فراستی | نمی‌توانید فریبم دهید | اصغر فرهادی هیچی بلد نیست

اولین جلسه از فصل هفتم پاتوق فیلم کوتاه روز گذشته دوشنبه 19 اردیبهشت ماه با نمایش فیلم‌های‌کوتاه داستانی «ماسک» به‌کارگردانی نوا رضوانی، «کپسول» به‌کارگردانی امیر پذیرفته، «گناه» به‌کارگردانی ابوالفضل عزیزی و انیمیشن کوتاه «پیش از بهشت» به‌کارگردانی احمد حیدریان در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد و پس از نمایش این آثار نقد و بررسی آن‌ها با حضور مسعود فراستی منتقد سینما صورت گرفت.

مسعود فراستی در نقد فیلم کوتاه «ماسک» ساخته نوا رضوانی پس از توضیحات این کارگردان درباره فیلمش گفت: من خیلی اهل «موضوع» نیستم. اینکه برخی می‌گویند موضوع من شخصی است و یا اجتماعی را نمی‌فهمم. موضوع بزرگ و کوچک را هم نمی‌شناسم. چون معتقدم اگر هر موضوعی در فرم هر فیلمی جاگیر شود درست کار کرده در غیر این صورت فیلمساز کارش را درست انجام نداده است. شاید فکر می‌کنید برای فیلم کوتاه، صحبت از فرم حرف زیادی است، اما می‌توانم فیلم‌های زیادی را در سینمای جهان معرفی کنم که اتفاقا فرمیک هستند. فیلم کوتاه اساسا تجربه فرم است.

این منتقد سینما اظهار کرد: من در دل «ماسک» هیچ تجربه‌ای نمی‌بینم، آن را در اثر باور نمی‌کنم. فیلمساز سوژه را زندگی نکرده است که اگر زندگی کرده باشد، لحظه‌ای به فرم می‌رسد، لحظه‌ای مکث می‌کند و.... من باید این کلنجار درونی را تجربه کنم. اما هیچ کلنجار درونی در فیلم وجود ندارد. این فشار یا پذیرش نظر را در فیلم نمی‌بینم، هیچ کدام در فیلم درنیامده است. انتهای فیلم هم باز باز باز است، از جنس این پایان بازهایی که اصغر فرهادی دارد و البته هیچی بلد نیست!

اتهام نزنید؛ تا انتها فیلم را دیدم!

فراستی در ادامه گفت: می‌بینید که فیلم را تا انتها دیده‌ام، اینقدر اتهام نزنید فیلم را تا ته نمی‌بینم! این را هم باید بگویم که فیلم کوتاه، سکوی پرش به فیلم بلند نیست بلکه خودش موجود مستقلی است. تجربه فوتبال، دلیل نمی‌شود فیلم بسازی!

در ادامه جلسه، نوبت به نقد و بررسی فیلم کوتاه «کپسول» ساخته امیر پذیرفته رسید که فراستی در نقد آن خطاب به کارگردانش که از آرزوهای دوران کودکی خود برای ورود به عالم فوتبال صحبت کرده بود، گفت: «کپسول» خیلی فیلم بدی است. اینکه شما تجربه فوتبال داشتید دلیل نمی‌شود فیلم بسازید، من هم چنین تجربه‌ای داشته‌ام، حتی اینکه از تجربه فوتبالی که داشتید می‌خواهید به چنین جمع‌بندی برسید را هم نمی‌فهمم. پسر فیلم و پدر فاشیستش را نمی‌فهمم، این خشونت پدر از کجا می‌آید؟

در ادامه بابک نوری بازیگر «کپسول» با بغض از حس و حال خود برای ایفای نقش «پدر بد» در این فیلم گفت.

فراستی در واکنش به بغض و صحبت‌های بابک نوری توضیح داد: عیب همین جاست، او نمی‌تواند بد باشد، او که احساسش در دستش است نمی‌تواند بد باشد. حتی یادآوری آن لحظه حال این بازیگر را بد می‌کند، او می‌خواهد یک شخصیت بد عام را بسازد اما بد عام وجود ندارد، این یکی از بزرگترین معضلات سینمای ایران است.

فیلمی که بد نیست، اما هدر شده است

سپس فیلم کوتاه «گناه» ساخته ابوالفضل عزیزی مورد نقد و بررسی قرار گرفت که فراستی درباره آن توضیح داد: فیلم خیلی بد نبود، درواقع فیلم حرف دهنش را کمی می‌فهمد و اضافه‌گویی نمی‌کند اما کم حرف می‌زند، مثلا ما باید در فیلم تضاد بین قاتل و مقتول را می‌فهمیدیم اما نفهمیدیم، جا داشت فیلم 45 دقیقه می‌شد، اصلا موضوع در اثر پرت نیست. با این حال برخی سکانس‌ها درنیامده است.

فراستی خطاب به کارگردان مطرح کرد: تو از این ترسیدی که مخاطب را از دست بدهی، تجربه غنی داشتی، تکنیک را بلدی، به جز دوربین روی دست که نمی‌دانم چرا استفاده کردی. این می‌توانست یک تجربه کاملا جدی باشد اما فیلم هدر شده است، «گناه» می‌توانست یک فیلم خوب شود.

مرگ بر کلوزآپ!

فراستی در بخش نقد و بررسی فیلم کوتاه «پیش از بهشت» ساخته احمد حیدریان عنوان کرد: این فیلم اصلا مسأله فلسطین را ندارد من نمی‌گویم یک اثر باید «زنده باد فلسطین» را داشته باشد اما فیلمی که بحث فلسطین را ندارد، نباید آن شعارها را در انتها بنویسد.

وی ادامه داد: بخش نقاشی روی دیوار در این فیلم خوب است، حیف است کسی که بلد است آن نقاشی روی دیوار را بسازد آن کاراکتر مرد را به تصویر بکشد. در این فیلم همه چیز روی هواست به جز آن دیوار و آن نقاشی‌ها، فیلم حتی آنها را هم نابود کرده است، گاهی تضادهای خوبی دارد اما خشونتی که به نقاش تحمیل می‌کند آن را از بین می‌برد. نکته بعدی اینکه مرگ بر کلوزآپ! حتی برگمان هم گاهی در کلوزآپ اشتباه کرده است، کلوزآپ واقعا بلدی می‌خواهد!

حیدریان هم ضمن ارائه توضیحاتی درباره فیلم خود از فراستی پرسید: سوالم از شما این است که باید چه می‌کردم که کاراکتر من بهتر شود؟

فراستی گفت: این کارهایی را که در فیلم کردی، نباید می‌کردی! کلوزآپ‌های احمقانه فیلم را باورپذیر نمی‌کند.