شکست دیگری برای اف 35 / پیروزی غیرمنتظره جنگنده قدیمی در آسمان

امیرمسعود عابدین: رزمایش مشترکی که اخیرا میان نیروی دریایی آمریکا و بریتانیا انجام شد، اتفاقات و رخدادهای مهمی را به همراه داشت. یک جنگنده F-18E سوپر هورنت در این رزمایش موفق شد تا در نبردی شبیه‌سازی‌شده با F-35B بریتانیایی، پیروزی خیره‌کننده‌ای به دست آورد. این نتیجه توجه کارشناسان نظامی را به تفاوت‌های فنی میان دو جنگنده جلب کرده است؛ به‌ویژه اینکه F-35 به‌عنوان پیشرفته‌ترین جنگنده نسل پنجمی غرب شناخته می‌شود، در حالی که سوپر هورنت به نسل چهارم تعلق دارد.

رزمایش اخیر، بخشی از برنامه تمرینی نبرد هوایی نامتجانس (DACT) بود که برای سنجش عملکرد جنگنده‌ها در شرایط واقعی نبرد طراحی می‌شود. در این مانور، جنگنده F-35B از عرشه ناو هواپیمابر HMS Prince of Wales در اقیانوس آرام به پرواز درآمد؛ ناوی که بریتانیا در قالب عملیات Highmast، برای آزمایش توان دریایی و قدرت‌نمایی جهانی خود به ماموریت فرستاده بود.

در مقابل، جنگنده F-18E سوپر هورنت نیروی دریایی آمریکا قرار داشت؛ هواپیمایی قدیمی‌تر اما همچنان قابل‌اعتماد که نشان داد در نبردهای نزدیک هنوز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

نبرد فناوری و مهارت

در نگاه نخست، نتیجه این درگیری عجیب به نظر می‌رسد. F-35 با فناوری پیشرفته پنهان‌کاری، سامانه‌های تصویربرداری فروسرخ، سیستم‌های هدف‌گیری چندمنظوره و موشک‌های هوشمند AIM-9X طراحی شده تا در نبردهای فراتر از برد دید (BVR) برتری مطلق داشته باشد.

اما در درگیری‌های نزدیک یا بصری (WVR)، داستان متفاوت است؛ چرا که F-35 نمی‌تواند موشک‌های خود را در حالت پنهان‌کار حمل کند و مجبور است آن‌ها را روی بدنه نصب کند، موضوعی که نشانه‌های حرارتی و راداری آن را افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی، چابکی و توان مانور اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ جایی که F-18E با طراحی کلاسیک خود، دست بالا را دارد.

نقاط ضعف F-35B؛ فناوری با بهای سنگین

مدل F-35B، گران‌ترین نسخه از این جنگنده است و برای برخاست کوتاه و فرود عمودی (STOVL) روی ناوهای بدون منجنیق طراحی شده است. هرچند این ویژگی به آن اجازه می‌دهد تا از باندهای موقت یا ناوهای کوچک‌تر عملیاتی شود، اما در عوض باعث کاهش برد، توان حمل تسلیحات و چابکی آن شده است.

در واقع، F-35B تنها قادر به تحمل شتاب 7G است؛ در حالی که اغلب جنگنده‌های مدرن از دهه 1970 به بعد تا 9 یا 10G مانور می‌دهند. همین محدودیت‌ها باعث شده تا این مدل در نبردهای نزدیک در برابر جنگنده‌هایی مثل F-18E/F یا حتی نمونه‌های ارتقایافته‌ی میگ 29 در وضعیت دشواری قرار گیرد.

F-18E Block 3؛ کهنه‌کار هنوز زنده است

نسخه‌ی جدید F-18E بلاک 3 نشان می‌دهد که فناوری قدیمی الزاما به معنی ضعف نیست. این نسخه، دومین جنگنده برتر نسل چهارم غربی پس از F-15EX محسوب می‌شود و در ارزیابی‌های بین‌المللی حتی از یوروفایتر و رافال نیز امتیاز بالاتری گرفته است.

به دلیل تاخیر در توسعه‌ی F-35C و مشکلات دستیابی آن به آمادگی کامل رزمی، نیروی دریایی آمریکا همچنان به سوپر هورنت تکیه دارد و بیش از 30 اسکادران فعال از آن استفاده می‌کنند. این جنگنده با هزینه‌ی عملیاتی پایین، قابلیت اطمینان بالا و توان حمل گسترده‌ی تسلیحات، هنوز هم یکی از ارکان اصلی قدرت هوایی آمریکا به‌شمار می‌رود.

پیروزی F-18E در برابر F-35B لزوما به معنای برتری نسل چهارم بر نسل پنجم نیست، اما یادآور این واقعیت است که در نبردهای هوایی، فناوری تنها یک بخش از معادله است. تاکتیک، مهارت خلبان و شرایط درگیری همچنان می‌توانند نتیجه را تعیین کنند.

در نهایت، این رزمایش نه‌تنها نقاط ضعف پنهان F-35B را آشکار کرد، بلکه نشان داد که جنگنده‌ای با بیش از دو دهه سابقه، هنوز می‌تواند در آسمان قدرت‌نمایی کند، به‌ویژه وقتی صحبت از نبردی رو در رو باشد.

منبع: militarywatchmagazine

227322