شکستن رکورد رشد اقتصادی نفت و گاز در دولت شهید رئیسی

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بخش نفت و گاز کشور در سال‌های انتهایی قرن گذشته با رویکرد عجیبی روبرو بوده است، درواقع ازآنجایی‌که وزیرِ وقت همیشگی نفت (بیژن نامدار زنگنه) به هیچ‌گونه مشاوره‌ای، اعتقاد نداشت و سیاست دولت مردان سابق نیز تنها توجه به شرکت‌های غربی در زمینه توسعه صنعت نفت بود، در عمل شاهد رشد اقتصادی در این بخش نبودیم.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، اغلب قراردادهای خارجی امضا شده در آن برهه زمانی نیز، صوری بوده و هیچ اقدامی از سوی شرکت‌های خارجی برای شروع سرمایه‌گذاری و عملیاتی‌سازی پروژه‌ها صورت نگرفته بود، درواقع این شرکت‌ها با بهانه‌هایی نظیر تحریم‌ها از ایران خارج شدند.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم و نگاه ویژه به ظرفیت‌های داخلی، تحول عظیمی در بخش نفت و گاز کشور صورت گرفت، به‌عنوان نمونه، متوسط نرخ رشد این بخش از منفی 16.1 درصد در سال‌های 1397 تا 1399 به مثبت 11.46 درصد در سه سال دولت شهید ابراهیم افزایش یافت.

شواهد حکایت از آن دارد که در میان بخش‌های اقتصادی کشور، گروه نفت و گاز بیشترین رکورد رشد اقتصادی را به خود اختصاص داده است. مطابق با آمارهای رسمی در سه‌ماهه ابتدایی سال 1402، رشد اقتصادی گروه نفت و گاز 8/19 درصدو در سه‌ماهه دوم، رکورد بی‌نظیر رشد اقتصادی 6/25 درصدبه ثبت رسیده و در سه‌ماهه سوم 1402 نیز معادل 8/21 درصدبوده است.

افزایش 60 درصدی صادرات نفت در دولت سیزدهم

مطابق با گزارش فایننشال تایمز، در سه ماه نخست سال 2024 میلادی، به طور متوسط 1.56 میلیون بشکه نفت از ایران به دیگر کشور صادر شده است، رقمی که از سه ماه سوم سال 2018 تا به امروز یک رکورد محسوب می‌شود.

درواقع در 1000 روز خدمت دولت سیزدهم، صادرات نفت خام بیش از 60 درصد رشد داشته، به بیانی صادرات 300 هزار بشکه ای نفت کشور به بیش از 1.5 میلیون بشکه در روز افزایش یافته است، علاوه بر این میزان تولید نفت خام ایران نیز به 3 میلیون و 600 هزار بشکه در روز رسید.

همچنین مطابق با آخرین آمار گمرک، درآمدهای کشور از محل فروش نفت به 36 میلیارد دلار رسیده، این درآمد در شرایط تحریمی و تنها به واسطه عملکرد دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی اقتصادی محقق شده است.

علاوه بر این، از آغاز تحریم‌های ظالمانه تاکنون، صادرات نفت و میعانات گاز کشور با مشکل مواجه بوده است، اما شاهد این امر هستیم که جهش صادرات نفت خام و میعانات گازی کشور و دستیابی به رکورد بالاترین میزان صادرات از سال 1397 در دولت شهید رئیسی محقق شده، به بیانی صادرات این بخش به دوبرابر رسیده است.

رشد 275 درصدی وصول درآمدهای ارزی

البته افزایش فروش نفت و گاز را باید در کنار میزان درآمدهای ارزی وصولی بررسی کرد، بررسی‌های نشان می‌دهد که وصول درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت خام و میعانات گازی در سال 1402 نسبت به 1399 با رشد 275 درصدی مواجه بوده است.

