایش رویت‌پذیری بیشتر مقاله و در نتیجه افزایش تعداد ارجاعات علمی و بنابراین افزایش ضریب‌تاثیر و اعتبار نشریه، شناسایی مالکیت معنوی و کاهش سرقت علمی، سیاست‌گذاری در جهت اقتصاد مقاومتی و صرفه جویی ارزی (صدور سایر کد‌های شناساگر فقط در انحصار خارج از کشور می‌باشد) و امکان صدور شناسه به تمام فعالیت‌های پژوهشی شامل مقالات منتشر شده در نشریات و همایش‌ها حتی برای سال‌های گذشته می‌باشد. دهقانی گفت: روند افزایشی تعداد نشریات ثبت نام شده در این سامانه و نیز صدور شناسه DOR برای مقالات در ماه‌های مختلف سال در نمودار‌های زیر نشان داده شده است. همانطور که مشاهده می‌شود بر اساس آخرین اطلاعات مستخرج از این سامانه تا پایان اسفند 1400، تعداد 802 نشریه در این سامانه ثبت نام نموده و به طور مستمر برای مقالات خود این کد را دریافت نموده اند. میزان افزایش مقالات علمی که در فاصله یکساله این کد را دریافت نموده‌اند نسبتاً زیاد بوده به طوری که از فروردین ماه از 9824 مقاله به 150946 مقاله در اسفندماه رسیده است. این بدان معناست که تعداد 141122 مقاله در سال 1400 کد شناسگر دیچیتال (DOR) را دریافت نموده اند.

دهقانی گفت: نشریات برای مقاله‌های سال‌های مختلف خود می‌توانند درخواست شناسه DOR داشته باشند. گزارش مستخرج از سامانه نشان می‌دهد که در حال حاضر کد شناسه DOR به مقالات انتشاریافته در سال‌های مختلف از 83 سال گذشته (1317 الی 1403) اختصاص یافته است. به طور خاص در سال 1396 تعداد 11384 مقاله، 1397 تعداد 13375 مقاله، 1398 تعداد 16775 مقاله، سال 1399 تعداد 20312 مقاله، سال 1400 تعداد 14391 مقاله و نیز سال 1401 تعداد 589 مقاله کد شناسه DOR را دریافت نموده اند. لازم به ذکر است که آمار ارائه شده در این گزارش تا پایان اسفند 1400 می‌باشد و تعداد مقاله‌های شناسه‌دار با گذر زمان رو به افزایش خواهد بود.

دهقانی ادامه داد: به منظور فراهم کردن بستر آسان برای دریافت شناسه DOR برای مقالات، وب‌سرویس مورد نیاز ارائه و هماهنگی لازم با شرکت‌های پشتیبانی از سامانه مدیریت نشریات انجام شده است. این وب سرویس امکان صدور شناسه را برای مقالات آماده انتشار و چاپ شده فراهم می‌نماید. شرکت‌های پشتیبانی‌کننده نشریات جهت برقراری ارتباط می‌توانند درخواست خود را به آدرس info@dorl.net ارسال نمایند. نشریات می‌توانند برای مقالات سال‌های پیشین خود نیز این شناسه را فعال نمایند. در وب‌سرویس ارائه شده اطلاعات نشریه و مقاله مربوطه دریافت می‌شود و شناسه به عنوان خروجی ارائه می‌شود. تولید شناسه برای 10 مقاله از زمان کلیک بر روی دکمه درخواست شناسه، به طور میانگین 3 ثانیه زمان می‌گیرد. لازم به ذکر است که دریافت شناسه در حالت دستی (بدون استفاده از وب‌سرویس) نیازمند مراجعه کارشناس به سامانه DOR، ورود به سامانه، ثبت دوره شماره مربوطه، بارگذاری فایل XML یا اکسل مربوطه و نهایی سازی فرآیند بوده است که به زمان بیشتری در مقایسه با استفاده از وب‌سرویس نیاز است. وب سرویس تعریف شناسه DOR برای" مقالات آماده انتشار" نیز از سوی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) ارائه شده است که نیاز است شرکت‌های پشتیبانی کننده سامانه مدیریت نشریات با هماهنگی ISC این سرویس را به نشریات ارائه دهند. همچنین ترتیبی فراهم شده است که در اغلب سامانه‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی وب‌سرویسی تعبیه و با ورود کد DOR هر مقاله، اطلاعات کامل کتاب‌شناختی مقاله از جمله عنوان مقاله، نویسندگان و وابستگی سازمانی آنها، شماره و تاریخ انتشار و... به طور کاملاً خودکار در سیستم وارد شود. این مساله یکی از مطالبات دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی در طول سال‌های گذشته بوده است. دهقانی افزود: لازم به ذکر است که این سامانه چند زبانه است و مورد استقبال کاربران سایر کشور‌ها بخصوص کشور‌های اسلامی نیز قرار گرفته است. لازم به ذکر است در حال حاضر تلاش بر این است که این کد در سطح بین المللی و برای سایر پایگاه‌های استنادی بین المللی از جمله اسکوپوس معرفی شده و مورد ارجاع قرار گیرد. وی ادامه داد: عضویت و دریافت کد DOR به راحتی با ورود به سامانه با آدرس https://dorl.net، صورت می‌گیرد و در حال حاضر این سرویس به صورت رایگان و بدون پرداخت هزینه در اختیار نشریات قرار می‌گیرد. گفتنی است به منظور همکاری کارشناسان ISC با نشریات در جهت ثبت شناسه برای مقالات، نشریات می‌توانند درخواست خود را به آدرس info@dorl.net ارسال یا با شماره 36468454-071 تماس حاصل نمایند.