علت اقبال مردم به فیلمهای کمدی چیست؟
رضا صدیق، منتقد سینما در برنامه «هفت» شبکه نمایش گریزی به حادثه تلخ کشتهشدگان کارگران معدن طبس زد و گفت: سینمای ما نسبت به اتفاقات واقعی و اسفبار بیتفاوت است. به تاریخ نگاه میکنیم میبینیم چه پیش از انقلاب و چه پس از آن یکسری اتفاقات افتاده، که منجر به واکنش مردم شده است. اما سینمای ما نسبت به این اتفاقات بیتفاوت بوده است. انگار در خلاء زندگی میکند و داستانهایش را در فضای دیگری دنبال میکند. در حالی که سینمای جهان به دنبال این سوژهها میدود.
صدیق ادامه داد: نکته مهم این است که سهم مستضعفین و کارگران در سینمای ایران چقدر است؟ وقتی نگاه میکنیم میبینیم حوادثی که در معادن و سایر جاهایی که کارگران بودند اتفاق افتاده کم نبوده، اما روایت سینمای ما از این حوادث تقریباً هیچ بوده است. در سینمای ایران طبقه کارگر و مستضعف هیچ سهمی ندارند و ما فقط میتوانیم سهم طبقه متوسط را ببینیم. انگار برای فیلمسازان ایران اهمیت ندارد، که به سراغ این روایتها بروند. همین بیاهمیتی سبب میشود مخاطب بجای اینکه به سراغ فیلم اجتماعی برود، به دنبال تماشای امثال فیلمهای «مفتبر» باشد. چون میداند آن فیلم اجتماعی فیلم دروغی است، که میخواهد چیز دیگری از طبقه متوسط نشان دهد؛ نه اتفاق واقعی که برای کارگر رخ میدهد.
امیر قادری، دیگر منتقد سینما با بیان اینکه اتفاقاً بیشتر اوقات سینمای ایران به سراغ کارگران میرفت، ولی این روایتگری با سیاستزدگی همراه بود، توضیح داد: انگار این روایتگریها یا برای آن سوی مرز ساخته میشد، یا اگر برای داخل کشور بود، از روی سیری بوده است. کجا این اتفاق میافتد؟ وقتی رخ میدهد که فلان کارگردان یا تهیهکننده مدام در حال گروهبازی و ایجاد شکلهای مختلف رانت است، مدام در حال طبقه ساختن است تا سهم بیشتری از سفره پهن شده داشته باشند. کسانی که انگیزه اصلیشان حفظ سفره است، وقتی به سراغ این موضوع میروند، نگاه کاسبکارانه به داستان دارند. حال وقتی رقابت در فیلمهای اجتماعی نیست، کالای سطح بالا آن ژانر هم ایجاد نمیشود.
عادل تبریزی، کارگردان فیلم سینمایی «مفتبر» در پاسخ به این سوال که چرا در یک دوران فیلمهای «عروس»، «شوکران»، «اعتراض»، «سگکشی» و «نرگس» انقدر مخاطب داشت؟ توضیح داد: چون جامعه حالش خوب بود. مردم در سینما دنبال چیزی هستند که در شرایط عادی احساس نمیکنند. الان که کیفیت زندگی مردم بهتر است، تلخی زندگی را بهتر میپذیرند. پذیرفتن سینمای کمدی ربط مستقیم به حال مردم و شرایط اقتصادی جامعه دارد.
صدیق در تکمیل صحبتهای تبریزی توضیح داد: انقدر مردم در یک دهه اخیر فیلم اجتماعی قلابی و خارج از دایره زندگی خودشان دیدند، که نسبت به سینمای اجتماعی دلزده شدند. آنها ترجیح میدهند دروغ فیلمهای کمدی را روی پرده سینما تماشا کنند، ولی اجتماعی قلابی را نبینند.
خبرنگار: نفیسه خلیلی