همچنین مجموع میزان ورودی‌های صندوق توسعه ملی ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی در دولت دوازدهم به طور متوسط سالیانه حدود 8 میلیارد دلار و در دولت خدمت به طور متوسط سالیانه حدود 9.5 میلیارد دلار بوده است

علاوه بر این با تلاش دولت سیزدهم، بیش از 4 میلیارد دلار از مطالبات صندوق توسعه ملی از بخش‌های مختلف وصول شده است. این در حالی بوده که مجموع مطالبات وصول شده تا پیش از دولت سیزدهم و در دولت‌های مختلف، تنها 1.1 میلیارد دلار بوده است.

از جهش 100 درصدی LPG تا رکورد شنی در ذخیره‌سازی گاز طبیعی

تا پیش از روی کار آمدن دولت سیزدهم، میزان صادرات گاز مایع (LPG) در سال 1399 حدود 3.2 میلیون تن در سال بوده است، اما با تغییر رویکرد در دولت و مجموعه وزارت نفت، شاهد افزایش 100 درصدی صادرات در این بخش هستیم. به‌گونه‌ای که در سال گذشته حدود 6.5 میلیون تن گاز مایع از ایران به دیگر کشورها صادر شده است.

از سوی دیگر، باوجوداینکه، آغاز مطالعات ذخیره‌سازی گاز طبیعی در ایران به حدود 40 سال قبل بازمی‌گردد، اما تا دولت دهم، عملیات اجرایی در زمینه توسعه ذخیره‌سازی گاز مغفول مانده بود، از آن تاریخ، ذخیره‌سازی با هدف پایدارسازی امنیت انرژی کشور و جلوگیری از وقوع مشکلات احتمالی به‌طور جدی در دستور کار قرار گرفت.

باوجوداینکه در حدفاصل سال‌های 1386 تا 1392، دو طرح مهم ذخیره‌سازی در کشور اجرایی شد، اما در دولت گذشته، طرح‌های ذخیره‌سازی گاز، توسعه میادین شوریجه و سراجه از اولویت خارج شد، درواقع ابتدا طرح‌های ذخیره‌سازی برای جذب سرمایه‌گذار خارجی معرفی و در ادامه با انحلال شرکت ذخیره‌سازی گاز طبیعی و ادغام مسئولیت‌های آن در شرکت مهندسی و توسعه گاز، ضربه مهلک به روند اجرایی طرح‌های ذخیره‌سازی گاز در کشور وارد شد.

درواقع سیاست اشتباه دولت گذشته و عدم ورود مجلس به این ماجرا سبب شدن، ناترازی عجیبی در این بخش ایجاد شود، اما دولت سیزدهم، اجرای 7 طرح مغفول واقع شده ذخیره‌سازی گاز را در دستور کار قرار داد.

1401

(میلیون مترمربع)

1402

(میلیون مترمربع)

میزان تغییر

ذخیرهسازی گاز در سراجه

671

850

27 درصد

ذخیرهسازی گاز در شوریجه

1599

2250

41 درصد

مطابق بررسی‌های صورت‌گرفته، میزان ذخیره‌سازی گاز طبیعی در سال 1402، به بیش از 3.1 میلیارد متر مکعب رسیده است، رقمی که نسبت به سال 1401 رشد 36 درصد را نشان می‌دهد، درواقع اولویت بخشی به طرح‌های توسعه میدان سراجه و شوریجه به این امر مهم منجر شده است.

در نهایت باید گفت، درحالی‌که دهه 90 کشور با عنوان دهه از دست رفته اقتصاد شناخته می‌شود، اما دولت شهید سید ابراهیم رئیسی با خستگی ناپذیری و تلاش‌های بی وقفه توانست، بسیاری از شاخص‌های اقتصادی کشور را بهبود بخشد، بی تردید موارد گفته شده در بخش نفت و گاز تنها بخش کوچکی از عملکرد درخشان دولت خدمت بوده است.